Ёсць у Касцюковіцкім раёне маляўнічая вёска Вялікі Бор. Размясцілася яна каля аднаго з прытокаў ракі Сож, сярод шырокіх прастораў палёў. Тут у сям’і селяніна нарадзіўся Іван Гаўрылавіч Чыгрынаў – вядомы беларускі пісьменнік, які плённа працаваў у літаратуры 35 год. Дзяцінства яго прыпала на гады Вялікай Айчыннай вайны, якая моцна ўрэзалася ў дзіцячую свядомасць, акрэсліла галоўную сцяжыну на творчым шляху пісьменніка. Пасля вайны І. Чыгрынаў вучыўся ў Вялікаборскай сямігодцы, потым у Саматэвіцкай сярэдняй школе. Паступіў у Беларускі дзяржаўны універсітэт на аддзяленне журналістыкі філалагічнага факультэта. Скончыўшы гэту навучальную ўстанову (1957), адразу далучыўся да літаратурнай працы. Спачатку быў рэдактарам, загадчыкам рэдакцыі літаратуры і мастацтва выдавецтва “Навука і тэхніка” АН Беларусі, з 1962 па 1975 гг. – літсупрацоўнікам, рэдактарам аддзела публіцыстыкі і нарыса часопіса “Полымя”. Рэдактарская праца шмат дала для далейшай пісьменніцкай дзейнасці. У 1975 г. І. Чыгрынаў быў абраны членам праўлення, намеснікам старшыні праўлення СП Беларусі, у 1976–1986 гг. – сакратаром СП Беларусі. З 1987 г. яго выбралі старшынёй праўлення Беларускага фонду культуры. На гэтай пасадзе І. Чыгрынаў знаходзіўся да сваёй заўчаснай смерці. У складзе дэлегацыі БССР удзельнічаў у рабоце XXXIII сесіі Генеральнай Асамблеі ААН (1978), быў дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР (1986–1990), узначальваў пастаянную камісію па нацыянальных пытаннях і міжнацыянальных адносінах.

Дэбютаваў І. Чыгрынаў у рэспубліканскім друку вершамі ў 1952 г. Але сваё сапраўднае прызванне ён знайшоў у прозе і драматургіі. Першы празаічны твор з’явіўся ў 1958 г. Сам І. Чыгрынаў лічыў пачаткам літаратурнай дзейнасці 1961 г., калі было апублікавана апавяданне “Праз гады”. Першая кніга прозы “Птушкі ляцяць на волю” ўбачыла свет у 1965 г. Потым выйшлі кнігі арыгінальных і глыбокіх твораў: “Самы шчаслівы чалавек” (1967), “Ішоў на вайну чалавек” (1973), “Ці бываюць у выраі ластаўкі” (1983) і інш. Апавяданні вызначаюцца рэалістычнасцю, увагай пісьменніка да жыцця простых людзей, разуменнем іх штодзённых клопатаў і турбот, а яшчэ псіхалагічнай насычанасцю, гуманістычнай скіраванасцю, адметнасцю моўнага каларыту. Дзякуючы таленту пісьменніка яны сталі сапраўднымі мастацкімі палотнамі, а лепшыя з іх строгія крытыкі адносяць да залатога фонду беларускай навелістыкі. Спроба пяра ў малым жанры падрыхтавала І. Чыгрынава да напісання рамана. Так з’явіўся твор “Плач перапёлкі” (1970), пазней – “Апраўданне крыві” (1976, за абодва Літаратурная прэмія імя А. Фадзеева, 1979), “Свае і чужынцы” (1983), “Вяртанне да віны” (1992) і “Не ўсе мы згінем” (1996), якія звязаны аднымі героямі і месцам дзеяння (вёска Верамейкі, таму называецца “верамейкаўскі цыкл”). У іх адлюстраваны атмасфера ваеннага часу, вясковы побыт на акупіраванай тэрыторыі, арганізацыя падполля, зараджэнне партызанскага руху, даследаваны вытокі гераізму і мужнасці беларускага народа ў час Вялікай Айчыннай вайны. Галоўны герой гэтых раманаў – народ, вобраз якога раскрываецца праз глыбокую, пільную ўвагу пісьменніка да чалавечай індывідуальнасці, да патрыятызму, што праявіўся ў суровых абставінах барацьбы з ворагам. Гэты раманны цыкл і стаў самым маштабным дасягненнем пісьменніка.

