Дзяржаўная ўстанова “Нацыянальная кніжная палата Беларусі” з’яўляецца цэнтрам дзяржаўнай бiблiяграфii, улiку і захоўвання друкаваных выданняў, выпушчаных на тэрыторыi Рэспублiкi Беларусь, Беларускім агенцтвам мiжнароднай стандартнай кніжнай нумарацыі (ISBN), галаўной арганізацыяй па стандартызацыі ў сістэме Міністэртства інфармацыі Рэспублікі Беларусь. Створана на падставе пастановы СНК БССР ад 25 чэрвеня 1924 г. № 47 як асобны аддзел “Беларуская кніжная палата” пры Беларускай дзяржаўнай і ўніверсітэцкай бібліятэцы. Пастановай Савета Міністраў БССР “Аб стварэнні Дзяржаўнай кніжнай палаты БССР” ад 13 мая 1977 г. № 141 Беларуская кніжная палата рэарганізавана ў Дзяржаўную кніжную палату БССР шляхам вылучэння з Дзяржаўнай бібліятэкі БССР імя У.І. Леніна. У адпаведнасці з пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь “Аб перайменаванні Дзяржаўнай кніжнай палаты Рэспублікі Беларусь” ад 23 верасня 1992 г. № 579 Дзяржаўная кніжная палата Рэспублікі Беларусь названа Нацыянальнай кніжнай палатай Беларусі, а пасля прыняцця Закона Рэспублікі Беларусь “Аб выдавецкай справе ў Рэспубліцы Беларусь” ад 29 снежня 2012 г. № 8-З носіць назву «Дзяржаўная ўстанова “Нацыянальная кніжная палата Беларусі”».

Нацыянальная кніжная палата Беларусі ажыццяўляе бiблiяграфiчную апрацоўку друкаваных выданняў, у тым лiку прысвойвае кожнаму з іх або групе нумар дзяржаўнай бiблiяграфiчнай рэгiстрацыi, вядзе ўлiк друкаваных выданняў, ажыццяўляе распаўсюджванне дзяржаўнай бiблiяграфiчнай iнфармацыi, складае i выпускае ў свет дзяржаўныя бiблiяграфiчныя паказальнiкi “Кніжны летапіс”, “Летапіс часопісных артыкулаў”, “Летапіс газетных артыкулаў”, “Летапіс нотных выданняў”, “Летапіс выяўленчых выданняў”, “Летапіс картаграфічных выданняў”, “Летапіс аўтарэфератаў дысертацый”, “Летапіс перыядычных выданняў”, “Паказальнік бібліяграфічных дапаможнікаў Беларусі”, штогоднік “Кнігі Беларусі”. Штоквартальна выходзіць у свет нацыянальны бібліяграфічны паказальнік беларускай экстэрыёрыкі “Беларусь у сусветным друку”, што інфармуе аб усіх відах друкаваных выданняў і публікацый пра Беларусь і беларусаў, на беларускай мове, беларускіх аўтараў, якія апублікаваны ў замежных краінах. У падрыхтоўцы бібліяграфічнай інфармацыі для яго актыўны ўдзел прымаюць буйнейшыя бібліятэкі рэспублікі.

Згодна з заканадаўствам аб абавязковым бясплатным экзэмпляры дакументаў штогод у Нацыянальную кніжную палату Беларусі паступае каля 70 тыс. друкаваных выданняў розных відаў – кнігі, часопісы, газеты, лістоўкі, паштоўкі, плакаты і інш. На іх аснове ўстанова стварае i пастаянна захоўвае дзяржаўны фонд абавязковых бясплатных экзэмпляраў, у склад якога ўваходзіць каля 4 млн друкаваных выданняў, што выйшлі ў свет на тэрыторыі Беларусі з пачатку 1920-х гг. і выпускаюцца да сённяшняго дня. Колькасныя паказчыкі выдавецкай справы ў Беларусі штогод публікуюцца ў статыстычным зборніку “Друк Беларусі” і на падставе пагаднення паміж Міністэрствам інфармацыі Рэспублікі Беларусь і Нацыянальным статыстычным камітэтам Рэспублікі Беларусь прадстаўляюцца Нацыянальнай кніжнай палатай Беларусі для публікацыі ў выданнях афіцыйнай статыстыкі.

