Сярод даследчыкаў старажытнасцей значнае месца займае дзейнасць вучонага-археолага, гісторыка і бібліёграфа Сяргея Антонавіча Дубінскага, які разам з аднадумцамі заклаў падмурак археалагічнай навукі ў краіне.

Нарадзіўся ён у в. Наройкі Бельскага павета Гродзенскай губерні (цяпер Бельска-падляскае ваяводства, Польшча) у сям'і святара. Спачатку вучыўся ў царкоўнапрыходскім вучылішчы, потым – Віленскай духоўнай семінарыі. У 1905 г. С. Дубінскі паступіў на медыцынскі факультэт Юр'еўскага (Тартускага, Эстонія) універсітэта. Праз год з-за рэзкага пагаршэння зроку быў вымушаны перайсці на гісторыка-філалагічны факультэт. У 1907 г. юнак перавёўся ў Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт. У 1909 г. пры ўніверсітэце пачаў дзейнічаць археалагічны семінар, пастаянным удзельнікам якога стаў С. Дубінскі. З гэтага часу ён пачаў сур'ёзна займацца археалогіяй. Пасля завяршэння адукацыі (1914), працаваў настаўнікам спачатку ў Вільні, потым – у г. Белебей Уфімскай губерні. У 1917 г. быў выбраны старшынёй Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў г. Белебей, на працягу 1920–1921 гг. з'яўляўся членам павятовай камісіі па ліквідацыі непісьменнасці.

У 1921 г. С. Дубінскі вярнуўся ў Беларусь. Працаваў настаўнікам у Мінску, прымаў удзел у рабоце Цэнтральнай камісіі па ліквідацыі непісьменнасці. У 1924 г. пасля аднаўлення работы Таварыства гісторыі і старажытнасці. С. Дубінскі прымаў актыўны ўдзел у яго дзейнасці. У 1925 г. была арганізавана гісторыка-археалагічная камісія пры Інстытуце беларускай культуры. С. Дубінскі быў членам гэтай камісіі, аспірантам, навуковым супрацоўнікам. З 1929 г. працаваў у Інстытуце гісторыі АН БССР, дзе займаўся вывучэннем археалагічных помнікаў ранняга жалезнага веку і эпохі Сярэднявякоўя.

Археалагічная практыка С. Дубінскага пачалася яшчэ ў студэнцкія гады: ён вёў раскопкі курганоў у Бельскім павеце. У 1926–1928 гг. даследаваў вельмі важнае ў навуковых адносінах і багатае на знаходкі Банцараўскае гарадзішча пад Мінскам. Тут даследчык адкрыў новую археалагічную культуру, якая потым трывала ўвайшла ў навуку пад назвай «культуры верхняга слоя Банцараўшчыны». Прымаў удзел у даследаваннях гарадзішчаў і курганных могільнікаў на Бабруйшчыне, Міншчыне, Магілёўшчыне і Віцебшчыне. Атрыманыя матэрыялы значна пашырылі звесткі пра ўмацаваныя паселішчы культуры штрыхаванай керамікі, садзейнічалі вызначэнню ўсходняй мяжы іх распаўсюджвання, дапамаглі ў вывучэнні гаспадарчай дзейнасці насельніцтва Беларусі ў эпоху жалеза, паклалі пачатак вывучэнню банцараўскай культуры. У 1927 г. С. Дубінскі склаў археалагічную карту Магілёўшчыны (не захавалася). У 1933 г. асобнай кнігай была выдадзена грунтоўная работа вучонага «Бібліяграфія па археалогіі Беларусі і сумежных краін», над якой карпатліва і настойліва даследчык працаваў на працягу дзевяці гадоў. У выданне ўвайшлі назвы звыш 4 тыс. кніг і артыкулаў па археалогіі, нумізматыцы, сфрагістыцы, старажытным дойлідстве, надрукаваных з пачатку XIX ст. да 1932 г. Каштоўнасць гэтай кнігі была высока ацэнена навукоўцамі ў той час, калі беларуская археалагічная навука яшчэ знаходзілася на стадыі накаплення, асэнсоўвання і інтэрпрэтацыі здабытага матэрыялу.

У 1933 г. С. Дубінскі назаўсёды пакінуў Беларусь і пераехаў у Ленінград. Працаваў у Акадэміі гісторыі матэрыяльнай культуры. Быў старшым архіварыусам навуковага археалагічнага архіва, дзе правёў складаную і адказную работу па яго апрацоўцы, старшым навуковым супрацоўнікам установы. На жаль, многія свае планы і задумкі вучоны ажыццявіць не паспеў: у 1937 г. быў беспадстаўна рэпрэсіраваны і расстраляны, і толькі ў 1958 г. рэабілітаваны.

Уклад С. Дубінскага ў вывучэнне старажытнай гісторыі Беларусі мае вялікае значэнне і сёння. Адметнай падзеяй стала перавыданне кнігі вучонага «Бібліяграфія па археалогіі Беларусі і сумежных краін» у 2010 г.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2014 г.