Краткая справка:
рэлігійны і культурна-асветны дзеяч, культуролаг, гісторык, літаратурны крытык, адзін з першых святароў Рымска-Каталіцкага Касцёла, які пачаў публічна ўжываць беларускую мову ў набажэнствах
Псевдонимы:
Adam Saladuch; Widz; Адам Саладух; Дрыгавіч
Варианты имени:
Талочка Уладзіслаў Аляксандравіч; Талочка Уладыслаў
Имена на других языках:
Taločka Vladislovas (литовский); Tołoczko Władysław (польский); Толочко Владислав (русский);
Криптонимы:
Ад.С.
2755 символов
Справка
Уладзіслаў Талочка – беларускі рэлігійны і культурна-асветны дзеяч, гісторык, літаратурны крытык, публіцыст – нарадзіўся ў Гродне ў сям’і чыноўніка. Першапачатковую адукацыю атрымаў у бацькоўскім доме. У 1896 г. паступіў у Гродзенскую гарадскую гімназію, якую скончыў у 1904 г. З кастрычніка 1906 г. навучаўся ў Віленскай духоўнай каталіцкай семінарыі. Праз тры гады (1909) У. Талочка быў пасвячоны ў святара. Адукацыю працягваў за мяжой: у 1909–1914 гг. вывучаў тэалогію і філасофію ў каталіцкім універсітэце ў Інсбруку (Аўстрыя). З 1914 г. ён святар касцёла св. Стафана ў Вільні, праводзіў таксама службу ў былым бернардзінскім касцёле. Адным з першых У. Талочка пачаў публічна ўжываць беларускую мову ў набажэнствах.
Ён падтрымліваў выданне каталіцкай газеты «Беларус» (выходзіла з 1913 да 1915 г.), публікаваў матэрыялы гістарычнай тэматыкі ў віленскім часопісе «Dwutygodnik Diecezjalny» («Дыяцэзіяльны двухтыднёвік»), супрацоўнічаў з літоўскімі культурна-грамадскімі і рэлігійнымі выданнямі. У 1916 г. пачала выходзіць у Вільні газета «Homan» («Гoман»), куды У. Талочка дасылаў шмат артыкулаў, прысвечаных беларускай культуры, гісторыі і рэлігіі, якія падпісваў пераважна псеўданімам Адам Саладух. У 1915–1918 гг. ён стаў адным з ініцыятараў і арганізатараў Віленскага камітэта дапамогі пацярпелым ад вайны і інтэрната для дзяцей, які пазней ператварыўся ў прытулак «Золак». У 1916–1917 гг. У. Талочка працаваў выкладчыкам рэлігіі ў беларускіх школах Вільні, а таксама на курсах для непісьменных і рабочых. З 1917 г. быў звязаны з беларускай нацыянальна-рэлігійнай арганізацыяй «Хрысціянская дэмакратычная злучнасць», рэгулярна выступаў з артыкуламі ў яе друкаваным органе – газеце «Krynica» («Крыніца»). У 1918 г. удзельнічаў у арганізацыі і правядзенні Беларускай канферэнцыі ў Вільні, Беларускага з’езда Віленшчыны і Гродзеншчыны. Уваходзіў у склад Літоўскай Тарыбы. Уладзіслаў Талочка падтрымліваў шырокія кантакты і вёў перапіску з вядомымі еўрапейскімі рэлігійнымі і культурнымі дзеячамі, супрацоўнічаў з нямецкім, італьянскім, літоўскім, украінскім і польскім друкам. Настойліва і паслядоўна выступаў з пазіцый экуменізму, рэлігійнага яднання. У міжваеннае дваццацігоддзе з’яўляўся адным з вядучых публіцыстаў часопіса «Przegląd Wileński» («Віленскі агляд»). Ён прымаў актыўны ўдзел у заходнебеларускім навуковым жыцці. На старонках віленскіх перыядычных выданняў друкавалі яго нататкі ў абарону беларускіх святароў і прысвечаныя беларусізацыі рэлігійнага жыцця католікаў-беларусаў.
З 1920-х гг. У. Талочка праследаваўся польскімі свецкімі і духоўнымі ўладамі. У 1938 г. быў выселены ў Беласток. У пачатку Другой сусветнай вайны вярнуўся ў Вільню, дзе ў хуткім часе памёр. Пахаваны на віленскіх могілках Росы.