Дата нараджэння:
22.07.1895 Глыбокае, г., Віцебская вобласць
Дата смерці:
15.09.1975
Кароткая даведка:
расійскі авіяканструктар, адзін са стваральнікаў рэактыўнай і звышгукавой авіяцыі, лаўрэат Ленінскай прэміі (1968) і Дзяржаўнай прэміі СССР (1943, 1975)
Імёны на іншых мовах:
Сухой Павел Осипович (руская);
4150 сімвалаў
Даведка
Яркую старонку ў гісторыю авіяцыі ўпісаў выдатны авіяканструктар, заснавальнік савецкай рэактыўнай і звышгукавой тэхнікі, стваральнік лепшых у свеце першакласных самалётаў Су Павел Восіпавіч Сухі.
Нарадзіўся ён у г. Глыбокае Дзісенскага павета (зараз Віцебская вобласць) у сям’і настаўніка. У 1897 г. бацькі пераехалі ў Гомель. У 1914 г. скончыў з сярэбраным медалём гімназію і паступіў на фізіка-матэматычны факультэт Імператарскага Маскоўскага ўніверсітэта, праз год перавёўся ў Маскоўскае вышэйшае тэхнічнае вучылішча. З 1916 г. служыў у арміі, быў удзельнікам Першай сусветнай вайны. У 1918–1919 гг. працаваў настаўнікам матэматыкі ў школах Лунінца і Гомеля. У 1920–1925 гг. працягваў вучобу ў Маскоўскім вышэйшым тэхнічным вучылішчы. Пасля яго заканчэння П. Сухога запрасіў на працу інжынерам-канструктарам у канструктарскі аддзел Цэнтральнага аэрагідрадынамічнага інстытута А. М. Тупалеў. За кароткі час прафесіяналізм маладога спецыяліста значна ўзрос. У 1927 г. ён стварыў свой першы самалёт І-4, які вызначаўся вялікай хуткасцю, манеўранасцю. Затым былі спраектаваны новыя мадыфікацыі самалёта. У канструктарскім бюро працаваў вядучым канструктарам, начальнікам канструктарскай брыгады, канструктарскага аддзела пры распрацоўцы самалётаў РД (АНТ-25) і “Радзіма” (АНТ-37біс). На самалёце АНТ-25 у 1937 г. экіпаж В. Чкалава ўпершыню здзейсніў беспасадачны пералёт Масква – Портленд (ЗША) цераз Паўночны полюс. У тым жа годзе П. Сухі перамог у конкурсе на лепшы шматмэтавы самалёт (шыфр “Іваноў”). Ім стаў блізкалётны бамбардзіроўшчык ББ-1 (АНТ-51 “Сталінскае заданне”) – у далейшым Су-2, які прыняў удзел у Вялікай Айчыннай вайне. У 1939–1949 гг. П. Сухі – галоўны канструктар аб’яднанага канструктарскага бюро-29 (АКБ-29), а таксама дырэктар доследнага авіязавода № 134. Пад яго кіраўніцтвам створаны браніраваны штурмавік Су-6 (1943), рэактыўны франтавы знішчальнік Су-9 з тармазным парашутам і катапультай (1946), звышгукавы рэактыўны знішчальнік-перахопнік з герметычнай кабінай Су-15 (1948) і інш. Пры праектаванні баявых машын П. Сухі імкнуўся давесці самалёты да дасканаласці, шукаў новыя, незвычайныя рашэнні, абапіраўся на новыя матэрыялы і тэхналогіі. У 1949–1953 гг. з’яўляўся намеснікам галоўнага канструктара, у 1953 г. галоўным, а з 1956 г. генеральным канструктарам АКБ Тупалева. У 1953–1975 гг. пад кіраўніцтвам П. Сухога пабудаваны шэраг унікальных серыйных самалётаў, якія на доўгі час сталі асновай савецкай франтавой знішчальна-бамбардзіровачнай і штурмавой авіяцыі па праграмах “С” і “Т” (са стрэлападобнымі і трохвугольнымі крыламі). У 1966 г. быў створаны першы савецкі знішчальнік-бамбардзіроўшчык са зменнай геаметрыяй крыла і яго мадыфікацыі Су-17, дзе П. Сухі ўпершыню паставіў крэсла-катапульту К-36. Гэта быў новы ўклад канструктара ў развіццё баявой авіяцыі. У 1970 г. створаны ўсепагодны франтавы бамбардзіроўшчык Су-24 з сістэмай аўтаматычнага агінання рэльефу мясцовасці (з мадыфікацыямі). Выдатным дасягненнем АКБ Сухога сталі стратасферны стратэгічны звышгукавы разведчык-ракетаносец Т-4 і яго далейшыя распрацоўкі, дзе ўпершыню ў сусветным самалётабудаванні выкарыстана кабіна экіпажа, якая адхіляецца вертыкальна. За сваё творчае жыццё П. Сухі разам з супрацоўнікамі канструктарскага бюро стварылі больш за 50 мадэлей самалётаў, з якіх больш за 20 выпускаліся серыйна. На самалётах яго канструкцыі ўстаноўлены рэкорды свету па працягласці, вышыні і хуткасці палёту.
Імя доктара тэхнічных навук (1940), двойчы Героя Сацыялістычнай Працы (1957, 1965), дэпутата Вярхоўнага Савета СССР (1958–1974), лаўрэата Дзяржаўнай прэміі СССР (1943, 1975), Ленінскай прэміі (1968) назаўсёды ўвайшло ў гісторыю авіяцыі. За выдатныя дасягненні ў галіне авіяцыйнай навукі і тэхнікі П. Сухому быў пасмяротна прысуджаны Залаты медаль імя А. М. Тупалева АН СССР (1975). У 1976 г. канструктарскаму бюро нададзена яго імя. У Гомелі імем П. Сухога названы вуліца, Гомельскі дзяржаўны тэхнічны ўніверсітэт (1995), устаноўлены бронзавы бюст (1977). На радзіме авіяканструктара ў Глубокім з’явіўся помнік – самалёт Су-17МЗ (1996), створаны музей П. Сухога ў сярэдняй школе № 1.