Важные события декабря 1832
декабрь
Берасцейская сустрэча 1409 (снежань 1409 — снежань 1409), перагаворы паміж каралём Польшчы Ягайлам і вялікім князем ВКЛ Вітаўтам у час Вялікай вайны 1409—1411 гг. — 423 года з часу правядзення Пуслоўскі Адам Тытус, сын Войцэха (ахрышчаны 25.12.1803 Пескі, в., Бярозаўскі раён, Брэсцкая вобласць — 05.03.1854), удзельнік паўстання 1830–1831 гг., пасля якога ў эміграцыіі (Прусія, Францыя) — 29 лет со дня рождения Карчэўскі Юльян (Юліан) Юзафавіч (снежань 1806 Казяны ці г. Ашмяны, в., Ашмянскі раён, Гродзенская вобласць — студзень 1833), жывапісец, аўтар жанравых кампазіцый — 26 лет со дня рождения Беларускае вольнае эканамічнае таварыства ў Віцебску (снежань 1826 ці снежань 1825 — верасень 1841), створана памешчыкамі Віцебскай і Магілёўскай губерняў з мэтай абагульнення вопыту і павышэння прадукцыйнасці прыгонніцкай працы ва ўмовах развіцця капіталістычных адносін у аграрным сектары эканомікі — 6 лет з часу стварэння
1 декабря
Длугаш Ян (01.12.1415 — 19.05.1480), польскі гісторык, дыпламат, царкоўны дзеяч, у працах якога падрабязна апісана гісторыя Каралеўства Польскага і Вялікага Княства Літоўскага — 417 лет со дня рождения Чартарыйскі Адам Казімір (01.12.1734 — 19.03.1823), дзяржаўны і ваенны дзеяч Рэчы Паспалітай, генерал-лейтэнант, фельдмаршал аўстрыйскай арміі — 98 лет со дня рождения Гарэцкі Антон (01.12.1787 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 18.09.1861), паэт, сатырык і байкапісец, прадстаўнік польскамоўнай літаратуры Беларусі ХІХ ст., удзельнік паўстання 1830–1831 гг. — 45 лет со дня рождения
2 декабря
Радзівіл Януш, сын Крыштофа (02.12.1612 — 31.12.1655), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, удзельнік вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1632–1634 гг. — 220 лет со дня рождения 
Доўгірд Анёл (02.12.1776 Юркаўшчына, маёнт., Мсціслаўскі павет, Мсціслаўскае ваяводства — 26.04.1835 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), вучоны-філосаф, логік, псіхолаг, педагог — 56 лет со дня рождения Браўковіч Аляксандр Іванавіч (02.12.1826 Высокае, в., Чашніцкі раён, Віцебская вобласць — 08.01.1891), дзеяч Рускай Праваслаўнай Царквы, архіепіскап Адэскі і Херсонскі, духоўны пісьменнік — 6 лет со дня рождения
Доўгірд Анёл (02.12.1776 Юркаўшчына, маёнт., Мсціслаўскі павет, Мсціслаўскае ваяводства — 26.04.1835 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), вучоны-філосаф, логік, псіхолаг, педагог — 56 лет со дня рождения Браўковіч Аляксандр Іванавіч (02.12.1826 Высокае, в., Чашніцкі раён, Віцебская вобласць — 08.01.1891), дзеяч Рускай Праваслаўнай Царквы, архіепіскап Адэскі і Херсонскі, духоўны пісьменнік — 6 лет со дня рождения 3 декабря
