Важные события мая 1838
май
Сноў, аграгарадок (Нясвіжскі р-н) (май 1529 Нясвіжскі раён, Мінская вобласць), аграгарадок у Нясвіжскім раёне Мінскай вобласці — 309 лет з часу першага ўпамінання ў пісьмовых крыніцах як маёнтка Антыфеадальная вайна 1648–1651 на Беларусі (май 1648 — восень 1651), вайна народных мас супраць панауючага класа феадалаў, для якой характэрны масавыя сумесныя выступленні сялян, казацка-сялянскіх атрадаў і змыканне іх з рухам гарадскіх нізоў — 190 лет з пачатку ўзброеных выступленняў сялян і гараджан 
"Газэта Гродзеньска", газета (май 1776 Гродна, г. — 1783(?)), неафіцыйнае перыядычнае выданне — 62 года з пачатку выдання Антыпрамяністыя (Таварыства антыпрамяністых), гурток (05.1820 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — восень 1820), гурток студэнтаў Віленскага ўніверсітэта, апазіцыйны Прамяністым — 18 лет з пачатку арганізацыі
"Газэта Гродзеньска", газета (май 1776 Гродна, г. — 1783(?)), неафіцыйнае перыядычнае выданне — 62 года з пачатку выдання Антыпрамяністыя (Таварыства антыпрамяністых), гурток (05.1820 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — восень 1820), гурток студэнтаў Віленскага ўніверсітэта, апазіцыйны Прамяністым — 18 лет з пачатку арганізацыі 1 мая
Соф'я Слуцкая (дзявочае Алелькавіч, па мужу Радзівіл), дачка Юрыя Юр'евіча (01.05.1585 Слуцк, г., Мінская вобласць — 19.03.1612), рэлігійная дзяячка, асветніца, святая Беларускай Праваслаўнай Царквы, апошняя з княжацкага роду Алелькавічаў — 253 года со дня рождения Накцыяновіч Якуб (01.05.1725 Рагачоў, г., Гомельская вобласць — 1790 ці 1777), вучоны-матэматык і філосаф — 113 лет со дня рождения Пшаздзецкі Міхаіл, сын Антонія Тадэвуша (01.05.1747 Заслаўе, г., Мінскі раён, Мінская вобласць — 1799), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага — 91 год со дня рождения Мінскі цэнтральны дзіцячы парк імя М. Горкага (01.05.1805 Мінск, г.) — 33 года з часу адкрыцця
3 мая
Радзівіл Багуслаў, сын Януша (03.05.1620 — 31.12.1669), ваенны і дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, паэт, мастак, мецэнат — 218 лет со дня рождения Аліўскі мір 1660 (03.05.1660), мірны дагавор паміж Швецыяй і Рэччу Паспалітай з яе саюзнікамі Аўстрыяй і Брандэнбургам, разам з Капенгагенскім мірам 1660 г. завяршыў Паўночную вайну 1655—1660 гг. — 178 лет з часу падпісання Пёпельман Матэус Даніэль (03(?).05.1662 — 17.01.1736), нямецкі архітэктар, прадстаўнік позняга барока і ракако, галоўнай работай якога ў Беларусі стаў праект Гродзенскага каралеўскага палаца — 176 лет со дня рождения Багушэвіч Войцэх (03.05.1666 Гродзенскі павет — 15.05.1734), дзеяч каталіцкай царквы, выкладчык езуіцкіх навучальных устаноў у ВКЛ, мастак, які маляваў абразы святых — 172 года со дня рождения Быстрыцкі Марцін (03.05.1692 — 04.02.1754), дзеяч каталіцкай царквы, матэматык, выкладчык у езуіцкіх навучальных установах Рэчы Паспалітай — 146 лет со дня рождения
4 мая
