Часопіс “Нёман” карыстаецца аўтарытэтам у літаратурным і культурным асяроддзі не толькі нашай краіны, але і за мяжой. На працягу ўсёй гісторыі выхаду ў друк “Нёман” прадстаўляе лепшыя ўзоры беларускай літаратуры, знаёміць з творамі аўтараў іншых краін, садзейнічае фарміраванню новых пакаленняў творчых людзей.

У пасляваенным 1945 годзе ў Мінску накладам у пяць тысяч асобнікаў выйшаў у свет першы нумар альманаха “Отчизна”. Гэта было выданне рускай секцыі Саюза савецкіх пісьменнікаў Беларусі. У яго падрыхтоўцы ўдзельнічалі К. Крапіва, М. Клімковіч, В. Самуцін і інш.

Альманах задумваўся з мэтай публікацыі твораў рускамоўных аўтараў Беларусі, але ўжо ў другім нумары, які выйшаў у 1946 г., былі таксама змешчаны творы Францішка Багушэвіча, перакладзеныя на рускую мову. З 1947 г. пераклады з беларускай мовы публікуюцца пастаянна. У гэтым жа годзе альманах стаў называцца “Советская Отчизна”. Ён лічыўся выданнем з працягам і спачатку выходзіў адзін раз у год (1945–1948), затым – два разы ў год (1949–1951).

У 1952 г. “Савецкая Отчизна” стала літаратурна-мастацкім і грамадска-палітычным альманахам з перыядычнасцю 6 разоў у год. У 1960 годзе выданне атрымала назву “Неман”.

У ім публікаваліся не толькі вядомыя, але і маладыя пісьменнікі Беларусі. Так, у сярэдзіне 1960-х гг. “Неман” пазнаёміў чытачоў з Вячаславам Адамчыкам, Барысам Сачанкам, Міхаілам Стральцовым, Міхаілам Вышынскім, Уладзімірам Дамашэвічам і Іванам Чыгрынавым.

У 1966 г. “Неман” перайшоў на штомесячны выпуск (аб’ёмам у 12 друкаваных лістоў) і ўжо афіцыйна лічыўся часопісам.

З прыходам на пасаду галоўнага рэдактара Андрэя Макаёнка “Неман” пачаў актыўна набіраць папулярнасць: яго тыраж падняўся да 165 тысяч. Пашырылася кола аўтараў, якія ахвотна прапаноўвалі свае творы. Пры іх адборы на супрацоўнікаў часопіса ўскладалася вялікая адказнасць, так як выданне распаўсюджвалася на ўвесь Савецкі Саюз. Запрашаліся аўтары, якія маглі сваімі творамі годна прадстаўляць Беларусь. Важна было сачыць і за тым, каб творы пры перакладзе не гублялі свайго асаблівага гучання. Янка Брыль так вызначыў гэту задачу: “Данесці праз пераклад смак і падтэкст нашага беларускага слова”.

Часцей сталі друкавацца папулярныя творы ўжо вядомых пісьменнікаў: Васіля Быкава, Алеся Адамовіча, Івана Шамякіна, Івана Мележа, Уладзіміра Караткевіча, Андрэя Макаёнка, Янкі Брыля, што прыцягвала да выдання ўсё больш чытачоў. Часопіс публікаваў матэрыялы навукоўцаў і публіцыстаў, дзённікі і ўспаміны пісьменнікаў, дзякуючы чаму чытачы адкрывалі для сябе вельмі цікавых асоб.

Каштоўнасць “Немана” заключалася яшчэ і ў тым, што ён знаёміў з сусветнай літаратурай. На яго старонках можна было прачытаць творы Курта Вонегута, Жоржа Сіменона, Эрнэста Хэмінгуэя, Джэймса Чэйза, Уільяма Фолкнера, Петэра Адамса, Уінстана Грэхема, Агаты Крысці, Стывена Кінга і многіх іншых. Толькі ў 1975 г. у часопісе былі надрукаваныя творы, перакладзеныя з нямецкай, чэшскай, балгарскай, грузінскай, польскай, таджыкскай, армянскай, асецінскай, англійскай, японскай, іспанскай, карэйскай моў.

Акрамя мастацкіх твораў, крытычных артыкулаў, нарысаў, публіцыстыкі, тут у 1980 – пачатку 1990-х гг. друкаваліся матэрыялы пад такімі рубрыкамі, як “Гісторыя. Культура. Нацыя”, “У свеце навукі”, “Чалавек і прырода”, “Старонкі з блакнота”, “Запіскі. Успаміны. Дакументы”, “На скрыжаваннях мінулага”, “Учора. Сёння. Заўтра”. Рэдакцыя праводзіла круглыя сталы і інтэрв’ю, прысвечаныя ахове помнікаў гісторыі і архітэктуры, народных традыцый, рамёстваў, пытанням экалогіі і выхавання, абмяркоўвала гістарычныя тэмы. Часопіс быў запатрабаваны ва ўсіх кутках былога Савецкага Саюза.

У 1988 г. выданне вырасла ў аб’ёме, змяніла аблічча, у ім з’явіліся каляровыя ўклейкі, у назве літара “ё” замяніла “е” і часопіс стаў называцца “Нёман”.

Сёння “Нёман” – штомесячны літаратурна-мастацкі і грамадска-публіцыстычны часопіс Саюза пісьменнікаў Беларусі. Ён уваходзіць у холдынг “Літаратура і мастацтва” і па-ранейшаму з’яўляецца аўтарытэтным выданнем, якое забяспечвае высокамастацкае, інтэлектуальнае, духоўнае чытанне. Яго калектывам паспяхова выконваецца важная функцыя – папулярызацыя беларускай літаратуры, паколькі “Нёман” і сёння выпісваюць і чытаюць за межамі нашай краіны. Ён з’яўляецца пляцоўкай, якая аб’ядноўвае паэтаў і пісьменнікаў, літаратараў і публіцыстаў, перакладчыкаў і крытыкаў. Пазітыўны імідж, якасны кантэнт – такім часопіс “Нёман” адзначае свой юбілей.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2025 годзе.