Радзівіл (дзявочае Завіша) Барбара, дачка Крыштофа (03.12.1690 — 15.02.1770), грамадская дзяячка — 142 года со дня рождения Агінскі Францішак Ксаверый Алаізій, сын Марцыяна Міхала (03.12.1708 — 22.11.1758), дзеяч каталіцкай царвы ў ВКЛ — 124 года со дня рождения Сапега Міхал Ксаверы, сын Казіміра Лявона (03.12.1735 Высокае, г., Камянецкі раён, Брэсцкая вобласць — 24.11.1766 Беласток, г. (цяпер Польшча)), дзяржаўны дзеяч ВКЛ, генерал маёр — 97 лет со дня рождения Гамаліцкі Міхаіл Лявонавіч (03.12.1791 Бялавічы, в., Івацэвіцкі раён, Брэсцкая вобласць — 02.02.1861), урач-фізіёлаг, гісторык, член Віленскай археалагічнай камісіі, літаратар, педагог — 41 год со дня рождения Жалігоўскі Эдвард Вітальд (Вітольд) (03.12.1815 Карэкаўцы, в., Вілейскі раён, Мінская вобласць — 28.12.1864), польскі паэт, філосаф, рэвалюцыйны дзеяч — 17 лет со дня рождения
4 декабря
Радзівіл Жыгімонт (Сігізмунд) Кароль, сын Мікалая Крыштофа Радзівіла Сіроткі (04.12.1591 Нясвіж, г., Мінская вобласць — 05.11.1642), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, удзельнік вайны Рэчы Паспалітай са Швецыяй 1600–1629 гг., вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1632–1634 гг. — 241 год со дня рождения Брэсцкі манетны двор (04.12.1665 Брэст, г. — 16.12.1666), адзін з цэнтраў манетнай вытворчасці ў Рэчы Паспалітай — 167 лет з пачатку дзейнасці Тышкевіч Міхаіл, сын Юзафа Тышкевіча Лагойскага (04.12.1828 Лагойск, г., Мінская вобласць — 18.11.1897), археолаг і калекцыянер старажытнасцей, адзін з заснавальнікаў польскай егіпталогіі — 4 года со дня рождения
5 декабря
Соцын (Сацыні) Фаўст (05.12.1539 — 03.03.1604), вучоны ў галіне філасофіі, гуманіст, тэолаг-антытрынітарый, заснавальнік сацыніянства, ідэолаг польскага і беларускага антытрынітарызму — 293 года со дня рождения Мержаеўскі (Мяржэўскі) Мікалай, сын Яна (05.12.1788 ці 06.12.1788 Гродзенская губерня — 26 ці 27.11.1856), удзельнік паўстання 1830–1831 гг, у эміграцыі (Англія, Францыя) — 45 лет со дня рождения Канстытуцыя 1793 (05.12.1793 Гродна, г. — 1795), асноўны закон Рэчы Паспалітай — 39 лет з часу прыняцця
6 декабря
Барбара Радзівіл, дачка Юрыя Радзівіла (06.12.1520 — 08.05.1551), вялікая княгіня Вялікага Княства Літоўскага, каралева Польшчы, другая жонка Жыгімонта Аўгуста — 312 лет со дня рождения Раднацкі дагавор 1656 (06.12.1656), пакт аб падзеле Рэчы Паспалітай паміж Швецыяй, Трансільваніяй, Брандэнбургска-Прускай дзяржавай і запарожскім казацтвам Б. Хмяльніцкага — 176 лет з часу заключэння Гільзен Ежы Мікалай, сын Ежы Канстанціна (06.12.1692 — 24.04.1775), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, аўтар, кампілятар і перакладчык кніг рознай тэматыкі — 140 лет со дня рождения Гродзенскі касцёл Святога Францішка Ксаверыя і кляштар езуітаў (21.06.1678 Гродна, г.), помнік архітэктуры барока, унесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь — 154 года з пачатку будаўніцтва; 127 лет з часу асвячэння Брадоўскі Уладзімір Людамір (06.12.1823 Міншчына — 27.10.1903), урач, педагог, старшыня Таварыства варшаўскіх урачоў — 9 лет со дня рождения
Гродзенскі касцёл Святога Францішка Ксаверыя і кляштар езуітаў (21.06.1678 Гродна, г.), помнік архітэктуры барока, унесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь — 154 года з пачатку будаўніцтва; 127 лет з часу асвячэння Брадоўскі Уладзімір Людамір (06.12.1823 Міншчына — 27.10.1903), урач, педагог, старшыня Таварыства варшаўскіх урачоў — 9 лет со дня рождения 7 декабря
