Яскравай, своеасаблівай старонкай беларускага тэатральнага мастацтва з’яўляецца творчасць выдатнага танцоўшчыка, балетмайстра, пастаноўшчыка і педагога Юрыя Антонавіча Траяна.

Нарадзіўся ён у Мінску. З дзяцінства шмат часу праводзіў у Дзяржаўным акадэмічным тэатры оперы і балета (цяпер Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь), дзе яго маці працавала касцюмерам. У 1958 г. Ю. Траян упершыню выйшаў на сцэну тэатра ў якасці юнага артыста міманса. У дзесяцігадовым узросце пачаў вучыцца ў Беларускім харэаграфічным вучылішчы. Настаўнікамі былі выдатныя майстры беларускага балета В. Давыдаў, А. Калядзенка, С. Дрэчын, якія раскрылі сакрэты прафесіі, прывілі свайму вучню мужную, высакародную манеру выканання.

Пасля заканчэння навучання (1968) Ю. Траяна залічылі ў балетную трупу тэатра. Дэбютам стала партыя Машэкі («Выбранніца» Я. Глебава). Чуйны да пластычнай партытуры, артыст тонка перадаў у танцы нацыянальны каларыт, своеасаблівасць харэаграфічнага маўлення персанажа. Значнымі работамі маладога танцоўшчыка ў гэты перыяд былі партыі Рамэа («Рамэа і Джульета» С. Пракоф’ева), Зігфрыда, Дэзірэ («Лебядзінае возера», «Спячая прыгажуня» П. Чайкоўскага), якія прынеслі першы поспех, прызнанне і званне заслужанага артыста Беларусі (1971). Прафесійнае майстэрства, віртуозная тэхніка і сцэнічны тэмперамент дазволілі артысту на працягу далейшых 20 гадоў выконваць вядучыя партыі ў пастаноўках тэатра. У дуэце з балерынай Л. Бржазоўскай ён стварыў шмат яскравых вобразаў: Тыль («Тыль Уленшпігель» Я. Глебава), Юнак («Пасля балю» Г. Вагнера), Жан дэ Брыен («Раймонда» А. Глазунова), Вацлаў («Бахчысарайскі фантан» Б. Асаф’ева), Альберт («Жызэль» А. Адана), Адам («Стварэнне свету» А. Пятрова) і інш. Творчасці артыста было характэрна арганічнае спалучэнне майстэрства класічнага танца з глыбокім пранікненнем у вобраз. Яго танец вылучаўся свабодай, мужнасцю, скульптурнасцю поз, завершанасцю формы. У 1979 г. танцоўшчык удастоены звання народнага артыста Беларусі.

Праз некаторы час Ю. Траян пачаў працаваць педагогам-рэпетытарам і балетмайстрам. Як пастаноўшчык і харэограф стварыў арыгінальныя балетныя спектаклі і мініяцюры («Крылы памяці» У. Кандрусевіча, «Планета людзей» Я. Глебава, «Раманс» Г. Свірыдава). У дзіцячых фільмах рэжысёра Л. Нячаева «Прыгоды Бураціна» (1975), «Пра Чырвоны Каптурок» (1977), «Прададзены смех» (1981) ставіў танцавальныя сцэны. Юрый Траян таксама аўтар харэаграфіі і пастаноўшчык балетаў «Бахчысарайскі фантан» Б. Асаф’ева (2007), «Трыстан і Ізольда» Р. Вагнера (2010), «Вітаўт» В. Кузняцова (2013), «Анастасія» В. Кузняцова (2018) і інш. У 1988–1989 гг. артыст узначальваў Беларускае дзяржаўнае харэаграфічнае вучылішча, быў асістэнтам балетмайстра (1989), загадчыкам балетнай трупы (1992). У далейшым з’яўляўся намеснікам дырэктара (1990), галоўным балетмайстрам (2008), мастацкім кіраўніком балета Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Рэспублікі Беларусь (2009–2019). З 2020 г. Ю. Траян займае пасаду галоўнага балетмайстра тэатра.

За выдатныя творчыя дасягненні, прафесійнае майстэрства і заслугі ў развіцці нацыянальнай культуры і мастацтва Ю. Траян быў узнагароджаны медалём Ф. Скарыны (2009). У 2001 г. ён стаў лаўрэатам прэміі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі, у 2014 г. – Нацыянальнай тэатральнай прэміі. Пра артыста зняты дакументальны фільм «Творчы партрэт Юрыя Траяна» (1982).

Матэрыял падрыхтаваны ў 2020 г.