З 1993 г. установа з’яўляецца Беларускім агенцтвам ISBN. Штогод ім прысвойваецца каля 10 тыс. нумароў ISBN для кніг беларускіх выдаўцоў. Створана і падтрымліваецца ў актуальным стане база даных ISBN.

Актыўны ўдзел прымае Нацыянальная кніжная палата Беларусі ў арганiзацыi i ажыццяўленнi мiждзяржаўнага абмену дзяржаўнай бiблiяграфiчнай iнфармацыяй. У рамках праекта ЮНЕСКА “Index Translationum – World Bibliography of Translation” (“Сусветная бібліяграфія перакладу”) у Сакратарыят ЮНЕСКА штогод перадаецца інфармацыя аб выданнях, перакладзеных з розных моў і апублікаваных у нашай краіне. Падтрымліваюцца сувязі і вядзецца абмен інфармацыяй аб выдавецкіх арганізацыях свету з Міжнародным агенцтвам ISBN у Лондане.

Супрацоўніцтва ўстановы з кніжнымі палатамі краін Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД) здзяйсняецца ў рамках Савета кіраўнікоў кніжных палат дзяржаў – удзельніц СНД, які пачаў сваю дзейнасць у лістападзе 2012 г. пасля прыняцця Міждзяржаўным саветам па супрацоўніцтве ў галіне перыядычнага друку, кнігавыдання, кнігараспаўсюджвання і паліграфіі пры Выканаўчым камітэце СНД адпаведнага Палажэння аб Савеце. У склад Савета ўваходзяць прадстаўнікі Азербайджанскай Рэспублікі, Рэспублікі Арменія, Рэспублікі Беларусь, Рэспублікі Казахстан, Кыргызскай Рэспублікі, Рэспублікі Малдова, Расійскай Федэрацыі, Рэспублікі Таджыкістан. Асноўнымі напрамкамі яго дзейнасці з’яўляюцца каардынацыя і забеспячэнне ўзаемадзеяння паміж кніжнымі палатамі СНД, абмен ведамі і вопытам па прынцыпова важных пытаннях дзяржаўнай бібліяграфіі і статыстыкі друку, садзейнічанне ў абмене інфармацыяй, збліжэнне нацыянальнага заканадаўства ў галіне ўліку выдавецкай прадукцыі на тэрыторыях дзяржаў – удзельніц СНД.

У межах сваёй кампетэнцыi Нацыянальная кніжная палата Беларусі аказвае юрыдычным асобам кансультацыйную i метадычную дапамогу па пытаннях выдавецкай справы, прымае ўдзел у рэалiзацыi дзяржаўнай палiтыкi ў галіне выдавецкай справы, у тым лiку ў сферы тэхнiчнага нармiравання i стандартызацыi. У 1992 г. на падставе сумеснага рашэння Дзяржстандарту Рэспублікі Беларусь і Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь установа прызначана галаўной арганізацыяй па стандартызацыі ў галіне выдавецкай справы, паліграфіі, кніжнага гандлю і дзяржаўнай бібліяграфіі. Прайшлі разгляд або распрацаваны Нацыянальнай кніжнай палатай Беларусі 89 нарматыўных дакументаў, у тым ліку 6 стандартаў ISO ў галіне паліграфіі.

У 2010 г. на яе базе рэалізаваны праект па распрацоўцы інфармацыйнай сістэмы дзяржаўнай бібліяграфічнай інфармацыі (ІС ДБІ), які выконваўся ў рамках Дзяржаўнай праграмы інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь на 2003–2005 гг. і на перыяд да 2010 г. “Электронная Беларусь”. ІС ДБІ распрацавана па загадзе Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь і прызначана для аўтаматызацыі працэсаў дзяржаўнай бібліяграфічнай рэгістрацыі, уліку друкаваных выданняў і інфармавання дзяржаўных органаў, юрыдычных і фізічных асоб як у краіне, так і за яе межамі аб якасных і колькасных паказчыках айчыннага кнігавыдання і СМІ. Штогод карыстальнікамі дзяржаўнай бібліяграфічнай інфармацыі і інфармацыйных паслуг з’яўляюцца больш за 1000 юрыдычных і фізічных асоб. Сярод іх – Адміністрацыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, Канстытуцыйны Суд Рэспублікі Беларусь, Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь, Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь, Дзяржстандарт Рэспублікі Беларусь, Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь, Нацыянальны цэнтр заканадаўства і прававых даследаванняў Рэспублікі Беларусь, бібліятэкі Беларусі.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2014 г.