Прывілей 1506 (07.12.1506), агульнадзяржаўны заканадаўчы акт Вялікага Княства Літоўскага — 326 лет з часу выдання Міркавіч (Мірковіч) Фёдар Якаўлевіч (07.12.1789 — 18.05.1866), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, генерал ад інфантэрыі, генерал-губернатар Віленскага генерал-губернатарства, педагог, ініцыятар адкрыцця Брэсцкага кадэцкага корпуса — 43 года со дня рождения
9 декабря
Багуслоўскі (Багуслаўскі) Юзаф Канстанцін (09.12.1754 Брэстчына — 14.03.1819), вучоны-багаслоў, рэлігійны і грамадскі дзеяч, філосаф, правазнавец, тэолаг, калекцыянер — 78 лет со дня рождения Радзівіл Караліна Эмілія Луіза Валерыя Стафанія (09.12.1809 — 26.07.1832), дачка Дамініка Гераніма Радзівіла, нясвіжскага ардыната — 23 года со дня рождения
10 декабря
Ланчыцкі Ланцыцій Мікалай (10.12.1574 Нясвіж, каля г., Мінская вобласць — 30.03.1653), рэлігійны каталіцкі дзеяч, публіцыст, педагог — 258 лет со дня рождения Лянчыцкі Мікалай (10.12.1574 — 1653), дзеяч беларускай культуры — 258 лет со дня рождения Караў (Карэў, Кару) Францішак (10.12.1731 Аршанскі раён, Віцебская вобласць — 30.07.1802), архітэктар, педагог, каталіцкі рэлігійны дзеяч — 101 год со дня рождения
11 декабря
Лускіна Стафан (11.12.1725 Віцебскае ваяводства — 21.08.1793), публіцыст, астраном, матэматык — 107 лет со дня рождения Звяждоўскі Людвік Міхайлавіч (11 ці 30.12.1829 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 27.02.1864), адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг. у Беларусі, Літве і Польшчы — 3 года со дня рождения
12 декабря
Лаўрыновіч Антон Тамаш (12.12.1750 — пасля 1796), польскі байкапісец, які працаваў на Беларусі — 82 года со дня рождения Хаванскі Мікалай Мікалаевіч (12.12.1777 — 02.12.1837), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, генерал ад інфантэрыі, віцебскі, магілёўскі, смаленскі і мінскі генерал-губернатар — 55 лет со дня рождения Беларуская губерня (12.12.1796 Віцебск, г. — 27.02.1802), адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка Расійскай Імперыі з цэнтрам у Віцебску — 36 лет з часу стварэння Віленскае медыцынскае таварыства, навуковая грамадская арганізацыя (12.12.1805 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 1939), навуковая грамадская арганізацыя — 27 лет з часу заснавання пры Віленскім універсітэце па ініцыятыве прафесараў медыцынскага факультэта Завадскі Адам, сын Юзафа (12.12.1814 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 05.01.1875), друкар, які выдаў першую кнігу В. Дуніна-Марцінкевіча "Сялянка" (1846), друкаваў творы А.Б. Ёхера, І. Ходзькі, Я. Чачота, Ю. Крашэўскага, У. Фялінскай, У. Сыракомлі — 18 лет со дня рождения
13 декабря
