Значная роля ў фарміраванні архітэктурнага аблічча беларускіх гарадоў і мястэчак у канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. належыць дойліду Віктару Іванавічу Струеву. Праваслаўныя цэрквы, пабудаваныя па яго праектах, сталі сапраўдным упрыгожаннем нашага краю.

Нарадзіўся В.І. Струеў у Маскве ў сям’і купца другой гільдыі. Скончыў гімназію, па жаданні бацькі паступіў у камерцыйнае вучылішча. Аднак захапленне мастацтвам прывяло яго ў Строганаўскае цэнтральнае вучылішча тэхнічнага малявання і Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства. Сярод яго настаўнікаў былі выдатныя рускія жывапісцы і архітэктары В.Д. Паленаў, У.Я. Макоўскі, Я.С. Сарокін, С.У. Салаўёў, І.С. Камінскі. Пасля завяршэння адукацыі ў 1892 г. быў накіраваны на працу ў Мінск. Служыў у якасці архітэктара Мінскай епархіі (1893–1913) і Мінскай губерні (1914–1919). У далейшым працаваў у рэспубліканскім пададдзеле Камітэта дзяржаўных збудаванняў і Народным камісарыяце асветы, з’яўляўся акруговым архітэктарам Заходняй мытнай акругі (1923) і Мінска (1924). Займаўся В.І. Струеў таксама і педагагічнай дзейнасцю: выкладаў малюнак і тэорыю іканапісу ў Мінскім жаночым епархіяльным вучылішчы, архітэктуру на будаўнічым факультэце Беларускага політэхнічнага інстытута, узначальваў архітэктурнае аддзяленне Мінскага архітэктурна-будаўнічага дарожнага тэхнікума (1923–1924).

Першыя гады службы ў якасці архітэктара Мінскай епархіі былі насычаны для В.І. Струева паездкамі па разнастайных мясцінах беларускай глыбінкі. Яму даручалі выбіраць месцы пад будову храмаў, распрацоўваць іх праекты і планы рэканструкцыі, кантраляваць ход будаўнічых работ, вызначаць стан састарэлых цэркваў. У выніку знаёмства з традыцыямі мясцовага дойлідства і лепшымі яго ўзорамі архітэктар распрацаваў шэраг праектаў драўляных прыходскіх храмаў для вёсак Ястрабель (Бярозаўскі раён), Язвінка (Лунінецкі раён), Слабодка (Стаўбцоўскі раён), Белавуша і Дубай (Столінскі раён) і інш. Пабудаваныя па гэтых праектах храмы прыгожа ўпісваліся ў навакольны ландшафт, былі аздоблены рознымі дэталямі, складанымі накладнымі ліштвамі і абрамленнямі, якія нада¬валі ім святочны выгляд.

Каменныя збудаванні архітэктар праектаваў у псеўдарускім стылі. Сярод пабудоў, якія зберагліся да нашага часу, цэрквы Святога Аляксандра Неўскага ў Мінску (1898), Святога Архангела Міхаіла ў аграгарадку Зембін Барысаўскага раёна (1901), Святых Пятра і Паўла ў г. Узда (1905), Святога Іллі ў г. п. Любча (1908), у гонар Уздзвіжання Крыжа Гасподняга ў Лунінцы (1907), прападобнага Сімяона Стоўпніка ў в. Барок Слуцкага раёна (1916), званіца Барысаўскага Васкрасенскага сабора (1907) і інш. Акрамя культавых пабудоў у 1909–1912 гг. архітэктар выканаў праекты мураваных будынкаў школ для гарадоў Тураў і Заслаўе, вёсак Ракаў Мінскага, Даманавічы Салігорскага і Бабчын Хойніцкага раёнаў. Распрацаваў таксама пяць тыпавых праектаў царкоўнапрыходскіх школ. У суаўтарстве з І.А. Фаміным падрыхтаваў праект так званага Юбілейнага дома ў гонар 300-годдзя правячай расійскай дынастыі Раманавых. Яго ўпрыгожвалі ўзоры з ляпным дэкорам і дзве вежы, якія сімвалізавалі каталіцкую і праваслаўную канфесіі хрысціянства. У 1913 г. у будынку размясціўся Мінскі царкоўна-археалагічны музей.

Увогуле даследчыкамі выяўлена больш за 60 аб’ектаў на тэрыторыі Беларусі, звязаных з творчасцю майстра. На жаль, большая частка з іх моцна пацярпела ў гады барацьбы з рэлігіяй, калі знішчаліся і архітэктурныя творы. Калекцыя праектаў, падрыхтаваных В.І. Струевым, захоўваецца ў фондах Свяцейшага сінода ў Расійскім дзяржаўным гістарычным архіве (Санкт-Пецярбург).

Матэрыял падрыхтаваны ў 2024 г.