Дата рождения:
15.05.1916 Заполле, в., Навагрудскі павет, Мінская губерня (цяпер Навагрудскі раён, Гродзенская вобласць)
Дата смерти:
12.12.2006
Краткая справка:
паэтэса, перакладчыца, удзельніца партызанскага руху ў Вялікую Айчынную вайну
Псевдонимы:
Якімава М.
Имена на других языках:
Тарас Нина Михайловна (русский);
Криптонимы:
Н.Т.
3527 символов
Справка
Старэйшая беларуская паэтэса Ніна Тарас належыць да кагорты заходнебеларускіх паэтаў у беларускай літаратуры. За яе плячыма дзесяцігоддзі знешне някідкай, але натхнёнай працы ў літаратуры. Аматары традыцыйнай беларускай паэзіі ведаюць песню “Што ж ты мне сэрца параніў” (музыка І. Сушко), напісаную на верш Н. Тарас “Сонца за хмаркамі ўранні…”. Такіх цёплых, пяшчотна-чуллівых вершаў у паэтэсы шмат. Яны захапляюць, кранаюць нягучным, але прачулым сардэчным лірызмам.
Мая ціхая песня дубраўная,
Не святочная,
Не былінная,
З росных травак-былінак сабраная,
Медунічная
І палынная.
“Мая ціхая песня дубраўная…”
Нарадзілася Н. Тарас у вёсцы Заполле на Навагрудчыне ў сялянскай сям’і. Сапраўднае прозвішча бацькі было Жданук, але ён памяняў яго на Тарас, якое і перадаў сваім дзецям. Нягледзячы на тое, што дастатак у сям’і быў невялікі, бацька адправіў дачку вучыцца ў Віленскую беларускую гімназію. У Вільні Н. Тарас пазнаёмілася з М. Танкам. Дзякуючы яму ў 1936 г. у газеце “Наша воля” быў апублікаваны яе першы верш “Яшчэ, веру, ты, вёска, устанеш…”. Пасля заканчэння ў 1936 г. гімназіі Н. Тарас марыла паступіць у Віленскі універсітэт, але складаныя матэрыяльныя ўмовы не дазволілі ёй вучыцца далей. Пачаліся пошукі працы. У гэты ж час Н. Тарас далучылася да рэвалюцыйнага падполля, а пасля ўз’яднання Беларусі ўпершыню атрымала сталую працу ў рэдакцыі лідскай раённай газеты “Уперад”. У 1940 г. Н. Тарас была прынята ў Саюз пісьменнікаў. У гэтым жа годзе пабачыў свет яе першы зборнік вершаў “На ўсход ідучы…”. У час Вялікай Айчыннай вайны паэтэса была сувязной партызанскага атрада імя Р. Катоўскага і лідскай спецгрупы партызанскай брыгады імя С. Кірава. Узнагароджана ордэнам Айчыннай вайны II ступені. Пасля вайны Н. Тарас пераехала ў Мінск. Выйшаў з друку яе другі зборнік “Суніцы” (1946). Працавала ў Дзяржаўным выдавецтве Беларусі (1945–1946), у рэдакцыі газеты “Піянер Беларусі” (1951–1953), літкансультантам пры газеце “Звязда”. У 1957 г. Тарас закончыла Вышэйшыя літаратурныя курсы ў Маскве і больш на дзяржаўную працу не вярнулася, а цалкам прысвяціла сябе літаратурнай творчасці. Паэтычных кніг у Н. Тарас не шмат. Акрамя ўжо згаданых выйшлі яе зборнікі “Вершы” (1952), “Кветка шчасця” (1958), “Пад белым яварам” (1966), “У тапаліную замець” (1976), “Праметэю прыйду пакланіцца” (1981), “Праз вятры-завеі” (1986), а таксама кніжкі для дзяцей “Казкі пра абавязкі” (1955) і “Наш бор” (1968). Усе названыя зборнікі ўключаюць шмат з напісанага ёй у заходнебеларускі перыяд, у вайну і пасляваенныя гады. Гэта вершы, у якіх паэтычна і прачула перададзены боль і пакуты, трывогі і спадзяванні заходніх беларусаў, іх імкненні прабіцца праз вятры-завеі (“На бруку”, “Пад сырой сцяной”, “Замятае снегам”, “За кудзеляй”); пранікнёна, па-мастацку ўзрушана паказана тое гора, што прынесла на беларускую зямлю вайна (“Слоў няма, каб цяпер гаварыць…”, “Раскідаў вецер спелае калоссе”, “У нямеччыну”, “Суніцы”, “Супакойся”). Нямала ў паэтэсы і вершаў пра каханне – цёплых, шчырых, надзвычай спавядальных, настраёвых. Паэзія Н. Тарас аўтабіяграфічная ў самым лепшым сэнсе гэтага слова, сапраўдны летапіс жыцця жаночай душы. Сіла яе лірыкі – “у душэўнай чысціні, у даверлівасці інтанацый, выяўленні душы тонкай, чалавечай, адкрытай…”*. Прыцягальная сваім прачулым лірызмам, паэзія Н. Тарас шчодрая на глыбокія чалавечыя пачуцці.
Матэрыял падрыхтаваны ў 2006 г.
* Лойка, А. Паэзія і час / Алег Лойка. Мінск, 1981.С. 213.