Навуковая, педагагічная, грамадская і культурная дзейнасць Рамана Сцяпанавіча Матульскага ўражвае шматграннасцю, маштабнасцю і рознабаковасцю. Абсяг яго інтарэсаў вельмі шырокі, аднак менавіта бібліятэчная навука дазволіла набыць вядомасць не толькі ў Беларусі, але і далёка за яе межамі.

Раман Сцяпанавіч нарадзіўся на Украіне ў с. Навасельцы Львоўскай вобласці ў сям’і сельскага інтэлігента. У 1976 г. паступіў у Самборскае культурна-асветнае вучылішча, пасля заканчэння якога ў 1979 г. стаў студэнтам факультэта бібліятэказнаўства і бібліяграфіі Мінскага інстытута культуры (цяпер Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў). Працоўную дзейнасць Р. С. Матульскі пачаў у 1983 г. у Дзяржаўнай бібліятэцы БССР імя У. І. Леніна (зараз дзяржаўная ўстанова “Нацыянальная бібліятэка Беларусі”). З 1983 па 1985 г. служыў у ракетных войсках стратэгічнага прызначэння ў Рэспубліцы Мары-Эл. Пасля дэмабілізацыі працягваў працаваць у бібліятэцы, аднак сувязь з арміяй не страчваў. Раман Сцяпанавіч з’яўляецца членам Рэспубліканскай камісіі па шэфстве работнікаў культуры і мастацтва над асабовым складам Узброенных Сіл Рэспублікі Беларусь. За плённую працу ў гэтай камісіі ён у 2010 г. быў узнагароджаны граматай, у гонар 65-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і 65-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гг. атрымаў юбілейныя медалі, мае таксама юбілейны медаль “90 год на варце граніцы” (2008) за значны ўклад у забеспячэнне пагранічнай бяспекі Рэспублікі Беларусь.

З 1986 г. Р. С. Матульскі працаваў у бібліятэцы Мінскага інстытута культуры. У гэты ж час пачалася яго педагагічная дзейнасць: бібліятэчную працу сумяшчаў з выкладаннем на кафедры бібліятэказнаўства. У 1988 г. Раман Сцяпанавіч паступіў у аспірантуру Маскоўскага дзяржаўнага інстытута культуры, дзе пад кіраўніцтвам прафесара Ю. М. Сталярова датэрмінова падрыхтаваў і ў 1991 г. паспяхова абараніў кандыдацкую дысертацыю на тэму “Библиотечная статистика: современное состояние и пути совершенствования”. Навучанне ў аспірантуры, а таксама стажыроўкі ў публічнай бібліятэцы г. Вірта (Галандыя), Інстытуце імя Гётэ ў г. Берліне і Вышэйшай школе бібліятэказнаўства і інфарматыкі ў г. Штутгарце (Германія), у Ягелонскім універсітэце г. Кракава (Польшча), у бібліятэчна-інфармацыйных установах і ўніверсітэтах ЗША дазволілі Р. С. Матульскаму атрымаць грунтоўную навуковую падрыхтоўку. Пасля заканчэння аспірантуры ён са снежня 1991 па сакавік 2003 г. працаваў выкладчыкам, старшым выкладчыкам, дацэнтам, дэканам факультэта бібліятэчна-інфармацыйных сістэм Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта культуры. Раман Сцяпанавіч карыстаўся вялікім аўтарытэтам у студэнтаў і калег-выкладчыкаў. Ён не толькі на высокім прафесійным узроўні чытаў лекцыі, але і прымаў актыўны ўдзел у грамадскім жыцці, прадстаўляў рэспубліку на міжнародных бібліятэчных форумах, выступаў з артыкуламі ў друку.

За перыяд з 1986 па 2003 г. Р. С. Матульскі апублікаваў шмат навукова-метадычных прац як у Беларусі, так і за яе межамі. Найбольш значнымі сярод іх з’яўляюцца манаграфіі “Библиотечное дело в странах Центральной и Западной Европы: организационно-функциональный аспект” (2001), “Библиотека как социальный институт” (2002) і інш. Пад кіраўніцтвам Рамана Сцяпанавіча і пры яго непасрэдным удзеле падрыхтаваны два нацыянальныя стандарты “СТБ 7.20-2000 Библиотечная статистика. Основные положения” і “Высшее образование. Специальность Г. 12.01.00 Библиотековедение и библиография”, шэраг іншых нарматыўна-рэгламентуючых дакументаў. Здольнасць сачыць за ўсім новым у бібліятэчнай навуцы і практыцы, уменне перапрацоўваць аб’ёмы прафесійнай інфармацыі і генерыраваць новыя ідэі дазволілі Р. С. Матульскаму стаць вядомым вучоным у галіне бібліятэказнаўства. У студзені 2003 г. ён абараніў доктарскую дысертацыю на тэму “Библиотека как социальный институт: теоретико-методологический аспект”.

У 2003–2021 гг. Р. С. Матульскі ўзначальваў дзяржаўную ўстанову “Нацыянальная бібліятэка Беларусі”. Галоўным напрамкам арганізацыйна-кіраўніцкай і навукова-практычнай дзейнасці на пасадзе дырэктара стала работа па рэалізацыі вытворчага і сацыяльна-эканамічнага развіцця бібліятэкі. Значны асабісты ўклад ён унёс у рашэнне складаных задач узвядзення новага будынка бібліятэкі. Як актыўны член рэспубліканскага штаба будоўлі Раман Сцяпанавіч здзяйсняў кантроль за якасцю будаўнічых работ, асваеннем у запланаваныя тэрміны пускавых комплексаў будынка. Дзякуючы яму былі дэталёва распрацаваны і паспяхова рэалізаваны мерапрыемствы па перамяшчэнні бібліятэчных фондаў у новы будынак – бібліятэка для агульнага карыстання была адкрыта ў самы кароткі тэрмін.