Мацкевіч Яраш Ян (13.12.1672 — да 01.02.1733), дзеяч кальвінісцкай царквы ВКЛ — 160 лет со дня рождения Гусаржэўскі Тамаш (13.12.1732 — 13.12.1807), тэолаг, гісторык, прадстаўнік асветніцкага кірунку ў гісторыі навукі Польшчы, Літвы і Беларусі, педагог — 100 лет со дня рождения Гейнэ Генрых (13.12.1797 — 17.02.1856), нямецкі паэт, публіцыст, крытык, творы якога перакладаліся на беларускую мову М. Багдановічам, М. Васілеўскай, Ю. Гаўруком, А. Дударом, С. Ліхадзіеўскім, Я. Семяжонам, Ю. Таўбіным, А. Зарыцкім — 35 лет со дня рождения
Гусаржэўскі Тамаш (13.12.1732 — 13.12.1807), тэолаг, гісторык, прадстаўнік асветніцкага кірунку ў гісторыі навукі Польшчы, Літвы і Беларусі, педагог — 100 лет со дня рождения Гейнэ Генрых (13.12.1797 — 17.02.1856), нямецкі паэт, публіцыст, крытык, творы якога перакладаліся на беларускую мову М. Багдановічам, М. Васілеўскай, Ю. Гаўруком, А. Дударом, С. Ліхадзіеўскім, Я. Семяжонам, Ю. Таўбіным, А. Зарыцкім — 35 лет со дня рождения 14 декабря
15 декабря
Пільхоўскі Давыд Зыгмунт (15.12.1735 Руткішкі, маёнт., Гродзенскі павет — 04.12.1803), дзеяч эпохі Асветніцтва на Беларусі, пісьменнік, перакладчык, выдавец, педагог — 97 лет со дня рождения Незабытоўскі Стэфан Прэцлаў, сын Яна (15.12.1783 — 15.06.1849), ваенны дзеяч, удзельнік паўстання 1830–1831 гг., у эміграцыі (Францыя) — 49 лет со дня рождения Юцэвіч Людвік Адам Дзям'янавіч (15.12.1813 — 12.03.1846), літоўскі і беларускі этнограф, фалькларыст, гісторык, аўтар прац, прысвечаных матэрыяльнай і духоўнай культуры літоўскага і беларускага народаў — 19 лет со дня рождения Косак Фартунат Юліуш (15.12.1824 — 03.02.1899), польскі жывапісец, ілюстратар, аўтар шэрага батальных карцін з гісторыі Польшчы і Вялікага Княства Літоўскага — 8 лет со дня рождения
16 декабря
Маладзечна, горад (16.12.1388 Маладзечанскі раён, Мінская вобласць), цэнтр раёна Мінскай вобласці — 444 года з часу першых пісьмовых звестак Друцкі-Любецкі Францішак Ксаверы, сын Францішка (16.12.1778 Пагост-Загародскі, в., Пінскі раён, Брэсцкая вобласць — 28.05.1846), грамадскі, дзяржаўны і ваенны дзеяч Рэчы Паспалітай — 54 года со дня рождения Віцебская духоўная семінарыя (16.12.1806 — май 1918), вышэйшая навучальная ўстанова Беларускай Праваслаўнай Царквы, якая ажыццяўляе падрыхтоўку свяшяэннаслужыцеляў, багасловаў, педагогаў, іншых царкоўных работнікаў — 26 лет з часу падпісання указа аб адкрыцці (адноўлена 30.05.2011 г.); -179 лет з часу аднаўлення
18 декабря
Несялоўскі Францішак Ксаверы, сын Юзафа (18.12.1771 Ляхавічы, г., Брэсцкая вобласць — 15.09.1845), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, удзельнік паўстанняў 1794 г. і 1830–1831 гг. — 61 год со дня рождения Гартынскі Мікалай Рыгоравіч (18.12.1799 Магілёў, г. — 15.02.1887), юрыст, гісторык, археограф, перакладчык — 33 года со дня рождения Маліноўскі Мікалай (18.12.1799 Украіна — 29.06.1865 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), гісторык, архівіст, выдавец гістарычных крыніц, бібліёграф, філолаг — 33 года со дня рождения Ходзька Іосіф Іванавіч (18.12.1800 Крывічы, г. п., Мядзельскі раён, Мінская вобласць — 04.03.1881), географ, геадэзіст, тапограф, ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант, ганаровы член Рускага геаграфічнага таварыства, кавалер ордэна Святога Георгія 4 ступені — 32 года со дня рождения
