Яркім прадстаўніком медыцынскай навукі Беларусі з'яўляецца выдатны хірург-афтальмолаг, таленавіты вучоны Таццяна Васільеўна Бірыч.

Нарадзілася яна ў в. Лошніца Барысаўскага раёна Мінскай вобласці ў сям’і настаўніка. Пасля заканчэння мясцовай чатырохгадовай народнай школы і трох класаў школы II ступені Т.В. Бірыч пачала працаваць настаўніцай пачатковай школы. У 1923 г. паступіла ў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт на медыцынскі факультэт. Пасля яго заканчэння ў 1928 г. стала ардынатарам кафедры хваробы вачэй. Працу сумяшчала з вучобай у аспірантуры пры Беларускай акадэміі навук. Важную ролю ў жыцці Т.В. Бірыч адыграла навуковая стажыроўка ў 1931–1932 гг. у 1-м Маскоўскім медыцынскім інстытуце. Пад кіраўніцтвам сусветна вядомага вучонага-афтальмолага В.П. Адзінцова яна працавала над кандыдацкай дысертацыяй на тэму “Экспериментальные, гистологические и клинические исследования по вопросу об образовании каверн в зрительном нерве”, якую паспяхова абараніла ў 1937 г. і атрымала вучоную ступень кандыдата медыцынскіх навук. З 1932 па 1941 г. Т.В. Бірыч працавала асістэнтам, дацэнтам кафедры хвароб вачэй Мінскага медыцынскага інстытута. На працягу года (1937–1938) стажыравалася ў Адэскім навукова-даследчым інстытуце хвароб вачэй, які ўзначальваў акадэмік У.П. Філатаў. Тут яна авалодала новымі метадамі пластычнай хірургіі, тэхнікай аперацый па перасадцы трупнай рагавіцы. У перыяд Вялікай Айчыннай вайны Т.В. Бірыч – ваенны ўрач II рангу, асістэнт кафедры хвароб вачэй Саратаўскага медыцынскага інстытута, кансультант эвакуацыйнага шпіталя, арганізаванага на базе клінікі хвароб вачэй медыцынскага інстытута, а потым начальнік ваеннага аддзялення клінікі хвароб вачэй. З 1944 па 1945 г. яна выконвала абавязкі загадчыка кафедры хвароб вачэй Саратаўскага медыцынскага інстытута. У снежні 1945 г. вярнулася ў Мінск і ўзначаліла кафедру хвароб вачэй Мінскага медыцынскага інстытута, дзе працягвала праводзіць эксперыментальныя і біяхімічныя даследаванні, вынікам якіх стала доктарская дысертацыя на тэму “Оксигенотерапия в офтальмологии” (абараніла ў 1947 г.). Кафедрай яна кіравала нязменна 40 гадоў і да канца жыцця працавала тут прафесарам. Таццяна Васільеўна Бірыч – першая беларуская жанчына, якой былі прысвоены вучонае званне прафесара (1948) і ганаровае званне “Заслужаны ўрач БССР” (1948).

Навуковая і педагагічная дзейнасць Т.В. Бірыч добра вядомая не толькі ў нашай рэспубліцы, але і за яе межамі. Яна апублікавала больш за 250 навуковых прац. Сярод іх – “Памятка о трахоме” (1951), “Глаукома и предупреждение слепоты” (1963), “Оксигенотерапия в офтальмологии”(1972), “Изменение глазного дна у новорожденных при нормальных и патологических родах” (1975), “Ожоги глаз” (1979), “Применение низких температур в офтальмологии” (1984) і інш. Даследаванні Т.В. Бірыч былі прысвечаны найбольш актуальным пытанням афтальмалогіі: выкарыстанню аксігенатэрапіі пры лячэнні хвароб вачэй, туберкулёзу і апёкаў вачэй, метаду выдалення катаракты з дапамогай нізкіх тэмператур, вывучэнню кровазліцця ў сятчатку ў нованароджаных пры нармальных і паталагічных родах. У 1961 г. Т.В. Бірыч упершыню ўжыла новы метад крыяхірургіі. Ён у той час стаў перспектыўным і высокаэфектыўным напрамкам медыцыны. Метад атрымаў шырокае распаўсюджванне ў клініках хвароб вачэй краіны. Дзякуючы нястомным клопатам Т.В. Бірыч у рэспубліцы была створана разгалінаваная сетка лячэбных устаноў для дарослых і дзяцей, дзе прымаліся меры па прафілактыцы блізарукасці, пасляродавых змен органаў зроку ў немаўлят, новаўтварэнняў вачэй, траўматызму органаў зроку і інш.

Таццяна Васільеўна займалася і грамадскай дзейнасцю. Будучы нязменным старшынёй Рэспубліканскага навуковага таварыства афтальмолагаў, членам праўлення і членам Прэзідыума Усесаюзнага навуковага таварыства афтальмолагаў, членам Цэнтральнай праблемнай вучэбна-метадычнай камісіі па афтальмалогіі Міністэрства аховы здароўя СССР, яна настойліва дамагалася ўкаранення ў шырокую паўсядзённую практыку новых навуковых даследаванняў, што забяспечвала высокі ўзровень прафілактыкі, дыягностыкі, лячэння, дыспансерызацыі і рэабілітацыі ў афтальмалогіі. Была пастаянным удзельнікам і дакладчыкам на ўсесаюзных і рэспубліканскіх з’ездах і канферэнцыях афтальмолагаў, дэлегатам II Усесаюзнай канферэнцыі прыхільнікаў міру, ХХ з’езда КПСС, дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР, намеснікам Старшыні Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР.

Высокія заслугі ў развіцці афтальмалагічнай навукі былі дастойна адзначаны дзяржавай. Таццяна Васільеўна – заслужаны дзеяч навукі Беларусі (1964), член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР (1972), Герой Сацыялістычнай Працы (1974). Таксама ўзнагароджана ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1949, 1960), ордэнам Леніна (1974), медалямі, ганаровымі граматамі. У 1987 г. яна стала ганаровым грамадзянінам Мінска. Яе імя ўвекавечана на мемарыяльных дошках, усталяваных у Мінску і Лошніцы.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2014 г.