Адным з майстроў беларускага выяўленчага мастацтва быў Натан Майсеевіч Воранаў, які адлюстраваў у сваіх палотнах думкі і пачуцці, сугучныя свайму часу.

Нарадзіўся ён у Магілёве ў сям’і мастака. У 1935 г. скончыў Віцебскае мастацкае вучылішча. Вучобу ў Інстытуце жывапісу, скульптуры і архітэктуры імя І. Рэпіна ў Ленінградзе перарвала Вялікая Айчынная вайна. Дэмабілізаваўшыся, працягнуў навучанне ў інстытуце, паспяхова скончыў яго ў 1948 г. Вучыўся ў І. Ахрэмчыка, Ф. Фогта, С. Абугава, А. Асьмёркіна. Яшчэ з 1933 г. удзельнічаў у мастацкіх выстаўках. У 1965–1978 гг. выкладаў у Беларускім дзяржаўным тэатральна-мастацкім інстытуце. У 1966 г. атрымаў званне заслужанага дзеяча мастацтваў Беларусі.

На працягу ўсяго творчага жыцця Н. Воранаў напісаў палотны ў розных жанрах станковага жывапісу. Мастак працаваў у галіне гістарычнай карціны, лірычнага і індустрыяльнага пейзажа, партрэта, нацюрморта. Для яго творчасці характэрны аптымізм, эмацыянальнасць, уменне знайсці адпаведнае маляўнічае рашэнне той або іншай тэмы. Мастак з’яўляецца адным з вядучых прадстаўнікоў каларыстычных навацый у жывапісе, дзе імпрэсіяністычныя традыцыі сумяшчаліся з сюжэтным вырашэннем карціны. Найбольш значныя яго творы прысвечаны падзеям Кастрычніцкай рэвалюцыі і барацьбе беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны – «Рэйд Каўпака» (1948), «Раніца ў Кастрычніку. Мінск, 1917 год» (1957), «Беларусь. За ўладу Саветаў» (1967), «Зямля непакораная» (1974). У кожным з палотнаў ваеннай тэматыкі мастак канцэнтруе ўвагу не на сутычках з ворагам, а на дэталях або з’явах, якія неаддзельныя ад вайны, застаўляюць адчуць яе асаблівую атмасферу, настрой, гавораць аб часе. У працах Н. Воранава часта выступаюць на першы погляд непрыкметныя, але важныя рысы сучаснай яму эпохі, што дапаўняюць шматграннае аблічча рэчаіснасці. Сярод такіх – шырока вядомыя карціны «На заводзе жалезабетонных блокаў» (1958), «Суднарамонтны завод у Гомелі» (1959), «Жалезабетонныя блокі – новабудоўлям» (1960), «Шахтабудаўнікі Беларусі» (1961) і інш. У большасці карцін гэтага плана адсутнічае чалавек. На палотнах скрупулёзна адлюстравана асяроддзе, падкрэслены розныя прадметы, створаныя людзьмі. Сам жа чалавек дзесьці побач нябачна прысутнічае. Мастак доўга і настойліва шукаў колеравае рашэнне сваіх палотнаў. Гарманічнае спалучэнне фарбаў, іх тонкія пераходы надаюць работам пэўны сэнс. Мастак многа працаваў над партрэтамі, героямі якіх былі людзі працы, наватары вытворчасці, працаўнікі вёскі, дзеячы навукі і культуры. Карціны адметныя індывідуальнасцю характарыстыкі, цікавым кампазіцыйным рашэннем. Кожны з партрэтаў – гэта зварот да чалавека, роздум аб яго жыцці і часе. Аўтар перадае дакладна не толькі вонкавае аблічча, яле і яркія дэталі, усебакова характарызуючы чалавека. Ён стварыў партрэты беларускіх кампазітараў Я. Цікоцкага (1949), У. Кандрусевіча (1975), народнай артысткі БССР Т. Пастунінай (1956), дзяцей «Марыначка» (1956), «Акцябронак» (1961), групавы партрэт фехтавальшчыц «Беларускія “мушкецёры”» (1971) і інш. Карціна «Аўтапартрэт з дачкой» (1956) – расказ мастака аб самім сабе. У абліччы дзяўчынкі непасрэднасць злучаецца з недзіцячай