20 декабря
Галаўня Ігнат (20.12.1666 — 04.10.1701), дзеяч каталіцкай царквы, выкладчык у езуіцкіх навучальных установах ВКЛ — 166 лет со дня рождения Богуш Томаш (20.12.1723 Палессе — 06.03.1783), дзеяч каталіцкай царквы ў Рэчы Паспалітай — 109 лет со дня рождения Непакайчыцкі Артур, сын Адама Варфаламеевіча (20.12.1813 Слуцк, г., Мінская вобласць — 23.11.1881), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, удзельнік Крымскай вайны 1853–1856 гг, генерал ад інфантэрыі, кавалер ордэна Святога Георгія 4 ступені і інш. — 19 лет со дня рождения
21 декабря
Пузына Стафан Міхал, сын Андрэя (21.12.1667 Упіта, мяст., Упіцкі павет, Трокскае ваяводства (цяпер Літва) — 05.03.1738), каталіцкі філосаф, тэолаг, аўтар тэалагічных,філасофскіх і геаграфічных прац — 165 лет со дня рождения Валюшэвіч Томаш Дамінік (21.12.1747 — 1800), дзеяч каталіцкай царквы, перакладчык — 85 лет со дня рождения Камісія вайсковая абодвух народаў (21.12.1788 — 20.08.1792), цэнтральны калегіяльны орган дзяржаўнай улады Рэчы Паспалітай па кіраванні вайсковымі справамі — 44 года з часу стварэння Зан Тамаш (21.12.1796 Мясата, в., Маладзечанскі раён, Мінская вобласць — 19.07.1855), польскі паэт-рамантык, даследчык беларускага фальклору, геолаг, удзельнік вызваленчага руху на Беларусі і ў Літве — 36 лет со дня рождения
22 декабря
Хмара Адам Міхал Станіслаў, сын Антонія (22.12.1720 — 09.06.1805), дзяржаўны дзеяч ВКЛ — 112 лет со дня рождения Назімаў Уладзімір Іванавіч (22.12.1802 — 26.02.1874), дзяржаўны дзеяч Расійскай імперыі, віленскі ваенны губернатар, гродзенскі, ковенскі і мінскі генерал-губернатар, генерал ад інфантэрыі — 30 лет со дня рождения
23 декабря
Ёхер (Іёхер) Адам Бенядзікт (23.12.1791 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 03.04.1860), бібліёграф, гісторык, педагог, член Віленскай археалагічнай камісіі, аўтар "Бібліяграфічна-гістарычнага агляду літаратуры і навукі ў Польшчы ад увядзення друкавання да 1830 г...", гістарычных нарысаў і даследаванняў — 41 год со дня рождения Быхавец Адам Ян Віктар, сын Язэпа (23.12.1796 Лыскава, аг., Пружанскі раён, Брэсцкая вобласць — 21.01.1868), дзяржаўны дзеяч, удзельнік паўстання 1863–1864 гг. — 36 лет со дня рождения Гельтман Віктар, сын Караля (23.12.1796 Вярховічы, в., Камянецкі раён, Брэсцкая вобласць — 16.08 ці 16.07.1874), рэвалюцыянер, удзельнік паўстання 1830–1831 гг. у Польшчы, Беларусі і Літве, прымаў удзел у падрыхтоўцы Кракаўскага паўстання 1846 г. і паўстання ў Галіцыі ў 1848 г., падчас рэвалюцыі 1848–1849 гг. у Германіі кіраваў абаронай Дрэздэна, пісьменнік, публіцыст — 36 лет со дня рождения Літоўская губерня (23.12.1796 — 21.09.1801), адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка Расійскай Імперыі — 36 лет з часу стварэння
24 декабря
