Дата рождения: 01.12.1896
Дата смерти: 18.06.1974
Краткая справка: савецкі ваенны і дзяржаўны дзеяч, каардынатар дзеянняў франтоў у Беларускай аперацыі 1944 г., Маршал Савецкага Саюза, Герой Савецкага Саюза (1939, 1944, 1945, 1956), Герой Манголіі (1969), кавалер двух ордэнаў "Перамога", шасці ордэнаў Леніна
Имена на других языках: Жуков Георгий Константинович (русский);
Жыццё Георгія Канстанцінавіча Жукава – салдата і маршала, дзяржаўнага дзеяча і ваеннага стратэга – прыклад самаадданага служэння Айчыне. Тыя ваенныя аперацыі і бітвы, што ён распрацоўваў і праводзіў на савецка-германскім фронце, дзе знаходзіліся галоўныя сілы праціўніка, вырашылі вынік усёй Другой сусветнай вайны. Арганізатарскі талент, шырыня ведаў, смеласць і мужнасць вялікага палкаводца сталі рашаючым фактарам у дасягненні перамогі.
Нарадзіўся будучы маршал 1 снежня 1896 г. у в. Стралкоўка Малаяраславецкага павета Калужскай губерні (зараз Жукаўскі раён Калужскай вобласці) у беднай сялянскай сям’і. Пасля заканчэння трохкласнай царкоўнапрыходскай школы вывучаў кушнерскую справу ў Маскве ў майстэрні роднага дзядзькі, адначасова займаўся на вячэрніх агульнаадукацыйных курсах у гарадскім вучылішчы. У 1914 г. пачалася Першая сусветная вайна, і праз год Г. К. Жукава прызвалі ў армію. Службу пачаў у 5-м запасным кавалерыйскім палку пад Харкавам. У канцы 1916 г. атрымаў званне унтэр-афіцэра і быў накіраваны ў 10-ы драгунскі полк. У яго складзе ўдзельнічаў у баях на Паўднёва-Заходнім фронце. У кастрычніку 1916 г. атрымаў цяжкае раненне і пасля лячэння ў ваенным шпіталі ў Харкаве вярнуўся ў полк. У лютаўскія дні 1917 г. Г. К. Жукаў стаў старшынёй эскадроннага салдацкага камітэта, быў дэлегатам у палкавы савет. У жніўні 1918 г. ён добраахвотна ўступіў у Чырвоную Армію. Ваяваў на Усходнім, Туркестанскім і Паўднёвым франтах. Грамадзянскую вайну скончыў камандзірам эскадрона. З 1923 па 1939 г. Г. К. Жукаў служыў у Беларусі. Быў камандзірам кавалерыйскага палка, брыгады, дывізіі, корпуса, з’яўляўся намеснікам па кавалерыі камандуючага войскамі Беларускай асобай ваеннай акругі. Службу сумяшчаў з вучобай: у 1925 г. скончыў курсы ўдасканалення каманднага саставу кавалерыі ў Ленінградзе і ў 1930 г. вышэйшага начальніцкага саставу пры Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ ў Маскве. У чэрвені 1939 г. Г. К. Жукава накіравалі ў Манголію, дзе ён прыняў камандаванне стралковым корпусам. У пачатку ліпеня стаў камандуючым армейскай групай савецкіх войск у Манголіі, якая разам з часцямі Мангольскай народна-рэвалюцыйнай арміі разграміла японцаў на р. Халхін-Гол. За гэту перамогу атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. У маі 1940 г. вярнуўся ў Маскву. Прызначаны камандуючым войскамі Кіеўскай асобай ваеннай акругі. У студзені – ліпені 1941 г. быў начальнікам Генеральнага штаба Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі (РСЧА), намеснікам наркама абароны СССР. З 23 чэрвеня 1941 г. Г. К. Жукаў стаў членам Стаўкі Вярхоўнага Галоўнакамандуючага, са жніўня 1942 г. з’яўляўся першым намеснікам наркама абароны СССР і намеснікам Вярхоўнага Галоўнакамандуючага.
