Шчыры і сумленны чалавек, аб’ектыўны і бескампрамісны даследчык, які прысвяціў сваё жыццё і дзейнасць вывучэнню айчыннай гісторыі, – менавіта такім помняць родныя, калегі і вучні выдатнага беларускага вучонага Міхаіла Восіпавіча Біча.

Будучы гісторык нарадзіўся 27 сакавіка 1937 г. у в. Мілявічы Мастоўскага раёна ў сялянскай сям’і. Бацька яго меў дапытлівы розум, цікавіўся гісторыяй свайго краю і падзеямі, што адбываліся ў краіне. Менавіта гэтыя якасці і перайшлі да старэйшага сына Міхася, які ўжо ў школьныя гады вырашыў звязаць свой лёс з вывучэннем гісторыі роднай Беларусі. Пасля заканчэння сярэдняй школы ў 1953 г. паступіў на гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. У час студэнцтва зацікавіўся гісторыяй Беларусі перыяду другой паловы ХІХ – пачатку ХХ стст. (дыпломная работа “К вопросу об экономическом развитии Белоруссии во второй половине ХІХ – начале ХХ в.”).

Пасля заканчэння ўніверсітэта ў 1958 г. працаваў настаўнікам гісторыі, геаграфіі, нямецкай і рускай моў у школах Пастаўскага і Мастоўскага раёнаў. У ліпені 1961 г. быў запрошаны на працу малодшым навуковым супрацоўнікам у Інстытут гісторыі Акадэміі навук Беларусі. У гэты ж час пачаў даследаваць тэму грамадска-палітычнага руху ў Беларусі ў пачатку ХХ ст., над якой потым працаваў на працягу ўсяго свайго навуковага шляху. У 1970 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму “Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883–1903 гг.” (у 1973 г. выйшла асобным выданнем). У якасці доктарскай дысертацыі вучоным у 1984 г. была абаронена манаграфія “Рабочее движение в Белоруссии в 1861–1904 гг.” (1983).

У наступныя гады М. В. Біч працягваў сваю навуковую кар’еру ў Інстытуце гісторыі: спачатку старшым навуковым супрацоўнікам, потым – загадчыкам аддзела гісторыі Беларусі перыяду капіталізму і намеснікам дырэктара па навуковай рабоце. Адначасова быў у складзе вучонага савета па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый пры інстытуце, з’яўляўся намеснікам старшыні, узначальваў экспертны савет Вышэйшага атэстацыйнага камітэта Рэспублікі Беларусь па гістарычных навуках і мастацтвазнаўстве.

М. В. Біч апублікаваў больш за 300 навуковых і навукова-папулярных прац. Кола яго навуковых інтарэсаў было надзвычай шырокім. Акрамя вывучэння рабочага класа і буржуазіі ён займаўся даследаваннем дзейнасці буржуазных і дробнабуржуазных партый і груповак, народніцкага руху, перыядычнага друку Беларусі і праблем нацыянальнага Адраджэння пачатку ХХ ст. Вынікі сваіх грунтоўных даследаванняў вучоны публікаваў у шматлікіх артыкулах і выступаў з імі падчас міжнародных і рэспубліканскіх навуковых канферэнцый. Адначасова з асноўным даследаваннем М. В. Біч плённа працаваў над 12-томнай “Беларускай савецкай энцыклапедыяй” (1969–1975), для якой падрыхтаваў 61 артыкул. Напісаў артыкулы для шасцітомнай “Гісторыі Беларускай ССР” (1972), энцыклапедычнага даведніка “Мінск” (1980), фундаментальнай працы “История рабочего класса Белорусской ССР” (1984).

З пачаткам перабудовы вучоны працягваў актыўна ўдзельнічаць у навуковым і грамадскім жыцці краіны. У пачатку 1991 г. ён узначаліў групу навукоўцаў, створаную з мэтай распрацоўкі праекта новай канцэпцыі гістарычнай адукацыі ў сярэдняй школе Беларусі, у аснову якой быў пакладзены нацыянальна-дзяржаўны падыход да асвятлення гісторыі. Міхаіл Восіпавіч удзельнічаў у працы над першымі беларускімі нацыянальнымі падручнікамі і дапаможнікамі па гісторыі Беларусі для школы “Гісторыя Беларусі для Х–ХІ класаў” (1992) і “Гісторыя Беларусі. Канец XVII–1917 г. Вучэбны дапаможнік для 8 класа агульнаадукацыйнай школы” (1993). Даследчыкам былі падрыхтаваны 9 раздзелаў для першай часткі “Нарысаў гісторыі Беларусі” (1994), больш за 80 артыкулаў і некалькі гістарычных карт для “Энцыклапедыі гісторыі Беларусі” ў 6 т. (Т. 1–5, 1993–1999) і “Беларускай энцыклапедыі” ў 18 т. (Т. 1, 1996), дзе па-новаму быў асветлены шэраг вузлавых пытанняў айчыннай гісторыі. Вучоны стаў адным з ініцыятараў стварэння, членам рэдкалегіі і пастаянным аўтарам “Беларускага гістарычнага часопіса”. Супрацоўнічаў таксама з часопісам “Беларуская мінуўшчына”, газетай “Голас Радзімы”, “Настаўніцкай газетай”, актыўна выступаў на тэлебачанні.

Таленавіты вучоны, доктар гістарычных навук, правадзейны сябар Міжнароднай Акадэміі навук Еўразіі з’яўляўся кіраўніком 6 кандыдацкіх і 2 доктарскіх дысертацый. Міхаіл Восіпавіч заўсёды працаваў з вялікім жаданнем, самаадданасцю і імкненнем зрабіць як мага больш для адраджэння Бацькаўшчыны. На жаль, ён заўчасна пайшоў з жыцця, пакінуўшы пасля сябе шматлікія навуковыя напрацоўкі і добрую памяць шчырых паслядоўнікаў і ўдзячных вучняў.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2012 г.