Праз неабсяжныя балоты і лясы Палескай нізіны няспешна цячэ Прыпяць – маці ўсіх шматлікіх палескіх рэк і рачулак, галоўны прыток Дняпра. Дзякуючы багаццю і разнастайнасці навакольнай прыроды Палессе называюць еўрапейскімі джунглямі, а Прыпяць параўноўваюць з найвялікшай ракой свету – Амазонкай. Чалавек з'явіўся на берагах Прыпяці ў даўнія часы, аб чым сведчаць археалагічныя знаходкі. Людзей вабіла незлічоная колькасць рыбы, звяроў і птушак. Высокая забалочанасць і лясістасць тэрыторыі спрыялі захаванню гэтага цудоўнага кутка прыроды.

У выніку гаспадарчай дзейнасці чалавека аблічча палескай прыроды прыкметна змянілася: у канцы ХVІІІ ст. англійская кампанія выкупіла навакольныя лясы і пачала знішчэнне векавых дуброў і бароў. Лясы захаваліся толькі дзякуючы імператарскаму ўказу. У 1873–1798 гг. з мэтай вывучэння прыродна-кліматычных умоў, праектавання асушальнай меліярацыі і арганізацыі гідрамеліярацыйнага будаўніцтва геадэзістам, меліяратарам І.І. Жылінскім была праведзена экспедыцыя па асушэнні балот Палесся. Асушаныя плошчы адводзіліся пад сенажаці. Сапраўдны размах меліярацыя атрымала ў сярэдзіне ХХ ст., калі з дапамогай магутнай тэхнікі было асушана больш за палову палескіх балот. Аднак гэта праца дала адмоўныя вынікі: урадлівасць асушаных зямель штогод зніжалася, пачаліся засухі і пясчаныя буры, скарацілася біялагічная разнастайнасць наваколля, што прывяло да ўзнікнення неабходнасці захавання некранутых цывілізацыяй куткоў Палесся.

У 1920–1930-я гг. польскім акадэмікам У. Шаферам была абгрунтавана ідэя стварэння балотнага запаведніка, але рэалізаваць яе перашкодзіла вайна. У 1957–1958 гг. дырэктар Центральнага батанічнага сада АН БССР акадэмік М.У. Смольскі даручыў абгрунтаваць неабходнасць стварэння запаведніка, што было зроблена ў 1961 г. Пастановай Савета Міністраў БССР ад 3 чэрвеня 1969 г. на тэрыторыі Жыткавіцкага, Петрыкаўскага і Лельчыцкага раёнаў Гомельскай вобласці быў створаны Прыпяцкі дзяржаўны ландшафтна-гідралагічны запаведнік. Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 2 кастрычніка 1996 г. ландшафтна-гідралагічны запаведнік быў рэарганізаваны ў Нацыянальны парк «Прыпяцкі».

Сёння Нацыянальны парк «Прыпяцкі» з'яўляецца шматфункцыянальнай установай са шматгаліновай дзейнасцю. Перад ім стаяць наступныя мэты: захаванне ў натуральным становішчы і комплекснае вывучэнне ўнікальных і тыповых прыродных комплексаў і аб'ектаў Палесся, біялагічнай і ландшафтнай разнастайнасці тэрыторыі; аднаўленне парушаных прыродных комплексаў і аб'ектаў, якія маюць асобую экалагічную, гісторыка-культурную і гістарычную каштоўнасць, іх устойлівае выкарыстанне ў прыродаахоўных, навуковых, адукайцыйных, аздараўленчых, рэкрэацыйных мэтах.

Дзейнасць Нацыянальнага парка вельмі шырокая: ажыццяўленне ахоўных мерапрыемстваў па выкананні прыродаахоўнага заканадаўства на асабліва ахоўных прыродных тэрыторыях, вядзенне лясной гаспадаркі, дрэваапрацоўчая вытворчасць, развіццё сельскагаспадарчай і турыстычнай дзейнасці, вядзенне паляўнічай і рыбнай гаспадаркі.

Плошча парку складае 193,7 тыс. га (інфармацыя на 2009 г.). Паўднёвая частка прадстаўлена асабліва ахоўнай прыроднай тэрыторыяй. Тут выдзяляюць наступныя функцыянальныя зоны: запаведная (абсалютны рэзерват) – унікальныя куткі, дзе ўсё функцыяніруе па сваіх законах; зона рэгуліруемага выкарыстання, у якой ажыццяўляюцца мерапрыемствы па аднаўленні экасістэм і частковаму выкарыстанню прыродных рэсурсаў; гаспадарчая – зона, у якой ажыццяўляецца традыцыйная гаспадарчая дзейнасць. Паўночная частка парку прадстаўлена эксперыментальнай лясной і паляўнічай гаспадаркай «Ляскавічы».

Навукова-даследчую работу, датычную працэсаў аднаўлення лясоў, вывучэння рэдкіх жывёл і раслін, раслінных комплексаў лугоў, вывучэння назапашвання тканкамі і органамі капытных жывёл радыеактыўных элементаў ажыццяўляюць спецыялісты навуковага аддзела: батанік, эколаг, арнітолаг, энтамолаг і гідролаг.

Адной з важнейшых сучасных задач Нацыянальнага парку «Прыпяцкі» з'яўляецца захаванне фларыстычнай і фаўністычнай разнастайнасці. Гэтыя задачы выконваюцца службай лясной аховы. Вялікая роля ў зберажэнні палескай унікальнай флоры і фаўны належыць прылеглым да ракі верхавым і нізінным балотам, лугам і сенажацям. Кожнай вясной значная тэрыторыя Нацыянальнага парку «Прыпяцкі» заліваецца паводкай. Сюды, на мелководдзе, прыходзяць на нераст касякі рыб: ляшча, шчупака, чахоні, плотак, язя.

