Каштоўнай крыніцай ведаў па гісторыі Беларусі з’яўляюцца помнікі даўняга пісьменства – летапісы. У іх занатоўваліся найбольш значныя падзеі грамадска-палітычнага жыцця асобных княстваў, гарадоў, апісвалася жыццё і дзейнасць выдатных гістарычных асоб. Адным з найбольш значных помнікаў беларускага летапісання з’яўляецца Беларуска-Літоўскі летапіс 1446 г.

Гісторыю стварэння гэтага зводу звязваюць з падрыхтоўкай да каранацыі Вітаўта – вялікага князя Вялікага Княства Літоўскага. Першы беларуска-літоўскі летапісны звод быў складзены каля 1430 г. у Смаленску невядомай асобай духоўнага сану і прадоўжаны пазней да 1446 г. Першапачатковая рэдакцыя збору не збераглася. У 1490-я гг. узнікла другая рэдакцыя – Нікіфараўскі летапіс, Супрасльскі летапіс, Акадэмічны летапіс. Каля 1500 г. – Слуцкі летапіс, трэцяя, скарочаная рэдакцыя. Храналагічна Беларуска-Літоўскі летапіс 1446 г. ахоплівае падзеі ад сярэдзіны ІХ ст. да сярэдзіны XV ст. У зводзе аб’яднаны самыя розныя творы на старажытнарускай і старабеларускай мовах: «Смаленская хроніка», «Пахвала Вітаўту», смаленскія пагадовыя запісы за 1432–1446 гг. і «Летапісец вялікіх князёў літоўскіх» з «Аповесцю пра Падолле».

«Смаленская хроніка» – гэта аповесць пра грамадзянскую вайну ў Вялікім Княстве Літоўскім. Дзелавой мовай у апавядальнай форме апісваецца гісторыя дынастычнай барацьбы пасля смерці Вітаўта паміж князямі Свідрыгайлам Альгердавічам і Жыгімонтам Кейстутавічам. Храналагічна ахоплівае перыяд 1430–1436 гг.

«Пахвала Вітаўту» – адзін з першых твораў беларускай свецкай панегірычнай прозы, ўсхваляванае лірычнае слова ва ўрачыста-ўзнёслым стыле пра вялікага князя. У творы ўслаўляецца Вітаўт як мудры і ўсемагутны валадар, гаспадар Вялікага Княства Літоўскага, які карыстаецца высокім міжнародным аўтарытэтам. Вялікае Княства Літоўскае выступае ў «Пахвале» як цэнтр палітычнага аб’яднання ўсходнеславянскіх зямель.

«Летапісец вялікіх князёў літоўскіх» – літаратурна-гістарыяграфічны твор, у якім выкладаецца палітычная гісторыя Вялікага Княства Літоўскага ад смерці князя Гедзіміна (1341) да канца XIV ст. Гэты твор напісаны без дат у форме суцэльнага апавядання пра падзеі мінулых часоў, што адбываліся на тэрыторыі сучасных Беларусі, Літвы і Украіны. У заключнай частцы выкладаецца гісторыя Падолля з часоў князя Альгерда да пачатку 30-х гг. XV ст.

Беларуска-Літоўскі летапіс 1446 г. паслужыў асновай для складання «Хронікі Вялікага Княства Літоўскага і Жамойцкага», «Хронікі Быхаўца» і іншых летапісных твораў. Упершыню звод быў апублікаваны гісторыкам І. М. Даніловічам у 1823–1824 гг. у часопісе «Віленскі дзённік».

Матэрыял падрыхтаваны ў 2016 г.