Нельга сёння ўявіць нацыянальнае музычнае мастацтва без такіх песень, як “Радзіма мая дарагая”, “Лясная песня”, “Песня пра Мінск”. Іх стваральнік – знакаміты кампазітар Уладзімір Уладзіміравіч Алоўнікаў. Ён пакінуў багатую творчую спадчыну: шэраг буйных сімфанічных палотнаў, камерна-інструментальныя творы, музыку для тэатра і кіно і асабліва шмат песень, рознабаковых па змесце і жанры, якія склалі аснову яго творчасці.

Нарадзіўся будучы кампазітар у г. Бабруйску, там ён атрымаў пачатковую адукацыю. Пасля заканчэння фартэпіяннага аддзялення Мінскага музычнага тэхнікума (1934–1937) У. Алоўнікаў працягвае адукацыю ў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі па класу кампазіцыі ў прафесара В. Залатарова. Заняткі ў вядомага педагога і кампазітара садзейнічалі не толькі развіццю творчых дараванняў юнака, але і фарміраванню яго мастацкага светапогляду. Падчас вучобы ў кансерваторыі У. Алоўнікавым былі напісаны першыя творы ў камерным жанры. Гэта рамансы на тэксты В. Брусава “Лета”, “Мне снілася”, тры часткі струннага квартэта і фартэпіянныя п’есы. Зварот да фартэпіяннай музыкі аказаўся больш блізкі і знаёмы аўтару. Ён напісаў некалькі фартэпіянных п’ес, кожная з якіх мела свой падзагаловак: “Недагаворанае” (1937), “Маленькая балада” (1938), “Прэлюд” (1940). “Недагаворанае” і “Прэлюд” прагучалі ў канцэртах Дэкады беларускага мастацтва ў Маскве ў 1940 г. Гэтыя мініяцюры былі цікавыя не толькі зместам, эмацыянальнай насычанасцю, але і выкарыстаннем разнастайнай фартэпіяннай тэхнікі. У 1940 г. у Мінску адбыўся адкрыты канцэрт з твораў камернай музыкі У. Алоўнікава, і ў тым жа годзе ён быў прыняты ў члены Саюза кампазітараў Беларусі. Творчую дзейнасць кампазітара спыніла Вялікая Айчынная вайна. У. Алоўнікаў прайшоў усю вайну – ад першага да апошняга дня. Гэтыя гады былі страчаны для творчасці, але яны аказалі рашучы ўплыў на ўсю далейшую грамадскую дзейнасць і творчасць У. Алоўнікава. З 1947 г. ён звязаў сваё жыццё з Беларускай дзяржаўнай кансерваторыяй (зараз Беларуская акадэмія музыкі). У 1947–1994 гг. – педагог тэарэтычных дысцыплін, з 1962 г. па 1982 г. – рэктар гэтай установы, з 1980 г. – прафесар кафедры кампазіцыі).

Творчая палітра У. Алоўнікава вельмі разнастайная. Ён з’яўляецца аўтарам песень і рамансаў, квартэтаў і сімфанічных паэм, інструментальных мініяцюр і хораў, кантаты для дзіцячага хору і музыкі для аркестра народных інструментаў.

Першым жанрам, да якога кампазітар звярнуўся ў пасляваенны перыяд, аказаўся раманс, дзе аўтар раскрыў узнёсласць чалавечых пачуццяў кахання і дружбы. Лірычны бок таленту У. Алоўнікава з асаблівай паўнатой раскрыўся ў цэлым шэрагу рамансаў: “І зноў былое ажыло”, “Ты прыйдзі”, “Дазволь цябе любіць”, “Мой милый друг”, “Что смолкнул веселия глас” і інш. Працаваў У. Алоўнікаў і ў галіне вакальнай музыкі. Ён стварыў некалькі хораў без суправаджэння: “Партызанскія акопы” (словы М. Танка, 1952), “Партызаны ідуць” (словы М. Шарамета, 1953). Адным з лепшых харавых твораў з’яўляўся хор “На Палессі гоман, гоман” (1952) на словы П. Броўкі, дзе жыццёвыя назіранні дапамаглі кампазітару з добрым густам, па-майстэрску намаляваць карціну быту і жыцця беларускага Палесся. А для хору з суправаджэннем былі створаны “Песня дружбы” (словы А. Бялевіча, 1954), “Палеская святочная” (словы А. Русака, 1967), “Кастрычніцкі гімн” (словы К. Кірэенкі, 1970).