Найбольш ярка палкаводчы талент Г. К. Жукава раскрыўся ў гады Вялікай Айчыннай вайны. 29 ліпеня 1941 г. ён быў вызвалены з пасады начальніка Генеральнага штаба РСЧА і прызначаны камандуючым войскамі Рэзервовага фронту, сіламі якога ў жніўні – верасні правёў першую наступальную аперацыю ў раёне Ельні. З сярэдзіны верасня 1941 г. узначаліў Ленінградскі фронт, войскі якога разам з Чырванасцяжным Балтыйскім флотам спынілі ворага, не далі захапіць горад. У кастрычніку 1941 г. Г. К. Жукаў камандаваў Заходнім фронтам. У ходзе бітвы пад Масквой правёў некалькі абарончых аперацый, якія забяспечылі будучае контрнаступленне. З канца жніўня 1942 па сакавік 1944 г. ён каардынаваў дзеянні франтоў у Сталінградскай, Курскай бітвах, удзельнічаў у распрацоўцы баявых аперацый на Дняпры, займаўся планам прарыву блакады Ленінграда. 18 студзеня 1943 г. Г. К. Жукаву было прысвоена званне Маршала Савецкага Саюза. З сакавіка па май 1944 г. ён камандаваў войскамі 1-га Украінскага фронту, якія разам з часцямі 2-га Украінскага фронту вызвалілі значную частку Правабярэжнай Украіны, нанеслі паражэнне дзвюм танкавым арміям праціўніка і выйшлі да Карпат. Летам 1944 г. маршал каардынаваў дзеянні 1-га і 2-га Беларускіх франтоў у стратэгічнай аперацыі «Баграціён», у выніку якой нямецка-фашысцкія захопнікі былі выгнаны з тэрыторыі СССР. З лістапада 1944 г. камандаваў 1-м Беларускім фронтам, сіламі якога (разам з войскамі 1-га Украінскага і 2-га Беларускага франтоў) праводзіліся Вісла-Одэрская і Берлінская аперацыі. Мэтай апошняй было авалоданне сталіцай Германіі, злучэнне Чырвонай Арміі з войскамі заходніх саюзнікаў. 21 красавіка, прарваўшы нямецкую абарону, савецкія войскі ўвайшлі ў Берлін. Раніцай 30 красавіка пачаўся штурм рэйхстага, і 1 мая над ім быў узняты Сцяг Перамогі. У ноч з 8 на 9 мая ў Карлсхорсце (прыгарад Берліна) у прысутнасці прадстаўнікоў камандавання армій СССР, ЗША, Англіі і Францыі адбылося падпісанне акта аб безагаворачнай капітуляцыі Германіі. За савецкі бок свой подпіс пад ім паставіў камандуючы 1-м Беларускім фронтам маршал Г. К. Жукаў. 24 чэрвеня 1945 г. ён прымаў Парад Перамогі ў Маскве.
Пасля вайны Г. К. Жукаў камандаваў савецкімі войскамі і ўзначальваў Савецкую ваенную адміністрацыю ў Германіі, адначасова з’яўляўся галоўнакамандуючым сухапутнымі войскамі і намеснікам міністра Узброеных Сіл СССР. З 1946 г. быў камандуючым вайскамі Адэскай, з 1948 г. Уральскай ваенных акруг. Потым два гады з’яўляўся першым намеснікам міністра абароны СССР. З лютага 1955 па кастрычнік 1957 г. займаў пасаду міністра абароны СССР. У сакавіку 1958 г. Г. К. Жукаў выйшаў у адстаўку. На пенсіі напісаў кнігу «Воспоминания и размышления» (1969), якую прысвяціў савецкаму салдату. Ён памёр 18 чэрвеня 1974 г. Пахаваны на Краснай плошчы ў Маскве ў Крамлёўскай сцяне.
Першымі ўзнагародамі Г. К. Жукава сталі два Георгіеўскія крыжы ІІІ і ІV ступеняў, атрыманыя ў гады Першай сусветнай вайны. Ён удастоены звання Героя Савецкага Саюза (чатыры разы), з’яўляецца кавалерам ордэна «Перамога» (двойчы), узнагароджаны шасцю ордэнамі Леніна, трыма Чырвонага Сцяга, двума Суворава І ступені, некалькімі ордэнамі замежных краін, а таксама шматлікімі медалямі СССР. На радзіме маршала ў г. Жукаве Калужскай вобласці ўстаноўлены бронзавы бюст палкаводца. У Беларусі ў яго гонар названы праспект у Мінску, вуліцы ў Слуцку, Баранавічах, Гомелі, Добрушы, Драгічыне, Жыткавічах, Жлобіне, Мастах, Асіповічах і Чачэрску. У Слуцку на доме, дзе ў 1936–1937 гг. жыла сям’я Жукавых, устаноўлена мемарыяльная дошка.
Матэрыял падрыхтаваны ў 2016 г.