Царанкоў Антон Іванавіч

Date of Birth: 05.02.1887 Вусце, в., Чэрыкаўскі раён, Магілёўская вобласць

Date of death: 1967(?) ці 24.11.1971

Quick reference: спявак (бас), дзеяч Беларускай Праваслаўнай Царквы

Names in other languages: Царенков Антон Иванович (russian);

Антон Іванавіч Царанкоў нарадзіўся ў в. Вусце Чэрыкаўскага павета Магілёўскай губерні (цяпер Чэрыкаўскі раён Магілёўскай вобласці) у сялянскай сям’і. Ужо ў школьныя гады ён здзіўляў настаўнікаў і аднавяскоўцаў моцным голасам, абсалютным слыхам і выключнай музычнай памяццю. З сямі гадоў спяваў у царкоўным хоры ў манастыры сяла Вохар, дзе на таленавітага хлопчыка звярнуў увагу рэгент Л. Развадоўскі, які навучыў Антона нотнай грамаце. У 1897 г. А. Царанкоў пачаў спяваць у хоры Магілёўскай брацкай царквы і ў гэтым жа годзе паступіў у народнае вучылішча. Пасля заканчэння вучобы (1900) працаваў настаўнікам у Вільчыцкай, потым у Карабанаўскай пачатковай школах, некаторы час быў бібліятэкарам. У 1903 г. архіепіскап Магілёўскі Мітрафан (Краснапольскі) накіравў А. Царанкова ў Полацкую настаўніцкую семінарыю. У 1907 г. ён здаў экзамен на званне псаломшчыка. Праз два гады стаў настаўнікам царкоўнапрыходскіх школ. Да 1912 г. працаваў з дзецьмі, навучаў іх грамаце. У 1913 г. А. Царанкоў пераехаў у Мінск, дзе да сярэдзіны 1920 г. служыў протадыяканам у кафедральным саборы і спяваў у хоры пад кіраўніцтвам вядомага дырыжора С. Кнігі. Потым стаў святаром у Пакроўскай царкве ў в. Семежава (цяпер Капыльскі раён Мінскай вобласці). У 1927 г. быў арыштаваны і на тры гады асуджаны. Пакаранне адбываў у Салавецкім лагеры асобага прызначэння (Архангельская вобласць). Пасля заканчэння тэрміну зняволення (у канцы сакавіка 1930 г.) жыў у Карэліі.

Тэатральную дзейнасць А. Царанкоў пачаў у Маскве ў Вялікім тэатры, куды трапіў выпадкова, адразу пасля вызвалення (сакавік 1933 г.). Удзельнічаў у гастролях па Эстоніі і Украіне. У 1934 г. пераехаў у Кіеў, дзе стаў салістам хора на радыё. У 1935 г. А. Царанкоў атрымаў запрашэнне ад Мінскага тэатра оперы і балета. У час Вялікай Айчыннай вайны заставаўся на акупіраванай тэрыторыі. Працаваў у Камісарыяце па харчаванні. 20 ліпеня 1944 г. быў зноў арыштаваны, асуджаны на 10 гадоў калоніі і этапаваны ў адзін з лагераў ГУЛАГа. Вызвалены 14 ліпеня 1954 г. Прыехаў у Брэст да сына, які загадваў кафедрай Брэсцкага педагагічнага інстытута. Са жніўня 1954 г. А. Царанкоў з’яўляўся артыстам Дзяржаўнай харавой капэлы БССР. Пасля выхаду на пенсію працягваў канцэртную дзейнасць.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2023 г.