Тэматычныя напрамкі творчасці У. Алоўнікава абумовілі і змест яго твораў іншых жанраў. У 1950-я гады адна за адной былі напісаны сімфанічныя паэмы: “Партызанская быль” (1952), “Нарач” (1954), сюіта “Песні міру” (1958), “Урачыстая прэлюдыя” (1972) і інш. Яны вызначаліся песенным сімфанізмам, яснасцю і даступнасцю музычнай мовы, шырокім выкарыстаннем поліфанічнай тэхнікі, яскравай вобразнасцю. Сюіта “На Палессі” (1953) для аркестра беларускіх народных інструментаў узнікла пад уражаннем паездкі кампазітара з паэтам А. Русаком на Палессе, дзе было запісана больш за трыццаць народных песень. Некаторыя з іх вызначылі асаблівасць музычнай мовы сюіты.

Свой шлях у песню У. Алоўнікаў пачаў з лірычнай мініяцюры “Разгарэлася зорачка ясная” на словы М. Клімковіча, а ўсенароднае прызнанне яго музыкі прыйшло разам з першымі песнямі аб героях Вялікай Айчыннай вайны: “Песня пра Веру Харужую”, “Песня пра Заслонава”, “Песня о Брестской крепости”, “Песня о Гастелло”, “Колокола Хатыни” і іншыя – больш за сорак твораў эпічнага і лірыка-драматычнага характару. Адным з яркіх і ўдалых узораў падобных песень стала “Лясная песня” на тэкст А. Русака, якая была задумана як аповед-успамін аб баявых паходах, аб верных сябрах-партызанах. У 1982 г. за песні на ваенна-патрыятычную тэматыку кампазітар быў удастоены залатога медаля імя А.В. Аляксандрава.

Адзін з яркіх раздзелаў творчасці У. Алоўнікава складаюць песні аб Радзіме: “Радзіме”, “Вочы Беларусі”, “Радзімы нашай слава”, “Беларусь – радзіма” і інш. З вялікім пачуццём кампазітар расказаў аб любві да роднага краю, яго шчодрай прыродзе ў песні “Радзіма мая дарагая” на словы А. Бачылы. Гэта песня набыла шырокую папулярнасць. Першая музычная фраза доўгі час выконвала ролю пазыўных Беларускага тэлебачання і радыё. Песням кампазітара ўласцівы цэласнасць і высокая ступень мастацкага абагульнення. Ён выкарыстоўваў вялікі арсенал сродкаў выразнасці: шырокія па дыяпазону мелодыі, дынамічны і імпульсіўны рытм, разнастайныя гарманічныя гучнасці, гібкую і разгорнутую форму.

У сваёй творчасці У. Алоўнікаў удзяляў вялікую ўвагу стварэнню музыкі для кіно. Работа ў гэтай галіне абвастрыла ў аўтара пачуццё тэатральнасці, унесла ў творчасць рознахарактарныя вобразы. Ён напісаў музыку да фільмаў, у якіх ажываюць падзеі Вялікай Айчыннай вайны: “Девочка ищет отца” (1959), “Улица младшего сына” (сумесна з Ю. Бельзацкім, 1962), “Баллада о матери” (1966), авеяныя гераічнай рамантыкай старонкі гісторыі кастрычніцкага перыяду “Міколка-паравоз” (1957).

Творчая, музычная і грамадская дзейнасць У. Алоўнікава атрымала высокае прызнанне. За выдатныя заслугі ў галіне развіцця мастацтва кампазітар быў узнагароджаны ордэнам “Знак Пашаны”, высокімі званнямі заслужанага артыста Беларусі, заслужанага дзеяча культуры Беларусі і народнага артыста Беларусі. У 1997 г. імя У. Алоўнікава прысвоена дзіцячай музычнай школе г. Бабруйска, а ў 2001 г. каля школы ўстаноўлены бюст кампазітару. Імя беларускага кампазітара вядома не толькі ў нашай краіне, але і далёка за яе межамі.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2008 г.