Выдатны вучоны-фізік Мікалай Аляксандравіч Барысевіч заклаў асновы шэрага арыгінальных навуковых напрамкаў у галіне малекулярнай спектраскапіі і люмінесцэнцыі, лазернай фізікі, інфрачырвонай тэхнікі. Ён аўтар звыш 230 навуковых прац, у тым ліку дзвюх манаграфій.

Нарадзіўся вучоны ў пасёлку Лучны Мост Бярэзінскага раёна Мінскай вобласці ў сялянскай сям’і. У гады Вялікай Айчыннай вайны быў падпольшчыкам, партызанам, воінам Савецкай Арміі. За ратныя подзвігі ўзнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны І і ІІ ступеней і двума ордэнамі Чырвонай Зоркі. У 1950 г. М. Барысевіч закончыў Беларускі дзяржаўны універсітэт, у 1954 г. – аспірантуру Дзяржаўнага аптычнага інстытута ў Ленінградзе. З таго часу ўся яго навуковая і навукова-арганізацыйная дзейнасць непарыўна звязана з Акадэміяй навук Беларусі. З 1955 г. – ён намеснік дырэктара і адначасова кіраўнік лабараторыі фізікі інфрачырвоных прамянёў Інстытута фізікі АН БССР. З 1969 г. – прэзідэнт АН БССР. На гэтай пасадзе М.А. Барысевіч працаваў 18 гадоў (да сакавіка 1987 г.). З мая 1992 г. – ганаровы прэзідэнт Акадэміі навук Беларусі.

Навуковыя работы М.А. Барысевіча прысвечаны люмінесцэнцыі і спектраскапіі складаных малекул, квантавай электроніцы, інфрачырвонай тэхніцы. Ім распрацавана статыстычная тэорыя фотафізічных працэсаў у складаных малекулах, уведзены новыя паняцці і спектральныя характарыстыкі малекул і распрацаваны метады іх вызначэння. Вучоны выявіў тэрмічна актывіраваную замаруджаную флуарэсцэнцыю і новы від кааператыўнай люмінесцэнцыі пароў складаных малекул. У 1978 г. разам з доктарам фізіка-матэматычных навук Б.С. Непарэнтам адкрыў з'яву стабілізацыі-лабілізацыі складаных малекул, якая садзейнічала стварэнню лазераў на пары арганічных злучэнняў (выкарыстоўваецца ў спектраскапіі, люмінесцэнцыі, фотахіміі, квантавай электроніцы). За даследаванні рассейвання выпрамянення дысперснымі сістэмамі і стварэнне новага класа аптычных фільтраў для шырокай вобласці інфрачырвонага спектра яму прысуджана Дзяржаўная прэмія СССР 1973 г.; за цыкл работ па спектраскапіі свабодных складаных малекул – Ленінская прэмія 1980 г. М.А. Барысевічам створана шырока вядомая ва ўсім свеце навуковая школа: ім падрыхтавана каля 40 кандыдатаў навук, 7 яго вучняў – дактары навук, 2 – члены-карэспандэнты НАН Беларусі.

Асабісты ўклад у навуку і самаадданая навукова-арганізацыйная дзейнасць М.А. Барысевіча былі высока ацэнены: ён удастоены звання Героя Сацыялістычнай Працы, узнагароджаны чатырма ордэнамі Леніна, ордэнамі Кастрычніцкай Рэвалюцыі і Працоўнага Чырвонага Сцяга.

Таленавіты вучоны і арганізатар навукі, чулы, уважлівы і патрабавальны настаўнік, Мікалай Аляксандравіч карыстаецца заслужаным аўтарытэтам і павагай навуковай грамадскасці Рэспублікі Беларусь, Расіі і ўсяго свету. У 1972 г. ён выбраны членам-карэспандэнтам, а ў 1981 г. – правадзейным членам АН СССР. М.А. Барысевіч з’яўляецца акадэмікам Еўрапейскай Акадэміі навук, мастацтва і славеснасці (1991), замежным членам Чэхаславацкай Акадэміі навук (1977) і Славенскай Акадэміі навук і мастацтва (1981); Польская Акадэмія навук узнагародзіла яго медалём М. Каперніка, Чэхаславацкая Акадэмія – залатым медалём “За заслугі перад навукай і чалавецтвам”, Славацкая Акадэмія – медалём “За выключныя заслугі перад навукай”. Імя беларускага акадэміка М.А. Барысевіча можна знайсці ў такіх прэстыжных міжнародных выданнях, як “Кто есть кто в мире”, “Международный справочник выдающихся деятелей” (ЗША), “Выдающиеся люди” (Англія), “Пять тысяч биографий со всего мира” (ЗША) і інш.