сур’ёзнасцю, захопленасцю працай жывапісца. Сам Н. Воранаў выступае ў гэтым творы не толькі як мастак, але і як бацька, як бы аб’ядноўваючы два важныя складальнікі свайго жыцця – сям’ю і творчасць. Мастак працаваў і над пейзажамі. Асаблівая прыгажосць прыроды адчувальная ў карцінах «На волжскіх прасторах» (1948–1949), «Верасень» (1954), «Разліў на Бярэзіне» (1958) – гэта і пранікненне творцы ў жыццё прыроды, і ўменне знайсці ў ёй непаўторныя рысы і прыкметы зямлі, якая абуджаецца. Вясновыя матывы цікавыя тым, што ў іх выразна перададзены ледзь улоўныя змены ў прыродзе, яе паэтычнасць і музычнасць. На карціне «Адчыненае акно. Вясна прыйшла» (1978) астаткі шэра-белага снегу, блакітнае неба, яшчэ не пакрытыя зелянінай галіны дрэў кантрастуюць з паўцёмным пакоем і ствараюць адмысловы, светлы і радасны настрой. Шырокі і энергічны мазок мастака робіць прыемную для вачэй танальнасць. Выява ранняй вясны, доўгачаканай і жаданай, прадэманстравана Н. Воранавым з асаблівай душэўнасцю і майстэрствам. Краявіды на карцінах паўстаюць у той колеравай разнастайнасці, якая адпавядае пэўнай пары года («Па-над Прыпяццю» (1959), «Раніца» і «Спее жыта» (1962), «Зацвіло» (1973) і інш.). Рэкі і лясы, поле і пералескі – усё ў гэтых пейзажах як бы саткана з найтанчэйшых нюансаў бірузовых, зялёных, блакітных, фіялетавых і жаўтаватых фарбаў. Карціна «У цені» (1939) насычана святлом, паветрам, дыхае супакоенасцю. Стан летуценнай сузіральнасці падкрэсліваецца гармоніяй ружовых, ліловых і зялёных тонаў. Нібы адчуваецца спякота летняга поўдня, які напоены водарам кветак і лісця. Мастак падкрэслівае гармонію навакольнага свету і чалавека, сугучча настрою жанчыны стану прыроды. Асаблівае месца ў творчасці жывапісца займае індустрыяльны пейзаж. Прырода на карцінах арганічна ўпісваецца ў жыццё сучаснага горада («Дарога на авіязавод» (1958), «Поўдзень» (1959), «Індустрыяльны пейзаж» (1960), «Гомель. Порт» (1963), «Новы горад» (1977) і інш.). У кожнай з іх мастак знайшоў асаблівую жывапісную мову, якая садзейнічае стварэнню вобраза роднай Беларусі, пераўтворанай рукамі чалавека. Палатно «Поўдзень» насычана сонечным святлом, блакітнай паўдзённай смугой, што дазваляе ў пэўнай ступені змякчыць суровы выгляд горада. Па-іншаму вырашана тэма на карціне «Індустрыяльны пейзаж», дзе сіне-бурым кучам вугалю і зямлі, збудаванням сугучны неспакойныя лілова-шэрыя аблокі. Гармонія шэра-блакітных, шэра-карычневых і сіняватых тонаў падкрэслівае будзённасць адлюстраванага і ў той час надае ўсяму пэўную ўрачыстасць, дынамічнасць. Тут адзін матыў як бы падпарадкаваны другому, што дазваляе перадаць гарманічны выгляд індустрыяльнага горада. Зварот мастака да дадзенай тэмы натуральны для савецкага мастацтва таго часу. Тым не менш Н. Воранаў пазбегнуў штампаў і стварыў таленавітыя творы.

Мастак узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны II ступені, Чырвонай Зоркі, медалямі, ганаровымі граматамі. Творы Н. Воранава знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь, Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва ў Мінску, а таксама ў фондах Беларускага саюза мастакоў.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2016 г.