Дата рождения:
25.05.1938 Закружка, в., Мінскі раён, Мінская вобласць
Краткая справка:
паэт, адзін з аўтараў тэксту Дзяржаўнага гімна Рэспублікі Беларусь, народны паэт Беларусі (2024), заслужаны дзеяч культуры Беларусі, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1996), кавалер ордэна Францыска Скарыны (2002)
Имена на других языках:
Каризна Владимир Иванович (русский);
4188 символов
Справка
Хто ў нашай краіне не ведае песень, напісаных майстрам паэтычнага слова Уладзімірам Карызнам: “Люблю цябе, Белая Русь”, “Беларусь мая сінявокая!”, “Песня аб роднай зямлі”, “Журавінка”, “На азёрах сініх”. У паэта вялікая аўдыторыя паклоннікаў. Яго песні часта гучаць па радыё і тэлебачанні, іх можна пачуць і на студэнцкіх вечарынах, і на грамадскіх святах, сямейных урачыстасцях.
Уладзімір Іванавіч Карызна нарадзіўся ў 1938 г. у вёсцы Закружка Мінскага раёна ў сялянскай сям’і. Прыгажосць музыкі адчуў яшчэ з маленства. У бацькоўскай хаце і ў святы, і ў будні гучалі народныя песні і музыка. Любоў да музыкі перадалася ад бацькі і маці, якія ведалі многа песень і прыгожа спявалі. Яшчэ юнаком спрабаваў пісаць вершы. Пасля заканчэння школы паступіў на філалагічны факультэт Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Скончыўшы вучобу ў 1961 г. выкладаў беларускую і рускую мовы і літаратуры ў Опсаўскай сярэдняй школе на Браслаўшчыне, адначасова ўзначальваў літаратурнае аб’яднанне пры раённай газеце “Браслаўская звязда”. З 1967 па 1980 г. быў рэдактарам, старшым рэдактарам, загадчыкам аддзела беларускай музыкі Рэспубліканскага радыё. Пасля працаваў у часопісе “Полымя”, выдавецтве “Юнацтва”, часопісе “Крыніца”.
Першы верш У. Карызны быў надрукаваны ў 1956 г. у газеце “Чырвоная змена”, калі ён вучыўся ва ўніверсітэце. Друкаваўся ў “Настаўніцкай газеце”, штотыднёвіку “Літаратура і мастацтва” і інш. Першы зборнік лірыкі “Край мой сінявокі” выйшаў з друку ў 1963 г. Потым пабачылі свет кнігі паэзіі: “Жураўліны досвітак” (1969), “Святло ліўня” (1972), “Цеплыня” (1977), “Цішыня баразны” (1981), “Шумяць вербы” (1982), “Музыка ў свеце” (1985), “Расколіна на Звоне Свабоды” (1986), “Душы разгуканай мелодыя” (1988), “Азёры дабрыні” (1995), “Хвіліна святла” (2000), “Доля Русь наша белая” (2007), “Зарніцы дзяцінства” (2014). Тэмы яго твораў – памяць мінулай вайны, любоў да роднага краю, жыццё і праца, шчасце, радасць і паўсядзённы клопат сучасніка. Вершы У. Карызны вылучаюцца непаўторнасцю стылю, меладычнай прыгажосцю і яркасцю, даступнасцю музычнага гучання. Творчая дзейнасць яго бярэ свае вытокі з беларускага фальклору, які ён умее падпарадкаваць сённяшняму дню, аздобіць яго новымі формамі і вобразамі. Больш за 200 вершаў У. Карызны пакладзены на музыку. Выдадзены зборнікі песень “Клубныя вечары” (1979), “Люблю цябе, Белая Русь” (1984), “Салавей спявае” (1990), “Гэта наша Радзіма” (1998).
Напеўнасць і лірызм паэзіі У. Карызны такія яскравыя, што да яе звярталіся і звяртаюцца кампазітары ўсіх пакаленняў: А. Багатыроў, Ю. Семяняка, І. Лучанок, Я. Глебаў, Л. Захлеўны, Дз. Смольскі, Э. Ханок і інш. На вершы паэта беларускімі кампазітарамі створаны вакальныя цыклы “Поры года”, “Я люблю цябе”, кантаты “Зямля мая”, “Песні дзявочага кахання”, араторыя “Дзень Радзімы”. А выконваюць гэтыя творы нашы лепшыя вакальна-інструментальныя калектывы, хары (“Сябры”, “Песняры”, “Верасы”, Дзяржаўны акадэмічны народны хор імя Г. Цітовіча). У творчым багажы паэта-песенніка больш за 50 песень са словамі і музыкай аўтара: “Гады маладыя”, “Вішанька”, “Даўно ў той хаце не была”, “Пала цёплая ночка”, “Ты скажы, мая бярозка”, “Школьная-развітальная”, “Песня аб Браславе” і інш.
У. Карызна яшчэ і цудоўны дзіцячы паэт. Першую сваю кніжку для дзяцей “На сяле ў бабулі” паэт выдаў у 1975 г., пазней былі і іншыя – “Кыонг і яго сябры” (1982), “Малююць дзеці” (з А. Вольскім, 1984), “Зямля – два паўшар’і” (1988), “Мір і сонейка для ўсіх” (1990), “Хітры і мудры” (1994), “Насціна кніжка” (1995), “Іграй, жалейка, не змаўкай…” (1998), “На азёрах сініх” (2000), “Чароўнае вочка” (2003), “Лепяць ластаўкі гняздзечкі” (2010), “Зарніцы дзяцінства” (2014). Паэт пераклаў нямала дзіцячых твораў для “Бібліятэкі дзіцячай літаратуры народаў СССР” у 15 тамах, 16 кнігах. За ўдзел у стварэнні “Бібліятэкі…” ён быў удастоены звання лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (1996). У. Карызна станавіўся некалькі разоў лаўрэатам рэспубліканскіх конкурсаў песень. Ён стаў стваральнікам новага Дзяржаўнага гімна Рэспублікі Беларусь, перапрацаваўшы тэкст М. Клімковіча. За гэту працу ў 2002 г. паэт быў узнагароджаны ордэнам Францыска Скарыны.
Матэрыял падрыхтаваны ў 2008 г., актуалізаваны ў 2018 г.