Канстанцыя Габсбург, дачка Карла Штырыйскага (24.12.1588 — 10.07.1631), каралева польская і шведская, вялікая княгіня літоўская, жонка Жыгімонта ІІІ Вазы — 244 года со дня рождения Даленга-Хадакоўскі Зарыян Якаўлевіч (сапраўднае імя Чарноцкі Адам) (24.12.1784 Лагойскі раён, Мінская вобласць — 17.11.1825), славяназнавец, адзін з пачынальнікаў беларускай, рускай, польскай і ўкраінскай археалогіі, старажытнай гісторыі, фалькларыстыкі, этнаграфіі і дыялекталогіі — 48 лет со дня рождения Дзялынскі Тытус (Адам Тытус) (24.12.1796 — 12.04.1861), польскі археограф, мецэнат, які калекцыяніраваў рукапісы і кнігі па гісторыі Польшчы і Вялікага Княства Літоўскага, у тым ліку шмат матэрыялаў з Нясвіжскага архіва Радзівілаў — 36 лет со дня рождения Ідзкоўскі Адам (24.12.1798 — 03.05.1879), польскі архітэктар і тэарэтык архітэктуры, правадзейны член Акадэміі прыгожых мастацтваў у Фларэнцыі (Італія), які працаваў на Беларусі (у т.л. над стварэннем флігеля і парка ля палаца Паскевічаў у Гомелі) — 34 года со дня рождения Міцкевіч Адам (24.12.1798 Завоссе, в., Баранавіцкі раён, Брэсцкая вобласць ці г. Навагрудак — 26.11.1855), паэт, грамадскі дзеяч, публіцыст, асветнік — 34 года со дня рождения
26 декабря
Мірскі Тамаш Тэафіл Ян (26.12.1788 — пасля 1861), дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, удзельнік паўстання 1830–1831 гг. у Аўгустоўскім павеце — 44 года со дня рождения Фялінская Ева Зыгмунтаўна (Сігізмундаўна) (26.12.1793 Узнога, в., Клецкі раён, Мінская вобласць — 20.12.1859), удзельніца нацыянальна-вызваленчага руху на Беларусі, пісьменніца, мемуарыстка, аўтар "Успамінаў аб жыцці" – каштоўнага твора па гісторыі нораваў на Беларусі, Валыні і ў Літве ў канцы XVIII – пачатку ХІХ ст. — 39 лет со дня рождения
27 декабря
Ян І Ольбрахт, сын Казіміра ІV (27.12.1459 — 17.06.1501), кароль Польшчы — 373 года со дня рождения Герцык Ян (27.12.1728 Полацк, г., Віцебская вобласць — 19.05.1777), дзеяч каталіцкай царквы, выкладчык у езуіцкіх навучальных установах ВКЛ — 104 года со дня рождения Барклай дэ Толі Міхаіл Багданавіч (27.12.1761 — 26.05.1818), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, генерал-фельдмаршал, герой Айчыннай вайны 1812 г., дзейнасць якога звязана з Беларуссю — 71 год со дня рождения Канопка Ян, сын Францішка (1777 ці 1775 Слонім, ваколіцы г., Гродзенская вобласць — 01.01.1815), ваенны дзеяч, генерал, адзін з кіраўнікоў паўстання 1794 г., удзельнік Вайны 1812 г. — 55 лет со дня рождения
29 декабря
31 декабря
Брэсцкі мір 1435 (31.12.1435), мірны дагавор падпісаны ў г. Брэст (цяпер Бжэсць-Куяўскі) паміж Польшчай і ВКЛ, з аднаго боку, і Тэўтонскім ордэнам (з удзелам Лівонскага ордэна), з другога — 397 лет Рыла Максімільян Станіслаў (31.12.1802 Падорск, в., Ваўкавыскі павет, Гродзенская губерня — 17.06.1848), філосаф, археолаг, арыенталіст, падарожнік, каталіцкі місіянер на Блізкім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы, першаадкрывальнік і даследчык руін старажытнага Вавілона — 30 лет со дня рождения
