Прызнаны майстар паэтычнага слова, цікавы і арыгінальны паэт Віктар Анатолевіч Шніп – выдатны прадстаўнік тых беларускіх пісьменнікаў, што надзвычай актыўна працавалі на пераломе XX стагоддзя і працягваюць рабіць гэта і сёння.

Нарадзіўся В. Шніп у вёсцы Пугачы Валожынскага раёна Мінскай вобласці, непадалёк ад славутай Вязынкі, у сялянскай сям’і. Скончыў Мінскі архітэктурна-будаўнічы тэхнікум (1978) і Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве (1987). Працаваў на будоўлях Мінска, у газеце “Вячэрні Мінск” і часопісах “Нёман” і “Беларусь”, быў адказным сакратаром газеты “Наша слова”. Пачынаючы з 1995 г. – намеснік галоўнага рэдактара, а з 2002 г. – галоўны рэдактар штотыднёвіка “Літаратура і мастацтва”. Зараз В. Шніп – галоўны рэдактар выдавецтва “Мастацкая літаратура”.

У літаратуру В. Шніп прыйшоў у канцы 1970-х – пачатку 1980-х гг. Свой першы верш “Семнаццаць мне…” ён надрукаваў у газеце “Чырвоная змена” ў 1977 г. З гэтага часу падборкі яго твораў пачалі з’яўляцца ў абласной і рэспубліканскай перыёдыцы. У 1983 г. убачыў свет першы зборнік паэта “Гронка святла”, які склалі традыцыйныя для беларускай літаратуры вершы пра будаўнікоў, родную вёску Пугачы, надзённы клопат сучасніка, маці, каханне. У шматгалосым хоры маладой беларускай паэзіі яго вылучалі добрая мова, акрылены думкай, дакладны радок, свежыя метафарычныя, яркія малюнкі навакольнага свету. У 1987 г. кніга была адзначана прэміяй імя Уладзіміра Маякоўскага Савета Міністраў Грузіі. Пасля быў напоўнены надзеяй і аптымізмам зборнік “Пошук радасці” (1987). У 1990 г. убачыў свет новы зборнік “Шляхам ветру”. У яго аснову пакладзены зварот да нацыянальнай спадчыны. Зборнік складаецца з чатырох раздзелаў, загалоўкі якіх – “Сівы вецер”, “Вецер ісціны”, “Вецер камяніц”, “Задумны вецер” – сімвалізуюць пошук паэтам сэнсу жыцця. Працягам гэтага пошуку з’яўляецца і “Воўчы вецер”, які выйшаў у 2001 г. у адной кнізе з “Рыцарскімі хронікамі” Л. Рублеўскай. Яго склалі творы, напісаныя паэтам у апошнія гады XX ст. Менавіта вобраз ветру дазваляе паэту па-свойму перадаць адчуванне ўспрыняцця вечнага і ў той жа час вечна зменнага свету і жыцця.

Болем і трывогай за разбурэнні, якія адбываліся ў нашым грамадстве ў канцы мінулага стагоддзя, насычаны зборнік “На рэштках Храма” (1994). У кнізе шмат мінору і рэфлексіі, нават трагізму ва ўспрыняцці бед, якія абрушыліся на сучаснікаў. З болем гаворыць паэт пра разбурэнне самага галоўнага – Храма Душы.

Ідуць старыя – у царкву, да Бога.

Куды ж пайсці бязбожным, грэшным нам?

У бруд, у блуд вядзе людзей дарога,

Калі ў дарогі адабралі Храм.

“Звіняць званы”

Потым былі зборнікі “Выкраданне Еўропы” (1996), “Чырвоны ліхтар” (2000), “Інквізіцыя” (2002), “Выратаванне атрутай” (2003), “Беларускае мора” (2004), “Балада камянёў” (2006), “Страла кахання, любові крыж” (2008). Ён аўтар кніг для дзяцей “Сунічкі для Веранічкі” (1995) і «Наш Максім гаворыць: “Гу!”» (1999).

Уражвае жанравая разнастайнасць лірыкі В. Шніпа. Грамадзянска-публіцыстычныя матывы мяжуюцца ў яго творчасці з інтымнымі, пейзажная лірыка пераходзіць у філасофскую. Паслядоўна з верша ў верш складае паэт вобраз сучаснасці. У яго творах гучаць любоў да Радзімы, сваёй зямлі, роднага і вечнага, а разам з тым трагічнае ўспрыманне рэчаіснасці, словы смутку і перасцярогі (“Ты не пытайся: як жывеш?..”, “Жыву сярод камянёў…”, “Мы жывём не помнячы, што свет…” і інш.). Мяккім лірызмам, псіхалагізмам, дакладнасцю пачуццяў прываблівае інтымная лірыка паэта. Гэта і цыкл санетаў “Гісторыя аднаго кахання”, і паасобныя вершы “…Вось і ўсё… Цябе са мной няма…”, “…Гады прайшлі, нібы прайшлі дажджы…”, “…Яшчэ будуць высокія мяккія травы…” і інш. Шмат вершаў паэта прысвечана багатай спадчыне продкаў, духоўным арыенцірам, гістарычнаму мінуламу. Працуючы ў адным са сваіх улюбёных жанраў – баладзе, В. Шніп стварыў шмат вобразаў-партрэтаў гістарычных асоб, пісьменнікаў, мастакоў мінулых стагоддзяў (“Балада Рагнеды”, “Балада Эдварда Вайніловіча”, “Балада Фердынанда Рушчыца” і інш.). Героі твораў не толькі канкрэтныя людзі, але і сама прырода, яе стыхіі, поры года, нават часіны сутак (“Балада нашага сонца”, “Балада вераснёвай ночы”, “Балада восеньскага туману”, “Балада вятроў”). Да гэтага жанру В. Шніп звяртаўся яшчэ на пачатку сваёй творчасці. Цэлы раздзел балад з’явіўся ў яго кнізе “Беларускае мора”. Амаль 100 арыгінальных твораў згаданага жанру было змешчана ў зборніку “Балада камянёў”, які на Першым рэспубліканскім конкурсе на лепшую кнігу года атрымаў вышэйшую ўзнагароду – “Залаты Купідон” (2007). Не абышлася без балад і кніга “Страла кахання, любові крыж” – працяг роздуму паэта пра свет, у якім мы жывём і ў якім ёсць месца для шчырай любові і вялікага кахання. Ёсць у зборніку і некалькі аповесцей у мініяцюрах і вершах пра каханне (“Першы папяровы снег”, “Лісты і залатое лісце”, “Вечаровы дождж і слёзы”). В. Шніп – аўтар некалькіх дзесяткаў песень. Сярод іх песня “Усе мы родам з дзяцінства”, якая дала назву Рэспубліканскаму конкурсу маладых талентаў. Узнагароджаны Спецыяльнай прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва (2008).

Паэт і празаік В. Шніп – адна з найбольш цікавых асоб у беларускай літаратуры, “чыя паэзія з’явілася своеасаблівым адказам на выклік часу, а таксама доказам таго, што паэзія – вечная, што яна звязана з фундаментальнымі, родавымі ўласцівасцямі чалавека, яго асобы і характару”*.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2010 г.

* Гніламёдаў, У. Калі ты паэт / Уладзімір Гніламёдаў // Страла кахання, любові крыж : кн. паэзіі і прозы / Віктар Шніп. Мінск, 2008. С. 10.