Дата рождения:
17.02.1919 Полацк, г., Віцебская вобласць
Дата смерти:
15.11.1986
Краткая справка:
вучоны ў галіне аграхіміі і глебазнаўства, член-карэспандэнт НАН Беларусі, акадэмік УАСГНІЛ, заслужаны дзеяч навукі Беларусі, Герой Сацыялістычнай Працы (1979), лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1976), узнагароджаная ордэнам Леніна (1979)
Имена на других языках:
Кулаковская Тамара Никандровна (русский);
3708 символов
Справка
Беларускі вучоны ў галіне аграхіміі і глебазнаўства Тамара Нікандраўна Кулакоўская нарадзілася ў Полацку Віцебскай вобласці. Атрымаўшы сярэднюю адукацыю ў 1936 г., паступіла на факультэт глебазнаўства і аграхіміі Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя К.А. Ціміразева. Пасля яе заканчэння ў 1941–1944 гг. працавала ў аграхімічнай лабараторыі, а потым у аддзеле земляробства Чэлябінскай дзяржаўнай селекцыйнай станцыі. У 1945 г. Т.Н. Кулакоўская паступіла на завочнае аддзяленне аспірантуры Усесаюзнага навукова-даследчага інстытута каўчуканосаў.
З 1949 г. яе працоўная і навуковая дзейнасць звязана з Беларуссю. Спачатку была старшым навуковым супрацоўнікам НДІ меліярацыі і воднай гаспадаркі АН БССР. У 1950 г. Т. Н. Кулакоўскай прысвоена вучоная ступень кандыдата сельскагаспадарчых навук. У 1956–1962 гг. яна дацэнт кафедры сельскай гаспадаркі Вышэйшай партыйнай школы пры ЦК КПБ, адначасова загадчыца лабараторыі Беларускага НДІ глебазнаўства Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР. У гэты перыяд Т.Н. Кулакоўская праводзіць даследаванні па ацэнцы ўплыву аграхімічных уласцівасцей глебы і і ўгнаенняў на прадукцыйнасць сельскагаспадарчых культур, вынікі якіх сталі асновай доктарскай дысертацыі «Агрохимические свойства почв БССР, их значение в продуктивности сельскохозяйственных растений и рациональном применении удобрений». У 1965 г. ёй прысвоена вучоная ступень доктара сельскагаспадарчых навук. З 1962 па 1969 г. загадвала аддзелам, у 1969–1986 гг. была дырэктарам Беларускага НДІ глебазнаўства і аграхіміі Міністэрства сельскай гаспадаркі БССР. Адначасова з 1979 г. з'яўлялася акадэмікам-сакратаром Прэзідыума Заходняга аддзялення УАСГНІЛ. У 1969 г. Т.Н. Кулакоўская выбрана членам-карэспандэнтам АН БССР, у 1975 г. – акадэмікам УАСГНІЛ.
Тамары Нікандраўне належаць навуковыя працы ў галіне аграхіміі і глебазнаўства, рацыянальнага выкарыстання ўгнаенняў. Вывучала хімічны склад ворных глеб, іх аграхімічныя ўласцівасці, баланс пажыўных рэчываў у сістэме глеба – расліна. Даследавала залежнасць прадукцыйнасці сельскагаспадарчых раслін ад аграхімічных уласцівасцей глебы, эфектыўнасці розных угнаенняў. Распрацавала практычныя рэкамендацыі па абгрунтаванні дыферэнцыраваных доз угнаенняў пад сельгаскультуры, прагназаванні і праграмаванні ўраджаяў сельскагаспадарчых культур і акупнасці ўнесеных угнаенняў. Яна з'яўляецца аўтарам больш за 400 навуковых прац, у тым ліку 4 манаграфій, кніг і зборнікаў, выдадзеных пад яе рэдакцыяй, сярод якіх – «Агрохимические свойства почв и их значение в использовании удобрений» (1965), «Применение удобрений» (1970), «Почвенно-агрохимические основы получения высоких урожаев» (1978), «Оптимизация агрохимической системы почвенного питания растений» (1990) і інш. У 1976 г. за цыкл работ па вывучэнні глеб Беларускай ССР, вынікі якіх былі апублікаваны ў 1968–1974 гг., Т. Н. Кулакоўская разам з калектывам вядучых супрацоўнікаў была ўдастоена Дзяржаўнай прэміі БССР. У 1977 г. за сукупнасць прац у галіне аграхімічных даследаванняў ёй прысуджана прэмія Д. М. Прашнікава.
Вучоны дастойна прадстаўляла савецкую сельскагаспадарчую навуку за мяжой, была ўдзельніцай многіх міжнародных сімпозіумаў, камісій ЮНЕСКА. Яна выбіралася дэлегатам XXIII з'езда КПСС, членам ЦК КПБ, дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР, дэлегатам XXII сесіі Генеральнай Асамблеі ААН. За заслугі ў развіцці навукі, падрыхтоўку навуковых кадраў і актыўны ўдзел у грамадскім жыцці краіны Т. Н. Кулакоўская стала заслужаным дзеячам навукі Беларусі (1974), удастоена звання Героя Сацыялістычнай Працы (1979), узнагароджана ордэнамі Леніна (1979), Працоўнага Чырвонага Сцяга (1966), Кастрычніцкай Рэвалюцыі (1971), медалямі.