Пад кіраўніцтвам Р. С. Матульскага распрацаваны цэлы блок дакументаў, якія дазволілі функцыянаваць Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі ва ўзведзеным будынку на якасна новым узроўні. Вывады яго дысертацыйных даследаванняў выкарыстоўваліся пры распрацоўцы асноў канцэптуальнага развіцця бібліятэкі ў напрамках фарміравання інфармацыйных рэсурсаў, арганізацыі бібліятэчна-інфармацыйнага абслугоўвання карыстальнікаў, сацыяпалітычнай, сацыякультурнай і навукова-метадычнай дзейнасці, тэхналагічнага развіцця. Вынікі навукова-практычнай дзейнасці Р. С. Матульскага сталі метадалагічнай і тэарэтычнай асновай для фарміравання сукупнага бібліятэчнага фонду рэспублікі, Нацыянальнай электроннай бібліятэкі, стварэння карпаратыўнай бібліятэчнай сеткі, ажыццяўлення карпаратыўнай каталагізацыі, захавання дакументальнай спадчыны Беларусі, забеспячэння аддаленага доступу да найбольш важных сацыяльна значных сусветных інфармацыйных рэсурсаў.

Раман Сцяпанавіч Матульскі працягвае актыўна займацца навукай. Важнейшымі напрамкамі яго навуковай дзейнасці з’яўляюцца: тэорыя і гісторыя бібліятэчнай справы і бібліятэчна-інфармацыйных сістэм, бібліятэчны менеджмент і маркетынг, статыстыка, кіраванне бібліятэчнай справай, бібліятэчна-інфармацыйная адукацыя. Ён аўтар каля 250 навуковых публікацый (у тым ліку некалькіх манаграфій і навукова-метадычных дапаможнікаў, створаных у апошнія гады). Выкладае ў Беларускім дзяржаўным універсітэце культуры і мастацтваў. У чэрвені 2006 г. Р. С. Матульскаму прысвоена званне прафесара па спецыяльнасці “педагогіка”. У гэтым жа годзе ён выбраны старшынёй савета па абароне дысертацый К 09.03.01 па спецыяльнасці “бібліятэказнаўства, бібліяграфазнаўства і кнігазнаўства”.

Надзвычайнай адказнасці і кампетэнтнасці ад кіраўніка Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі патрабуе работа па арганізацыі на базе ўстановы сацыяпалітычных мерапрыемстваў, якія нярэдка праходзяць з удзелам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь і кіраўнікоў замежных дзяржаў.

Непасрэдныя абавязкі дырэктара Р. С. Матульскі паспяхова сумяшчае з працай у калегіяльных органах і грамадскіх арганізацыях. Ён з’яўляецца прэзідэнтам некамерцыйнага партнёрства “Бібліятэчная Асамблея Еўразіі”, сапраўдным членам Міжнароднай акадэміі інфарматызацыі пры ААН, членам-карэспандэнтам Міжнароднай Кірыла-Мяфодзіеўскай акадэміі славянскай асветы, членам Рэспубліканскага грамадскага савета па справах культуры і мастацтва пры Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь, членам Рэспубліканскага бібліятэчнага савета пры Міністэрстве культуры Рэспублікі Беларусь, старшынёй Савета бібліятэк Беларусі па інфармацыйным узаемадзеянні, членам рэдакцыйных калегій і рэдакцыйных саветаў часопісаў “Библиотека”, “Бібліятэчны свет”, “Вестник Библиотечной Ассамблеи Евразии”, зборнікаў “Бібліятэчны веснік”, “Здабыткі”.

Плённая праца Р. С. Матульскага атрымала высокую ацэнку. За асабісты ўклад у будаўніцтва Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі ён узнагароджаны медалём “За працоўныя заслугі” (2008), мае памятныя медалі Саюзнай дзяржавы “За сотрудничество” (2009) і “10 гадоў падпісанню Дамовы аб стварэнні Саюзнай дзяржавы” (2010), нагрудны знак Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь “Выдатнік друку Беларусі” (2007), шматлікія ганаровыя граматы, падзякі, дыпломы. У 2009 г. атрымаў званне “Мінчанін года” ў галіне культуры.

Чалавек вялікай эрудыцыі, бібліятэкар і педагог па адукацыі і прызванні Р. С. Матульскі валодае высокім навуковым патэнцыялам, надзвычайнай працаздольнасцю. Пастаяннае імкненне да самаўдасканалення, пачуццё адказнасці, імкненне накіраваць усе свае намаганні на забеспячэнне стабільнай працы ўзначаленага ім калектыву, неардынарныя арганізатарскія якасці адпавядаюць патрабаванням часу і садзейнічаюць развіццю дзяржаўнай установы “Нацыянальная бібліятэка Беларусі” як важнага элемента інфармацыйнай інфраструктуры нашай дзяржавы.

Матэрыял падрыхтаваны ў 2011 г., актуалізаваны ў 2021 г.