У музычных колах Беларусі Міхаіл Васільевіч Анцаў вядомы як кампазітар, аўтар твораў для хору, рамансаў, апрацовак беларускіх народных песень. Нарадзіўся ён у Смаленску ў сям’і адстаўнога унтэр-афіцэра і мяшчанкі. У раннім дзяцінстве страціў бацьку. Простае паходжанне і цяжкае матэрыяльнае становішча не дазволілі М. Анцаву вучыцца ў класічнай гімназіі. Хлопчык займаўся з рэпецітарамі, прайшоў поўны курс навучання і паспяхова здаў экзамены на атрыманне атэстата. З дзяцінства М. Анцаў хацеў займацца музыкай, стаць кампазітарам. У 1886 г. паступіў у Варшаўскі інстытут музыкі, дзе каля двух гадоў займаўся ў класе скрыпкі. Каб набыць веды ў тэарэтычных дысцыплінах, пакінуў інстытут і стаў займацца ў З. Наскоўскага. У 1889 г. М. Анцаў даведаўся аб магчымасці бясплатнага навучання ў Санкт-Пецярбургскай кансерваторыі, напісаў прашэнне яе дырэктару і стаў стаў студэнтам. У 1889–1891 гг. наведваў тэатрэтычныя класы гармоніі і фугі, у 1889–1894 гг. вучыўся ў класе практычнага сачынення, дзе педагогам быў вялікі рускі кампазітар М. Рымскі-Корсакаў. У маі 1894 г. М. Анцаў пакінуў Санкт-Пецярбург і ў пошуках заробку прыехаў у Віцебск. У студзені 1896 г. ён звярнуўся да дырэктара Санкт-Пецярбургскай кансерваторыі за допускам да экзаменаў. У 1896 г. М. Анцаў атрымаў атэстат аб заканчэнні кансерваторыі. Пасля завяршэння адукацыі малады кампазітар на працягу двух гадоў выкладаў спевы ў Санкт-Пецярбургскім Елізавецінскім інстытуце. У гэты перыяд падрыхтаваў некалькі вучэбна-метадычных дапаможнікаў па тэорыі музыкі і харавых спевах – “Краткие сведения для певцов-хористов: пособие для сельских, народных и церковно-приходских школ, а также городских и духовных училищ”, “Приготовительный курс элементарной теории музыки в связи с преподаванием хорового пения: руководство для учебных заведений (женск. и мужск.), приспособленное к обучению детей и взрослых лиц, желающих петь в хоре” (абодва 1897).

У канцы 1898 г. М. Анцаў пераехаў у Віцебск, працаваў у жаночай Марыінскай і мужчынскай Аляксандраўскай гімназіях, падрыхтаваў слоўнік “Нотная терминология : справочный словарь для регентов, учителей, певцов и музыкантов : необходимое прибавление ко всем музыкальным пособиям” (1904), рэдагаваў газету “Витебские губернские ведомости” і дадатак да яе “Народный листок” (1905–1912), друкаваў крытычныя артыкулы пра музычнае жыццё горада, арганізоўваў канцэрты вядомых музыкантаў, прымаў удзел у рабоце Віцебскай вучонай архіўнай камісіі.

У 1918 г. М. Анцаў стаў адным з арганізатараў Віцебскай народнай кансерваторыі (цяпер Віцебскі дзяржаўны музычны каледж імя І.І. Салярцінскага). Ён увайшоў у склад адміністрацыі, загадваў канцылярыяй, чытаў лекцыі па гісторыі і тэорыі музыкі, кіраваў Дзяржаўным хорам. У гэты перыяд актыўна займаўся кампазітарскай дзейнасцю.

Майстар харавога пісьма М. Анцаў адным з першых савецкіх кампазітараў звярнуўся да рэвалюцыйнай тэматыкі (“Першае Мая” на словы М. Чарота, “Серп і молат” на словы Я. Купалы, “Працоўны люд” на словы Я. Журбы, “Пралетарская калыханка”).

Найбольш вядомыя творы харавога жанру – кантата “Да стагадовага юбілею Пушкіна”, гімн “У памяць стагоддзя Айчыннай вайны 1812 года”, літургія для змешанага хору, лірычныя хоры “Вярба”, “Лотас”, “Вясной” і інш. Трагічныя падзеі першай чвэрці XX ст. знайшлі адлюстраванне ў творах “Рэквіем” (“Не плачце над прахам забітых байцоў”, 1905), “Памяці герояў” і “Песня барацьбы” (абодва 1922).

Кампазітар пісаў таксама інструментальную музыку (для скрыпкі і фартэпіяна), прасякнутыя тонкім лірызмам рамансы на вершы рускіх паэтаў, меладэкламацыі, песні на словы беларускіх пісьменнікаў. Асаблівую ўвагу надаваў збіранню і апрацоўцы беларускіх народных песень, сярод якіх – “А ў полі вярба”, “Кума мая, кумачка”, “Го-го-го, каза”, “Лучына-лучыначка” і інш. На жаль, большая частка спадчыны М. Анцава была страчана і не дайшла да нашых дзён. Пасля ўтварэння БССР перад агульнаадукацыйнай школай паўстала пытанне пра стварэнне нацыянальнага музычнага рэпертуару для правядзення ўрокаў музыкі па новых праграмах. Міхаіл Анцаў актыўна ўключыўся ў работу па падрыхтоўцы метадычных выданняў. У 1925 г. ён напісаў навучальны дапаможнік для выкладчыкаў “40 мелодических упражнений в двухголосных канонах” (апублікаваны ў 1928 г.), у 1930 г. быў выдадзены ўнікальны метадычны дапаможнік для дзіцячых садкоў і пачатковых класаў агульнаадукацыйных школ “Зайчык-грайчык”. У ім на аснове беларускіх народных прымавак, прыпевак, казачак, невялікіх песенек кампазітар пабудаваў цэлую сістэму развіцця музычнага слыху ў дзяцей. Працягам дапаможніка стала падрыхтаваная ім “Музычная хрэстаматыя харавога пяяньня” (не была надрукавана).

У пачатку 1930-х гг. М. Анцаў выехаў у Маскву, дзе да апошніх дзён жыцця займаўся музычнай дзейнасцю.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2015 г.