Радзівіл Геранім Фларыян, сын Караля Станіслава (04.05.1715 Белая, г., Брэсцкае ваяводства (цяпер Польшча) — 17.05.1760), дзяржаўны дзеяч ВКЛ, мецэнат, заснавальнік Слуцкага тэатра Радзівілаў — 123 года со дня рождения Князевіч Кароль Ота (04.05.1762 — 09.05.1842), вайсковы дзеяч Рэчы Паспалітай, удзельнік паўстання 1794 г., генерал-маёр — 76 лет со дня рождения Палінскі (Палінскі-Пёлка) Міхаіл Мадэставіч (04.05.1785 Слонімскі раён, Гродзенская вобласць — 19.08.1848 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), педагог, матэматык, член Лукскай, Падуанскай і Фларэнційскай акадэмій — 53 года со дня рождения "Газэта Народова Віленьска" (04.05.1794 — 06.08.1794), выданне выходзіла ў час паўстання 1794 г. на польскай мове — 44 года з часу выдання Бохвіц Фларыян, сын Рамуальда (04.05.1799 Мір, г. п., Карэліцкі раён, Гродзенская вобласць — 09.08.1856), вучоны ў галіне філасофіі, пісьменнік — 39 лет со дня рождения
5 мая
Сангушка Януш Аляксандр, сын Паўла Караля (05.05.1712 — 13.09.1775), дзяржаўны дзеяч ВКЛ — 126 лет со дня рождения Бабруйскі павет (05.05.1795 — 17.07.1924), адміністратыўна-тэрытарыяльная адзінка — 43 года з часу стварэння Манюшка Станіслаў (05.05.1819 Убель, в., Чэрвеньскі раён, Мінская вобласць — 04.06.1872), польскі і беларускі кампазітар, дырыжор, педагог, класік польскай і беларускай вакальнай лірыкі, стваральнік нацыянальнай класічнай оперы, першых нацыянальных сімфанічных твораў — 19 лет со дня рождения Гарэцкі Фадзей Антонавіч (05.05.1825 Дусяняты, в., Віленскі павет — 31.01.1868), жывапісец, творчасць якога звязана з мастацкім жыццём Беларусі, Расіі, Польшчы і Францыі — 13 лет со дня рождения Борзабагаты Уладзіслаў Канстанцінавіч (05.05.1831 Навагрудскі раён, Гродзенская вобласць — 28.03.1886), рэвалюцыянер-дэмакрат, удзельнік паўстання 1863–1864 гг. на Беларусі — 7 лет со дня рождения
6 мая
Прывілей 1434 (06.05.1434 Трокі, г. (цяпер г. Тракай, Літва)), агульнадзяржаўны заканадаўчы акт Вялікага Княства Літоўскага, выдадзены вялікім князем Жыгімонтам Кейстутавічам — 404 года з часу выдання "Вечны мір" 1686 г., дагавор Расіі з Рэччу Паспалітай (06.05.1686), дагавор Расіі з Рэччу Паспалітай, акт, дыпламатычнага паражэння Рэчы Паспалітай, у выніку падпісання якога Расія стала наймагутнейшай дзяржавай Цэнтральнай і Усходняй Еўропы — 152 года з часу падпісання ў Маскве Грубер Габрыэль (06.05.1740 — 07.04.1805), аўстрыйскі вучоны-энцыклапедыст, мастак, архітэктар, генерал ордэна езуітаў, які пэўны час працаваў у Полацкім езуіцкім калегіуме (1784–1799) — 98 лет со дня рождения Юндзіл Станіслаў Баніфацый, сын Бенядзікта (06.05.1761 Воранаўскі раён, Гродзенская вобласць — 15 ці 18.04.1847 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), прыродазнавец, батанік, заолаг, адзін з першых даследчыкаў расліннасці Беларусі, заснавальнік батанічнага сада ў Вільні — 77 лет со дня рождения Горскі Станіслаў Батыс (06.05.1802 Дварэц, в., Камянецкі раён, Брэсцкая вобласць — 03.05.1864), батанік-фларыст, медык, педагог, адзін з першых даследчыкаў флоры Белавежскай пушчы — 36 лет со дня рождения
7 мая
Панятоўскі Юзаф Антон (07.05.1763 — 19.10.1813), ваенны і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, генерал-лейтэнант польскай арміі, маршал Францыі, удзельнік нацыянальна-вызваленчага паўстання 1794 г. — 75 лет со дня рождения Паланецкі ўніверсал, заканадаўчы акт (07.05.1794 — 1795), заканадаўчы акт, падпісаны Т. Касцюшкам у час паўстання 1794 г., з'яўляўся першай спробай усебаковага рэфармавання становішча сялян Рэчы Паспалітай — 44 года з часу падпісання