Лясы парку добра захаваліся і з'яўляюцца ўнікальнымі для ўсёй Усходне-Еўрапейскай раўніны. Багатай біялагічнай разнастайнасцю характарызуюцца дубровы, ясеннікі, драбналісцевыя лясы, якія чаргуюцца з чорнымі алешнікамі, вербалозам і нізіннымі балотамі. Таксама маецца буйнейшы ў Еўропе масіў пераходных і верхавых балот, плошча якіх складае каля 30 тыс. га. На поўдні парку на пясчаных пагорках, градах і выдмах растуць сасновыя бары.

Флора Нацыянальнага парку прадстаўлена 929 відамі вышэйшых раслін, сярод якіх 22 віды дрэў і 32 віды кустоў, 196 відаў імхоў, 184 віды лішайнікаў і 321 від водарасцей (інфармацыя на 2009 г.). 38 відаў раслін занесены ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Сярод іх такія рэліктавыя віды як купальнік горны, баранец звычайны, хвошч вялікі; вельмі рэдкія віды і віды, колькасць якіх скарачаецца, – воўчнік баравы, лілея кучаравая, сальвінія плывучая, гарлачык белы, чубатка прамежкавая, сон лугавы, чараўнік зеленакветкавы, пылкагалоўнік чырвоны, гайнік цёмна-чырвоны і іншыя. Лясы ў парку займаюць 85 % плошчы. Тут растуць саснякі, дубровы, бярозовыя, альховыя, ясянёвыя, грабавыя, асінавыя лясы. Шырока распаўсюджаны вербалознік, зрэдку трапляюцца кляновыя, ліпавыя гаі.

На тэрыторыі парку налічваецца 51 від звяроў, 7 відаў рэптылій, 11 відаў амфібій, 37 відаў рыб, зарэгістраваны больш за 250 відаў птушак (інфармацыя на 2009 г.). Выяўлена больш за 3 300 відаў беспазваночных жывёл, 46 з іх уключаны ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Нацыянальны парк насяляе вялікая колькасць капытных жывёл: ласі, дзікі, казулі. Штогод павялічваецца колькасць пагалоўя зубра, высакароднага аленя. У парку жывуць драпежнікі: воўк, ліса, рысь, лясная куніца, тхор, ласка. Вялікая колькасць такіх млекакормячых як андатра, амерыканская норка, янотападобны сабака. Выключна разнастайная колькасць відаў птушак: вялікая і малая белыя чаплі, шэрая і рыжая чаплі, лебедзі, розныя віды кулікоў, чаек, крачак, качак і многіх іншых вадаплаўных птушак. На балотах водзяцца глушэц, цецярук, журавель. Мноства відаў драпежных птушак насяляюць парк: філін, скапа, змеяед, асаед, арлан-белахвост, беркут, чорны каршун, вялікі і малы подворлік і іншыя. 74 віды пазваночных жывёл уключаны ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь: зубр, барсук, рысь, арэшнікавая соня, чорны бусел, шэрашчокая паганка, трохпальцы і зялёны дзятлы, шэры журавель, звычайны рэмез, гальштучнік, кулік-сарока, вялікі і сярэдні кулоны, балотная чарапаха, чаротная рапуха, мядзянка і іншыя.

Турысцкія магчымасці Нацыянальнага парку «Прыпяцкі» вельмі шырокія: паляванне на дзікіх капытных, пушную, баравую і вадаплаўную дзічыну; наведванне агароджанай тэрыторыі сафары-парку (адкрыты ў снежні 2009 г.), дзе ёсць магчымасць правесці натуралістычныя назіранні ці фота- і відэаздымку зуброў, дзікоў, аленяў, ласёў, казуль і іншых жывёл у натуральным навакольным асяроддзі; рыбалка на судака, мянтуза, шчупака, сома, ляшча, акуня, белага амура, таўсталобіка; сямейны, групавы адпачынак у камфартабельным турыстычным комплексе «Ляскавічы» з экскурсіямі, пікнікамі на прыродзе.

Цяжка пераацаніць значнасць Прыпяцкага рэгіёна для Усходняй Еўропы: у басейне Прыпяці знаходзяцца апошнія ў Еўропе пойменныя дубровы і ланцугі верхавых балот, пясчаныя выдмы, хваёвыя бары, таму вывучаць прадстаўнікоў флоры і фаўны парку прыязджаюць навукоўцы з Германіі, Галандыі, Польшчы, Францыі, Вялікабрытаніі, Скандынавіі.

Поўную інфармацыю пра Нацыянальны парк «Прыпяцкі» можна атрымаць падчас наведвання музея прыроды, які размяшчаецца ў Тураве. Экскурсанты маюць магчымасць азнаёміцца з гісторыяй Палесся і Нацыянальнага парку, убачаць гербарый раслін, занесеных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь, калекцыю насякомых, беспазваночных, рэптылій і амфібій, а таксама птушак і буйных капытных жывёл.

Нацыянальны парк «Прыпяцкі» – унікальнае спалучэнне прыроднай, культурнай і гістарычнай спадчыны, экалагічная сталіца не толькі Беларусі, але і ўсёй Еўропы.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2010 г.