Турчыновіч Восіп (Іосіф Цэзар) Вікенцьевіч

Дата нараджэння: 09.1824

Дата смерці: ?

Кароткая даведка: вучоны-гісторык, правазнавец, аўтар "Агляду гісторыі Беларусі са старажытнейшых часоў" (1857) – першай сістэматызаванай гісторыі Беларусі з даўнейшых часоў да канца ХVІІІ ст.

Варыянты імя: Турчыновіч Іосіф Цэзар Вікенцьевіч

Імёны на іншых мовах: Турчинович Иосиф Викентьевич (руская); Турчинович Иосиф Цезарь Викентьевич (руская);

Да першых даследчыкаў, якія у сярэдзіне XIX ст. заклалі падмурак гісторыі Беларусі, адносіцца В.В. Турчыновіч.

Ён паходзіў са старажытнага, але збяднелага шляхецкага роду Магілёўскай губерні. Звестак пра дзіцячыя і юнацкія гады вучонага не захавалася. Вядома, што ў 1858 г. В.В. Турчыновіч у чыне тытулярнага саветніка служыў перакладчыкам Магілёўскага дваранскага сходу. У пачатку 1860-х гг. працаваў суддзёй Ніжнеўдзінскага акруговага суда ў Іркуцкай губерні. Паводле меркаванняў гісторыка У.І. Пічэты ён належыў да сталічнай школы гісторыкаў-юрыстаў.

Турчыновіч В.В. з’яўляўся аўтарам навуковых работ у галіне гісторыі права, шмат увагі аддаваў асвятленню палітычных падзей. Ён з’яўляўся аўтарам навуковых прац “О поземельной собственности и наследстве в Древней Руси” (1853) і “История сельского хозяйства России от времен исторических до 1850 года” (1854). Абедзве кнігі былі заўважаны, і рэцэнзіі на іх друкаваліся ў вядомых часопісах “Современник”, “Отечественные записки” і інш. У 1857 г. у Санкт-Пецярбурзе выйшла кніга “Обозрение истории Белоруссии с древнейшых времен”, дзе высвятляліся вытокі беларускай гісторыі. Упершыню за ўвесь час існавання беларускіх зямель В.В. Турчыновіч стварыў сістэматызаваную гісторыю нашай краіны. Кніга складалася з дзесяці частак і адлюстроўвала падзеі, што адбываліся на тэрыторыі Беларусі да падзелаў Рэчы Паспалітай і да далучэння ў канцы XVIII ст. да Расійскай Імперыі Яна набыла вядомасць у навуковых колах, выклікала цікавасць і падштурхнула да новых даследаванняў у галіне беларускай гістарыяграфіі. Работа В.В. Турчыновіча стала падзеяй: яе цытавалі, выказвалі крытычнае стаўленне. У спасылках выдадзенага пад рэдакцыяй А.С. Дамбавецкага “Опыта описания Могилевской губернии…” кніга В.В. Турчыновіча названа як “История Белоруссии”. Працы В.В. Турчыновіча ўзгадваліся ў такіх вядомых выданнях, як “Русская историческая библиография” братоў П.П. і Б.П. Ламбіных, а таксама “Русская историческая библиография”.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2014 г. УК “Магілёўская абласная бібліятэка імя У. І. Леніна” ў 2016 г.