Кароткая даведка:
кампазітар, аўтар першай беларускай оперы для дзяцей "Марынка", заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, кавалер ордэна "Знак Пашаны"
Імёны на іншых мовах:
Pukst Grigory Konstantinovich (не вызначана); Пукст Григорий Константинович (руская);
4755 сімвалаў
Даведка
Шматгранная творчасць Рыгора Канстанцінавіча Пукста пакінула адметны след у беларускім музычным мастацтве.
Нарадзіўся будучы кампазітар у Гомелі ў сям’і чыгуначніка. У 1918 г. скончыў Гомельскае тэхналагічнае вучылішча. Працаваў слесарам у паравозным дэпо, памочнікам машыніста, машыністам. У 1921 г. быў прызначаны інструктарам палітасветы Дарпрафсача (Дарожны камітэт прафсаюза рабочых чыгуначнага транспарту) Заходняй чыгункі. У 1923 г. Р. Пукст паступіў у Маскоўскую дзяржаўную кансерваторыю на факультэт тэорыі музыкі і педагогікі (клас прафесара Г. Канюса). Пасля заканчэння вучобы (1928) выкладаў спевы ў школах Гомеля. З 1929 па 1932 г. працаваў у Омскім музычным тэхнікуме. Потым вярнуўся ў Гомель. Кіраваў музычнымі гурткамі ў тэатры рабочай моладзі пры Доме культуры чыгуначнікаў і выкладаў у Гомельскім музычным тэхнікуме. У 1932 г. быў прыняты ў Саюз кампазітараў БССР. З першых дзён Вялікай Айчыннай вайны Р. Пукст з’яўляўся ўдзельнікам франтавой канцэртнай брыгады Беларускай дзяржаўнай філармоніі. У 1943 г. узначаліў музычны аддзел Упраўлення па справах мастацтва пры Савеце народных камісараў БССР у Маскве. Пасля вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў Р. Пукст вярнуўся ў Мінск. У 1944–1949 і 1959–1960 гг. выкладаў у Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі. З 1949 г. хормайстар, у 1953–1958 гг. мастацкі кіраўнік музычнага вяшчання Беларускага радыё, адначасова – музычных перадач Галоўнага ўпраўлення радыёінфармацыі Міністэрства культуры Беларусі.
Творчую дзейнасць Р. Пукст пачаў у 1920-я гг. з апрацоўкі беларускіх народных песень. Сярод найбольш вядомых – «Ах ты, Нёман-рака», «Бульба», «Зязюленька», «Ой, ляцелі гусі», «Рабіна» і інш. Народная музыка стала асновай сюіты «Сымон-музыка» для струннага квартэта і двух фартэпіяна (па аднайменнай паэме Я. Коласа, 1930-я гг.), а таксама Першай (1934) і Другой (1941, 2-я рэд. 1944) сімфоній. Раннія творы Р. Пукста насычаны лірызмам, вобразнасцю і напеўнасцю, нацыянальным каларытам, меладычнасцю. У 1945 г. кампазітар завершыў працу над операй «Машэка» (лібрэта К. Пуроўскага паводле паэмы Я. Купалы «Магіла льва» і п’есы Я. Міровіча «Машэка»; пастаўлена ў 1947 г.). Другая опера – «Марынка» (лібрэта Э. Агняцвет па яе паэме «Песня пра піянерскі сцяг») – стала першай нацыянальнай операй для дзяцей, пастаўленай у 1955 г. У ёй адлюстраваны сапраўдныя падзеі з гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, што адбыліся ў адной са школ г. Добруша ў час фашысцкай акупацыі. Наступная опера – «Свіцязянка», створаная на лібрэта К. Цітова з выкарыстаннем матываў аднайменнай балады А. Міцкевіча, – была напісана ў клавіры ў 1960 г. Кампазітар плённа працаваў у жанры аркестравай і камерна-інструментальнай музыкі. Вядомым творам пасляваеннага часу стала сімфанічная фантазія на тэму беларускай народнай песні «Перапёлачка» (1947). Ён аўтар чатырох сімфоній (1950, 1955, 1957, 1959), танцавальнай сюіты для квартэта цымбалаў, трох сюіт для секстэта домбраў, пяці фуг для фартэпіяна і струннага квартэта, некалькіх п'ес. Найбольш ярка талент Р. Пукста праявіўся ў жанры вакальна-інструментальнай музыкі і хораў. Ён напісаў кантату «А хто там ідзе?» для салістаў, хору і сімфанічнага аркестра (словы Я. Купалы, М. Клімковіча, П. Труса, К. Кірыенкі, 1958), шэраг хораў: «Партызанскія акопы» (словы М. Танка), «Край мой любімы» (словы А. Русака), «Ноч» (словы Я. Коласа), «Дуб» (словы П. Броўкі) і інш. Для лепшых узораў харавой музыкі кампазітара характэрны шматгалоссе, выкарыстанне поліфаніі, меладычнасць, гарманічнасць, напеўнасць. Высокі ўзровень хораў Р. Пукста карыстаецца ўвагай выканаўцаў, і многія яго творы ўваходзяць у рэпертуар самадзейных і лепшых прафесійных калектываў нашай краіны. Плённа працаваў кампазітар і ў жанры раманса. Ён напісаў музыку на вершы А. Астрэйкі, Ц. Гартнага, Я. Купалы, Я. Коласа, З. Бядулі, А. Звонака, А. Пушкіна, А. Блока, І. Буніна, Ф. Цютчава і інш. Заслужаную славу і ўсенароднае прызнанне прынесла Р. Пуксту песенная творчасць. Сярод найбольш вядомых твораў гэтага жанру – «Лугам зеляненькім» (словы З. Бядулі), «Як у лесе зацвіталі», «Алеся» (словы Я. Купалы), «Мілы мой, адзіны» (словы А. Бачылы), «Любы мой, прыйдзі» (словы М. Машары), «Свеціць месяц» і «На Купалле» (словы А. Астрэйкі) і інш. Кампазітар плённа супрацоўнічаў з многімі рэжысёрамі, вынікам чаго стала музыка да драматычных спектакляў «Девушки нашей страны», «Доходное место», «З народам», «Дзед і Жораў», «Пунсовая кветачка» і мастацкіх кінафільмаў «Поют жаворонки», «Рассвет».
Усё жыццё Р. Пукста было прысвечана музычнай творчасці. У 1955 г. кампазітар атрымаў званне заслужанага дзеяча мастацтваў Беларусі. Ён узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны», некалькамі медалямі. У Гомелі, на доме дзе нарадзіўся Р. Пукст, устаноўлена мемарыяльная дошка.