Шолам Якаў Бройдэ, адзін з пачынальнікаў і заснавальнікаў новай яўрэйскай класічнай літаратуры, нарадзіўся ў г. Капыль Мінскай вобласці ў сям’і старэйшыны кагала. Ён атрымаў традыцыйнае яўрэйскае выхаванне, ведаў іўрыт, Біблію. У чатырнаццацігадовым узросце (пасля смерці бацькі) быў накіраваны на вучобу ў Цімкавіцкі ешыбот (вышэйшая рэлігійная навучальная установа), потым вучыўся ў Слуцку і Вільні. З-за матэрыяльных цяжкасцей вярнуўся на радзіму. Працаваў хатнім настаўнікам, займаўся самаадукацыяй, а таксама пачаў пісаць вершы на іўрыце. Некаторы час разам з жабраком Аўрэмлам Кульгавым вандраваў па Літве і Украіне, што дало яму багаты матэрыял для далейшай літаратурнай творчасці.

У 1853 г. Ш.-Я. Бройдэ апынуўся ў г. Камянцу-Падольскім (Украіна), дзе пазнаёміўся з паэтам і асветнікам А. Б. Гатлоберам, які стаў настаўнікам і аказаў вялікае ўздзеянне на светапогляд будучага пісьменніка. Па яго парадзе Шолам-Якаў вывучаў рускую і нямецкую мовы, займаўся самаадукацыяй. Пасля здачы экзаменаў атрымаў дазвол на выкладанне ў яўрэйскай казённай школе. З 1857 г. Ш.-Я. Бройдэ пачаў выступаць у друку з артыкуламі па літаратуразнаўству, адукацыі і выхаванні, якія пісаў на іўрыце і ідыш. Пасля жаніцьбы пераехаў у Бярдзічаў, дзе цалкам прысвяціў сябе творчай працы ўжо пад псеўданімам Мендэле Мойхер-Сфорым (у перакладзе з ідыш – “Мендэле-кніганоша”, “Мендэле-гандляр кніжкамі”). Сярод напісанага ў гэты перыяд – зборнік вершаў і крытычных артыкулаў “Суд свету” (1860), аповесць “Маленькі чалавечак” (1864–1865), раман “Бацькі і дзеці” (1868), сатырычная драма “Такса” (1869) і інш. Самым знакамітым творам пісьменніка стаў раман “Падарожжа Веніяміна Трэцяга” (1878) – лірыка-сатырычная фантасмагорыя, створаная па матывах сярэдневяковай яўрэйскай працы “Падарожжа Біньяміна з Тудэлы”, якая нагадвае “Дон Кіхота” М. Сервантэса. Акрамя літаратуры і публіцыстыкі Ш.-Я. Бройдэ займаўся таксама грамадскай дзейнасцю. Ён арганізаваў таварыства таннага крэдыту і грамадскую бібліятэку, дапамагаў яўрэйскім юнакам паступаць у Жытомірскае рабінскае вучылішча.

У 1881 г. Ш.-Я. Бройдэ пераехаў у Адэсу, дзе загадваў гарадской яўрэйскай рэлігійнай школай. Праца займала шмат часу, аднак ён працягваў пісаць. Сярод твораў гэтага перыяду – “Запаветны пярсцёнак” (1888–1889), “Шлойме, рэб Хаім” (1894–1917) і інш. У сваіх кнігах пісьменнік імкнуўся стварыць шырокую панараму жыцця яўрэяў у сярэдзіне XIX cт. на Беларусі, Літве і Украіне.

Памёр Ш.-Я. Бройдэ ў 1917 г. у Адэсе, пахаваны там жа.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2016 г.