Паланецкі ўніверсал, заканадаўчы акт (07.05.1794 — 1795), заканадаўчы акт, падпісаны Т. Касцюшкам у час паўстання 1794 г., з'яўляўся першай спробай усебаковага рэфармавання становішча сялян Рэчы Паспалітай — 44 года з часу падпісання 8 мая
Узда, г. (08.05.1494 Уздзенскі раён, Мінская вобласць), горад, цэнтр раёна Мінскай вобласці — 344 года з часу заснавання Кміта Станіслаў (08.05.1703 Беларусь — 19.02.1761), дзеяч каталіцкай царквы ў ВКЛ — 135 лет со дня рождения Кляноўскі Станіслаў (08.05.1711 — 05.08.1788), дзеяч каталіцкай царквы ў ВКЛ — 127 лет со дня рождения Канстанцін (08.05.1779 — 27.06.1831), расійскі вялікі князь, камандуючы Літоўскім аб'яднаным корпусам — 59 лет со дня рождения Ігельстром Канстанцін Густававіч (Яўстаф'евіч) (08.05.1799 — 13.11.1851), дзекабрыст — 39 лет со дня рождения
11 мая
Радзівіл Геранім Вінцэнты, сын Міхала Казіміра Рыбанькі (11.05.1759 Нясвіж, г., Мінская вобласць — 18.09.1786), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ — 79 лет со дня рождения Ачапоўскі Міхаіл Мікалаевіч (11.05.1788 Пацейкі, в., Капыльскі раён, Мінская вобласць — 21.01.1854), вучоны-аграбіёлаг, эканаміст, дзеяч асветы — 50 лет со дня рождения
12 мая
Радзівіл Станіслаў, сын Мікалая Радзівіла Чорнага (12.05.1559 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 19.03.1599), дзяржаўны дзеяч ВКЛ, удзельнік Лівонскай вайны 1558–1583 гг. — 279 лет со дня рождения Аўгуст ІІ Моцны (Фрыдрых Аўгуст І) (12.05.1670 — 01.02.1733), кароль Рэчы Паспалітай, курфюрст саксонскі — 168 лет со дня рождения Ваньковіч Валенцій Мельхіёравіч (12.05.1800 Бярэзінскі раён, Мінская вобласць — 12.05.1842), жывапісец, адзін з найбольш значных беларускіх мастакоў ХІХ ст., прадстаўнік рамантызму, які пакінуў след не толькі ў культуры Беларусі, але і атрымаў вядомасць далёка за яе межамі — 38 лет со дня рождения Дыбоўскі Бенядзікт Іванавіч (12.05.1833 Маладзечанскі раён, Мінская вобласць — 31.01.1930), прыродазнавец, заолаг, даследчык Усходняй Сібіры і Далёкага Усходу, урач, публіцыст, замежны член-карэспандэнт АН СССР, член Польскай АН — 5 лет со дня рождения
13 мая
Сапега Аляксандр Казімір, сын Фрыдэрыка (13.05.1624 — 22.05.1671 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), каталіцкі рэлігійны і дзяржаўны дзеяч — 214 лет со дня рождения Вішнявецкі Міхал Сервацы, сын Крыштофа (13.05.1680 — 16.09.1744), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, пісьменнік — 158 лет со дня рождения
14 мая
Пацей Казімір Аляксандр (14.05.1666 — 10.06.1728), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага — 172 года со дня рождения Бярновіч Сэрвацы Станіслаў Антон (14.05.1784 Бабоўня, в., Слуцкі павет, Мінская губерня — каля 1835), дзяржаўны дзеяч — 54 года со дня рождения Ромер Эдвард Ян (14.05.1806 — 01.05.1878), грамадскі дзеяч Літвы і Беларусі, літаратар, перакладчык, мастак-аматар, удзельнік паўстання 1830–1831 гг. — 32 года со дня рождения Касовіч Каятан Андрэевіч (14.05.1814 Полацк, г., Віцебская вобласць — 07.02.1883), беларускі і расійскі вучоны ў галіне ўсходазнаўства, адзін з першых санскрытолагаў Расіі, член Рускага геаграфічнага таварыства — 24 года со дня рождения
