Date of Birth: 24.04.1892 Бабруйск, г., Магілёўская вобласць
Date of death: 08.10.1967
Quick reference: бібліятэказнавец, бібліёграф, перакладчык, педагог, першы дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, заслужаны дзеяч культуры Беларусі
Names in other languages: Симановский Иосиф Бенцианович (russian);
Імя Іосіфа Бенцыянавіча Сіманоўскага, чалавека шырокай эрудыцыі і энцыклапедычных ведаў, назаўсёды ўвайшло ў гісторыю бібліятэчнай справы Беларусі. Усё сваё жыццё ён прысвяціў развіццю бібліятэказнаўства і бібліяграфазнаўства, стаяў ля вытокаў бібліятэчнай адукацыі ў нашай краіне.
Нарадзіўся І.Б. Сіманоўскі ў Бабруйску ў сям’і саматужнага смалакура. Скончыў віленскую гімназію. У 1910 г. вучыўся на літаратурным факультэце Парыжскага ўніверсітэта Сарбона (Францыя), а праз год перавёўся на літаратурнае аддзяленне філасофскага факультэта Бернскага ўніверсітэта (Швейцарыя), якое скончыў у 1914 г. Пасля вяртання на радзіму працягваў займацца вывучэннем літаратуры, пісаў вершы, рабіў пераклады замежных аўтараў. У час нядоўгага знаходжання ў Маскве І.Б. Сіманоўскі працаваў у рэдакцыі энцыклапедыі братоў Гранат, практыкаваў у гарадской бібліятэцы імя А.С. Пушкіна. Са жніўня 1917 г. ён жыў у Бабруйску, дзе працаваў намеснікам старшыні гарадскога Савета, старшынёй культсекцыі, членам рэдакцыі мясцовай газеты, а з ліпеня 1918 г. адначасова загадчыкам гарадской бібліятэкі і бібліятэчнай секцыі Палітасветы. У ліпені 1921 г. І.Б. Сіманоўскага запрасілі ў Мінск. Пры яго актыўным удзеле была заснавана бібліятэка Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта, якая Пастановай Урада БССР ад 15 верасня 1922 г. была афіцыйна абвешчана Беларускай дзяржаўнай і ўніверсітэцкай бібліятэкай (у 1926 г. вылучана самастойная Беларуская дзяржаўная бібліятэка, якая пазней стала называцца Дзяржаўнай бібліятэкай БССР імя У.І. Леніна, у 1992 г. перайменавана ў Нацыянальную бібліятэку Беларусі). На пасадзе дырэктара ўстановы І.Б. Сіманоўскі працаваў у 1922–1937, 1944–1961 гг. Пад яго кіраўніцтвам бібліятэка ўжо ў першыя гады свайго існавання разгарнула актыўнае бібліятэчнае абслугоўванне і даведачна-бібліяграфічную работу. Шмат увагі І.Б. Сіманоўскі ўдзяляў бібліятэчным фондам. Было наладжана планамернае камплектаванне фонду савецкай літаратуры і разам з тым забяспечана яго папаўненне дарэвалюцыйнымі навуковымі выданнямі. Займаўся І.Б. Сіманоўскі пытаннямі тэорыі, методыкі і развіцця нацыянальнай беларускай бібліяграфіі і бібліяграфіі краязнаўства, даследаваў бібліяграфічную дзейнасць бібліятэк. У 1923 г. арганізаваў прагляд усяго дарэвалюцыйнага рускага і ўкраінскага перыядычнага друку з мэтай складання краязнаўчых бібліяграфічных картатэк. У 1924 г. пры бібліятэцы была арганізавана Беларуская кніжная палата, і дырэктар прыняў на сябе непасрэднае кіраўніцтва ёй. Узначальваючы палату, І.Б. Сіманоўскі прыкладаў шмат сіл для развіцця і ўдасканальвання дзяржаўнай бібліяграфіі ў краіне, быў заснавальнікам бібліяграфічнага паказальніка «Летапіс друку БССР». У 1924 г. удзельнічаў у рабоце I Усерасійскага бібліяграфічнага з’езда, дзе выступіў з дакладам «Библиография и задачи научного библиотечного строительства», у якім выказаў думку аб тым, што цэнтрам бібліяграфічнай працы стануць навуковыя бібліятэкі. Іосіф Бенцыянавіч адзначыў, што яны не павінны быць пасіўнымі захавальнікамі кніг, а абавязаны весці шырокую бібліяграфічную работу, накіраваную на раскрыццё зместу кніжных багаццяў перад чытачамі. Першым поспехам развіцця бібліяграфіі ў рэспубліцы і планам бібліяграфічнай работы ў БССР прысвечаны артыкул «Библиографическое дело в БССР» (1928). У 1937–1941 гг. І.Б. Сіманоўскі працаваў дырэктарам Дзяржаўнай навуковай медыцынскай бібліятэкі Мінскага медыцынскага інстытута. Адначасова ў 1936–1940 гг. з’яўляўся метадыстам-кансультантам па бібліятэчнай справе пры Народным камісарыяце асветы БССР.