Іван Чыгрынаў вядомы таксама як кінасцэнарыст і драматург. Ён быў сааўтарам сцэнарыя папулярнага тэлефільма “Руіны страляюць…” (1970, з І. Новікавым). Кінастужка апавядае пра дзейнасць мінскага падполля ў 1941–1942 гг. Асаблівасцю стылістыкі сцэнарыя з’яўляецца зварот да фактаў, дакументаў. Першы беларускі дакументальна-мастацкі тэлесерыял “Руіны страляюць…” быў шырока асветлены ў прэсе, неаднаразова паказваўся па тэлебачанні. У 1974 г. ён адзначаны Дзяржаўнай прэміяй БССР. Амаль праз дзесяць год пісьменнік аднавіў творчыя кантакты з кінамастацтвам, але ўжо дзякуючы ўласным раманам і п’есам. Спачатку яны апрацоўваліся для тэатра і тэлебачання. У 1980 г. на Беларускім тэлебачанні паводле твораў І. Чыгрынава быў пастаўлены тэлеспектакль “Плач перапёлкі”. Гэта быў першы зварот тэлеэкрана да цыкла чыгрынаўскіх раманаў пра вайну, а спектакль “Плач перапёлкі” ўвайшоў у рэпертуар тэатра імя Я. Купалы. П’еса “Чалавек з мядзведжым тварам” (1988) стала асновай аднайменнага фільма-спектакля (1990). У тэлеспектакль былі ўведзены кінахроніка, гуказапісы выказванняў рэальных асоб, каб стварыць гістарычны кантэкст мастацкаму дзеянню, спалучыць маналогі герояў з рэаліямі 1930-х і 1980-х гг. Апошнім з буйных тэлесерыялаў канца XX ст. пра жыццё ў акупацыі і супраціўленне народа ў гады вайны стаў шматсерыйны тэлефільм “Плач перапёлкі” (1991) паводле раманаў “Плач перапёлкі”, “Апраўданне крыві”, “Свае і чужынцы”, дзе сцэнарыстам з’яўляўся сам І. Чыгрынаў. У ім паказаны першы перыяд вайны не праз буйнамаштабныя падзеі, а праз мноства асабістых лёсаў вяскоўцаў, скрыжаванняў іх біяграфій, паваротаў іх ваенных сцяжынак.

І. Чыгрынавым напісана шмат п’ес. Некаторыя з іх – гэта гістарычны экскурс у памятныя падзеі жыцця беларускага народа. Сівыя часы Рагнеды (“Звон – не малітва”), Крычаўскае паўстанне XVIII ст. (“Следчая справа Вашчылы”) пераклікаюцца з драматычнымі часамі сталінізму (“Чалавек з мядзведжым тварам”, “Ігракі”), трагедыяй Вялікай Айчыннай вайны (“Свае і чужыя”, “Дзівак з Ганчарнай вуліцы”), Чарнобылем (“Толькі мёртвыя не вяртаюцца”, “Хто вінаваты?”). Аналізу стану грамадства пачатку 1990-х гг. прысвечаны п’есы “Суседзі” і “Госці”.

Плённа працаваў І. Чыгрынаў і як літаратурны крытык. Яго крытычныя працы сабраны ў кнігах “Новае ў жыцці, новае ў літаратуры” (1983) і “Паміж сонцам і месяцам” (1994). У кнігах змешчаны дзённікавыя запісы, публіцыстычныя артыкулы, аўтабіяграфія, інтэрв’ю.

За вялікія заслугі ў развіцці беларускай літаратуры Івану Гаўрылавічу ў 1994 г. прысвоена ганаровае званне народнага пісьменніка Беларусі. У гэтым годзе быў зняты дакументальны фільм “Іван Чыгрынаў”, дзе пісьменнік расказваў пра сваё ваеннае дзяцінства, пра асаблівую цікавасць да гісторыі Беларусі. У стужку былі ўключаны фрагменты з тэатральных пастановак паводле яго твораў. Літаратурная спадчына І. Чыгрынава не страціла значнасці і ў сённяшні час. Пра гэта сведчыць перавыданне лепшых твораў пісьменніка.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2009 г.