Дата нараджэння:
30.10.1905 Веліж, г., Віцебская губерня (цяпер Смаленская вобласць, Расія)
Дата смерці:
13.10.1986 Мінск, г.
Кароткая даведка:
скульптар, народны мастак Беларусі, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1970), кавалер ордэнаў Леніна, Кастрычніцкай Рэвалюцыі, Працоўнага Чырвонага Сцяга, "Знак Пашаны" і інш.
Імёны на іншых мовах:
Bembel Andrei Anufrievitch (англійская); Бембель Андрей Онуфриевич (руская);
4175 сімвалаў
Даведка
Творчасць Андрэя Ануфрыевіча Бембеля стала значным здабыткам беларускай школы скульптуры ХХ ст.
Нарадзіўся А. Бембель у г. Веліж Віцебскай губерні (цяпер Смаленская вобласць Расіі) у шматдзетнай сям’і служачага павятовага казначэйства. Пасля заканчэння гімназіі паступіў у Веліжскую народную мастацкую школу. Там адбылося яго знаёмства з выдатным скульптарам і педагогам М. Керзіным, дзякуючы якому А. Бембель вызначыў свой далейшы жыццёвы шлях. Пасля вучобы ў Віцебскім мастацкім тэхнікуме (1924–1927) малады мастак паступіў у Ленінградскі вышэйшы мастацка-тэхнічны інстытут. Яго выкладчыкамі былі акадэмік М.Г. Манізер, прафесары У.У. Лішаў, Р.Р. Бах, В.Л. Сіманаў.
З пачатку 1930-х гг. А. Бембель жыў і працаваў у Мінску. У гэты час у сталіцы вялося будаўніцтва Дома урада. У 1932–1936 гг. малады мастак разам з сябрамі У. Рытэрам і Г. Ізмайлавым пад кіраўніцтвам свайго настаўніка М. Керзіна працаваў над аздабленнем памяшканняў гэтага будынка. Потым сумесна з А. Глебавым займаўся афармленнем інтэр’ераў Дома Чырвонай Арміі ў Мінску (цяпер Цэнтральны Дом афіцэраў Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь). У 1939 г. разам з іншымі беларускімі мастакамі ўдзельнічаў у афармленні павільёна БССР на Усесаюзнай сельскагаспадарчай выстаўцы ў Маскве.
Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, А. Бембеля мабілізавалі, але ў пачатку 1943 г. разам з іншымі вядомымі дзеячамі мастацтва ён быў адкліканы ў распараджэнне Цэнтральнага штаба партызанскага руху. У Маскве ў невялікай майстэрні А. Бембель стварыў свой галоўны твор ваенных гадоў – партрэт Героя Савецкага Саюза Мікалая Гастэлы (1943).
У ліпені 1944 г. скульптар вярнуўся ў Мінск, дзе шмат часу прысвяціў аднаўленню і рэстаўрацыі пашкоджаных і разбураных скульптурных ансамбляў. Ён – аўтар праектаў аднаўлення ляпных упрыгажэнняў у глядзельных залах Дзяржаўнага тэатра оперы і балета БССР і Беларускага дзяржаўнага тэатра імя Янкі Купалы.
У пачатку 1950-х гг. пачалася работа над скульптурным афармленнем павільёна БССР на ВДНГ СССР у Маскве. Увенчвала будынак статуя «Родная Беларусь» А. Бембеля.
У ліпені 1954 г. у Мінску быў адкрыты велічны манумент у гонар Перамогі савецкага народа над фашысцкай Германіяй. Яго аўтарамі сталі выбітныя беларускія архітэктары Г. Заборскі і У. Кароль. На вяршыні 38-метровага абеліска, абліцаванага шэрым гранітам, усталявана выява ордэна «Перамога». Для афармлення граняў помніка выкарыстаны бронзавыя гарэльефы скульптараў А. Бембеля, С. Селіханава, З. Азгура, А. Глебава.
Адной з галоўных работ А. Бембеля, над якой ён працаваў разам з архітэктарам А. Стаховічам, з’яўляецца помнік у гонар ратнага подзвігу савецкіх воінаў – «Курган Славы Савецкай Арміі – вызваліцельніцы Беларусі» (1969; Дзяржаўная прэмія БССР, 1970).
Андрэй Ануфрыевіч уваходзіў у склад групы архітэктараў і скульптараў, якая працавала над праектаваннем мемарыяльнага комплексу «Брэсцкая крэпасць-герой» (1971). Аўтарам праекта галоўнага ўваходу ў Цытадэль з’яўляецца А. Бембель.
Значнае месца ў творчасці А. Бембеля займала работа над скульптурнымі партрэтамі знакамітых сучаснікаў і гістарычных асоб: А.Ф. Мяснікова (1951, 1980), Д.І. Мендзялеева (1954), П. Малчанава (1956), Р. Пукста (1961), Я. Купалы (1978, 1980), Л. Шчамялёва (1978), А. Міцкевіча (1979), А. Блока (1980), І. Шамякіна (1980) і інш.
Не адно дзесяцігоддзе прысвяціў А. Бембель педагагічнай рабоце. Ён з’яўляецца адным з арганізатараў і першых выкладчыкаў Мінскага мастацкага вучылішча (1948–1950) і Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута, у якім з 1953 па 1978 г. загадваў кафедрай скульптуры. Вучнямі і выхаванцамі А. Бембеля былі вядомыя беларускія скульптары А. Анікейчык, Л. Гумілеўскі, В. Занковіч, С. Вакар, І. Міско і інш.
За вялікія дасягненні ў развіцці беларускага мастацтва у 1938 г. Андрэй Ануфрыевіч Бембель быў удастоены звання заслужанага дзеяча мастацтваў БССР, а ў 1955 г. яму было прысвоена ганаровае званне народнага мастака БССР. Скульптар быў узнагароджаны ордэнамі Леніна, Кастрычніцкай Рэвалюцыі, «Знак Пашаны», двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга, медалямі, ганаровымі граматамі Вярхоўнага Савета БССР. У 1950–1954 і 1982–1984 гг. узначальваў Саюз мастакоў БССР.