Кароткая даведка:
кампазітар, аўтар першага нацыянальнага балета "Салавей", заслужаны артыст Беларусі, кавалер ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
Варыянты імя:
Крошнер Міхаіл Яфімавіч
Імёны на іншых мовах:
Крошнер Михаил Ефимович (руская);
4158 сімвалаў
Даведка
Міхаіл Яўхімавіч Крошнер нарадзіўся ў Кіеве ў 1900 г. У 1918–1921 гг. вучыўся ў Кіеўскім музычным вучылішчы (цяпер Кіеўскі інстытут музыкі імя Р.М. Гліэра) у класе У. Пухальскага. У 1923 г. стаў студэнтам Маскоўскага музычнага тэхнікума імя А.М. Скрабіна (існаваў да 1929 г.), прадоўжыў музычную адукацыю ў Кіеўскай кансерваторыі (цяпер Нацыянальная музычная акадэмія Украіны імя П.І. Чайкоўскага) у Ф. Блуменфельда. У гэты час ён пачаў пісаць музыку і з 1931 г. навучаўся кампазіцыі ў класе Васіля Андрэевіча Залатарова, які ў той час працаваў у Свярдлоўскім музычным тэхнікуме імя П.І. Чайкоўскага (цяпер Свярдлоўскае абласное музычнае вучылішча імя П.І. Чайкоўскага).
У 1933 г. прафесар Залатароў пераехаў у Мінск і пачаў працаваць у Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі (цяпер Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі). Разам са сваім педагогам апынуўся ў Беларусі і Міхаіл Крошнер. Падчас вучобы ў кансерваторыі малады кампазітар з'яўляўся піяністам-канцэртмайстрам Беларускай студыі оперы і балета (цяпер Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь).
Другая палова трыццатых гадоў XX ст. была адзначана вялікімі дасягненнямі ва ўсіх галінах беларускай культуры: узмацніўся інтарэс да нацыянальнай тэматыкі, гісторыі і фальклору. У 1937 г. на хвалі агульнага культурнага пад'ёму Міхаіл Крошнер напісаў музыку першага нацыянальнага народна-гераічнага балета «Салавей» па аднайменнай аповесці З. Бядулі. У гэтым балеце кампазітар выкарыстаў запісы фальклорных матэрыялаў, вядомыя беларускія народныя мелодыі («Лявоніха», «Бульба», «Юрачка», «Крыжачок», «Лянок», «Мяцеліца»), а таксама танцы польскага паходжання (мазурка, кракавяк, паланэз). Музыка балета была выразнай і глыбокай: асноўную музычную афарбоўку вобраза галоўнай гераіні Зосі стварала мелодыя вядомай беларускай полькі «Янка», тэма галоўнага героя Сымона была пабудавана на беларускіх народных лірычных песнях і рэкруцкай «Ой, палын мой, палыночак». Абапіраючыся на стылістыку беларускіх народных мелодый і песень, кампазітар стварыў уласныя мелодыі, якія былі арганічна ўключаны ў музыку балета, што ўказвала на глыбіню пранікнення аўтара ў характар народнай творчасці.
Першая пастаноўка балета «Салавей» адбылася ў 1938 г. у Адэскім тэатры оперы і балета (цяпер Адэскі Нацыянальны Акадэмічны тэатр оперы і балета). Пастаноўка ўкраінскіх балетмайстраў не задаволіла аўтара па прычыне адвольнага іх абыходжання з народнымі танцамі. Найбольш цікава і па-мастацку дакладна ажыццявіў пастаноўку балета Аляксей Ермалаеў (прэм'ера балета ў Мінску адбылася 5 лістапада 1939 г.). Балет «Салавей» быў паказаны ў чэрвені 1940 г. у Маскве падчас Першай дэкады беларускага мастацтва і быў высока ацэнены тэатральнай грамадскасцю.
Балет Міхаіла Крошнера даў жыццё новым формам, адкрыў новыя магчымасці народна-танцавальнай музыкі, на доўгія гады вызначыў шляхі развіцця харэаграфічнай канцэпцыі твора на аснове народнага танца.
У 1937–1940 гг. кампазітар плённа працаваў: збіраў і запісваў матэрыялы яўрэйскага і беларускага фальклору на Міншчыне і Магілёўшчыне (каля 200 песень і танцаў), якія потым выкарыстоўваў для напісання сваіх твораў. У ліку твораў Міхаіла Крошнера таго перыяду кантата «Тапелец» паводле А. Пушкіна; Сімфанічныя танцы; Струнны квартэт, Варыяцыі на беларускую тэму для фартэпіяна, п'есы для фартэпіяна, скрыпкі і віяланчэлі; хары: «Мы любоўю Радзімы багатыя» (Камсамольскі марш), «Чырвонаармейская»; рамансы на словы Я. Купалы, Я. Коласа, А. Пушкіна, М. Лермантава; апрацоўкі беларускіх і яўрэйскіх народных песень; музыка да спектакля «Цвей кунілемлех» («Два недарэкі») А. Гольдфадэна. Спектакль быў пастаўлены ў Дзяржаўным яўрэйскім тэатры БССР (існаваў у 1926–1949 гг.) у 1940 г. На жаль, з усіх твораў кампазітара захавалася толькі партытура да балета «Салавей», астатнія былі страчаны ў гады вайны.
У 1940 г. Міхаіл Яўхімавіч Крошнер быў узнагароджаны ордэнам Працоўнага Чырвогага Сцяга і атрымаў ганаровае званне «Заслужаны артыст БССР». Жыццё таленавітага кампазітара спыніла вайна: у чэрвені 1941 г. ён застаўся ў акупіраваным Мінску і загінуў у гета ў ліпені 1942 г.