У час Вялікай Айчыннай вайны І.Б. Сіманоўскі эвакуіраваўся ў Сталінград, потым у Саратаў, дзе працаваў у навуковых бібліятэках, а ў жніўні 1942 г. быў адазваны ў Маскву для выкладання ў Маскоўскім дзяржаўным бібліятэчным інстытуце. Яшчэ да вызвалення Мінска ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў ён зноў быў прызначаны дырэктарам Дзяржаўнай бібліятэкі БССР імя У.І. Леніна. З красавіка 1943 г. узначаліў працу па аднаўленні яе дзейнасці. Іосіф Бенцыянавіч аддаў усе сілы і энергію, каб папоўніць фонд беларускай літаратуры, зноў зрабіць бібліятэку адным з багацейшых кнігасховішчаў Савецкага Саюза, буйнейшым у краіне цэнтрам навуковай, метадычнай і практычнай дзейнасці ў галіне бібліятэказнаўства. Неацэнны ўклад І.Б. Сіманоўскага ў стварэнне і ўдасканаленне беларускай нацыянальнай бібліяграфіі. Таксама ён быў ініцыятарам выдання штомесячнага бібліяграфічнага бюлетэня «Новыя кнігі БССР» – органа рэкамендацыйнай бібліяграфіі для масавых бібліятэк. Шмат сіл прыклаў для развіцця цэнтралізаванай каталагізацыі і бібліятэчнай сеткі ў рэспубліцы, стварэння (яшчэ ў даваенныя гады) філіялаў Дзяржаўнай бібліятэкі БССР імя У.І. Леніна ў Віцебску, Магілёве, Гомелі, якія пазней былі рэарганізаваны ў абласныя бібліятэкі. У 1944–1945 гг. І.Б. Сіманоўскі прымаў актыўны ўдзел у арганізацыі бібліятэчнага факультэта пры Мінскім дзяржаўным педагагічным інстытуце імя А.М. Горкага, дзе выкладаў бібліятэказнаўства і да 1951 г. быў загадчыкам кафедры. Валодаючы вялікай эрудыцыяй, з захапленнем і энтузіязмам адносячыся да сваёй справы, умеў захапіць моладзь шырокімі перспектывамі развіцця бібліятэчнай справы і бібліяграфіі, прывіць любоў да сваёй прафесіі. Сотні бібліёграфаў і бібліятэкараў вучыліся ў яго, пераймаючы багаты вопыт і глыбокую павагу да кнігі. Іосіф Бенцыянавіч Сіманоўскі ўдзельнічаў у шматлікіх бібліятэчна-бібліяграфічных з’ездах і нарадах, на якіх заўсёды выступаў з прапановамі, змястоўнымі паведамленнямі і вострымі (часам дыскусійнымі) прамовамі. Ён з’яўляецца аўтарам грунтоўных прац, сярод якіх – «Развитие библиотечного дела в БССР, его итоги и перспективы к 40-летию Великой Октябрьской социалистической революции» (1958), «Библиографическое дело в Белорусской ССР» (1959), «Книжная палата Белорусской ССР» (1960) і інш. Вынікам шматгадовай дзейнасці стала манаграфія «Белорусская советская библиография» (1965), дзе абагульнены практычны вопыт развіцця беларускай бібліяграфіі, увасоблены асноўныя ідэі і погляды аўтара на пытанні бібліяграфіі і бібліятэказнаўства. Значную частку ў даследаванні займае нарыс, які раскрывае гісторыю беларускай савецкай бібліяграфіі за 1922–1962 гг. і змяшчае многія тэарэтычныя, метадычныя і практычныя прапановы. У манаграфіі ёсць паказальнік «Библиография белорусской советской библиографии», у які ўключаны бібліяграфічныя дапаможнікі ўніверсальнага характару больш чым за саракагадовы перыяд. Ён з’яўляецца істотнай крыніцазнаўчай базай, надае гэтаму выданню навуковую значнасць і актуальнасць.
Акрамя бібліятэчнай работы І.Б. Сіманоўскі перакладаў на беларускую мову творы Г. Гейнэ, А. Міцкевіча, на рускую Э. Верхарна, і змяшчаў іх на старонках газет і часопісаў. Таксама яго пераклады ўвайшлі ў кнігу выбраных твораў Г. Гейнэ, якая была выдадзена ў 1959 г. на беларускай мове.
Маючы вялікія арганізатарскія здольнасці, І.Б. Сіманоўскі на працягу ўсяго жыцця займаўся грамадскай дзейнасцю. Ён з’яўляўся членам праўлення Саюза работнікаў асветы (Рабасвета), дэпутатам Мінскага гарадскога Савета склікання 1935–1939 гг., членам Рэспубліканскага міжведамаснага бібліятэчнага савета, уваходзіў у савет Усесаюзнай кніжнай палаты і інш. Плённая шматгадовая дзейнасць І.Б. Сіманоўскага, заслужанага дзеяча культуры БССР (1957), адзначана двума ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга БССР (1932, 1949), медалём «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гг.» (1946), знакам Міністэрства культуры СССР «За выдатную працу» (1957), ганаровымі граматамі.
Матэрыял падрыхтаваны ў 2016 г.