Краткая справка:
кнігавыдавецкае прадпрыемства Магілёўскага праваслаўнага брацтва, буйнейшы цэнтр беларускага кірылічнага кнігадрукавання
Названия на других языках:
Могилевская Богоявленская братская типография (русский); Могилёвская братская типография (русский);
2230 символов
Справка
Вялікую ролю ў распаўсюджванні асветы на беларускіх землях Рэчы Паспалітай адыграла Магілёўская брацкая друкарня. Дакладная дата яе заснавання не вызначана. Пачаткам дзейнасці лічыцца 1616 г., калі быў выдадзены «Служэбнік» (2-е выданне 1617), у 1619 г. надрукавана «Евангелле вучыцельнае» Кірылы Транквіліёна-Стаўравецкага. Пасля гэтага на нейкі час выдавецкая дзейнасць была спынена. У 1633 г. кароль польскі і вялікі князь ВКЛ Уладзіслаў IV выдаў Магілёўскаму праваслаўнаму брацтву прывілей на права адкрыцця друкарні і выданне кніг на царкоўнаславянскай, старабеларускай, грэчаскай, лацінскай і польскай мовах. У 1636–1638 гг. гэта права верагоднодна, перадала С. Собалю – вядомаму на той час кнігавыдаўцу. У Магілёве ён выпусціў «Буквар языка славенска» (1636), «Псалтыр» (1637), «Апостал» і «Тэстамент цара грэцкага Васілія» (1638). Акрамя С. Собаля ў друкарні працаваў яго вучань Ф. Грышановіч. Вайна паміж Рэччу Паспалітай і Маскоўскай дзяржавай 1654–1667 гг. прыпыніла яе дзейнасць. У 1676 г. брацтва атрымала прывілей ад караля польскага і вялікага князя ВКЛ Яна ІІІ Сабескага на адкрыццё друкарні пры Магілёўскім Богаяўленскім манастыры, аднак ён не быў выкарыстаны на працягу доўгага часу. У 1680 г. друкарню ўзначаліў М. Вашчанка, які ў 1698 г. атрымаў на яе прывілей без дазволу брацтва і стаў выдаваць кнігі ад свайго імя. У 1701 г. брацтва зноў дамаглося пацвярджэння свайго ранейшага прывілея. У розны час у друкарні працавалі вядомыя майстры кніжнай справы В. Вашчанка, Ф. Ангілейка, Афанасій П. (Пігарэвіч?), М. Антушкевіч і іншыя, якія працягвалі традыцыі С. Собаля. У канцы XVII – пачатку XVIII ст. выдаваліся царкоўныя, навучальныя, палемічныя кнігі – «Акафісты і каноны», «Псалтыр» (1693), «Малітваслоў» (1695), «Дыоптра» (1698), «Перла мнагацэннае» Кірылы Транквіліёна-Стаўравецкага і «Неба новае» І. Галятоўскага (1699), «Кніга жыцій святых» Д. Растоўскага (1702), «Трыфалагіён» (1754), «Часаслоў» (1762) і іншыя, быў выпушчаны шэраг выданняў для старавераў. Кнігадрукаванне ў Магілёве паўплывала на развіццё кніжных традыцый на ўкраінскіх і расійскіх землях. Усё гэта падкрэслівае надзвычайную каштоўнасць той спадчыны, што пакінулі магілёўскія кнігавыдаўцы.