15 мая
Львоў Мікалай Аляксандравіч (15.05.1753 — 03.01.1804), расійскі архітэктар і тэарэтык архітэктуры, графік, паэт, музыкант, вынаходнік, які пабудаваў Магілёўскі Іосіфаўскі сабор (разбураны ў 1930-я гг.), член Расійскай акадэміі і ганаровы член Пецярбургскай АМ — 85 лет со дня рождения Давісан Багуміл (15.05.1818 — 01.02.1872), польскі акцёр, які пэўны час працаваў на Беларусі — 20 лет со дня рождения Данілаў Міхаіл, сын Паўла (15.05.1825 — 17.01.1906), расійскі военачальнік, генерал-ад'ютант, генерал ад інфантэрыі, кавалер ордэна Святога Георгія 4-й ступені — 13 лет со дня рождения
16 мая
Флемінг Ян Ежы Дэтлаў, сын Генрыха Гайна (16.05.1699 — 12.12.1771), дзяржаўны і ваенны дзеяч Рэчы Паспалітай, генерал артылерыі ВКЛ — 139 лет со дня рождения Касакоўскі Ян Непамуцэн, сын Антонія (16.05.1755 — 26.08.1808), рэлігійны дзеяч ВКЛ — 83 года со дня рождения Копаць Юзаф, сын Станіслава (16.05.1762 Пінскі павет, Брэсцкае ваяводства — 1827), падарожнік-мемуарыст, удзельнік нацыянальна-вызвалнчага паўстання 1794 г. — 76 лет со дня рождения Устралаў Мікалай Герасімавіч (16.05.1805 — 20.06.1870), расійскі гісторык, адвёў значнае месца ў сваіх лекцыях гісторыі Вялікага Княства Літоўскага — 33 года со дня рождения Чацвярцінскі Януш Юзаф, сын Марціна (16.05.1805 — 29.11.1837), ваенны дзеяч, удзельнік паўстання 1830–1831 гг. — 33 года со дня рождения
17 мая
19 мая
Алена Іванаўна Маскоўская, дачка Івана ІІІ Васільевіча (19.05.1476 — 20.01.1513), вялікая княгіня Вялікага Княства Літоўскага, некаранаваная каралева Польшчы, жонка вялікага князя літоўскага і караля польскага Аляксандра Казіміравіча — 362 года со дня рождения Пац Людвік Міхал, сын Міхала (19.05.1780 — 31.08.1835), ваенны дзеяч, удзельнік напалеонаўскіх войнаў, у эміграцыі — 58 лет со дня рождения Паскевіч Іван Фёдаравіч (19.05.1782 — 01.02.1856), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, генерал-фельдмаршал, удзельнік руска-турэцкай вайны 1806–1812 гг. і Айчыннай вайны 1812 г. на тэрыторыі Беларусі, граф Эрыванскі, святлейшы князь Варшаўскі, поўны кавалер ордэна Святога Георгія — 56 лет со дня рождения
20 мая
Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1654–1667 (20.05.1654 — 09.02.1667), вайна за землі Смаленшчыны, Беларусі, Украіны і Літвы — 184 года з пачатку ваенных дзеянняў Лапацінскі Мікалай Тадэвуш (20.05.1715 Лапаціна, мяст., Мсціслаўскае ваяводства — 04.01.1778), дзяржаўны і палітычны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага — 123 года со дня рождения Татлебен Эдуард Іванавіч (20.05.1818 — 01.07.1884), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, віленскі, ковенскі і гродзенскі генерал-губернатар, генерал-ад'ютант — 20 лет со дня рождения
21 мая
Радзівіл Мікалай Фаўстын (хросныя імёны Мікалай Альбрыхт Ігнацы Пётр), сын Дамініка Мікалая (21.05.1688 Дзятлава, г., Гродзенская вобласць — 02.02.1746), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, удзельнік Паўночнай вайны 1700–1721 гг., генерал-лейтэнант — 150 лет со дня рождения Стафановіч Дамінік Рыгоравіч (Восіпавіч) (21.05.1797 — каля 1870), музыкант, дырыжор, педагог, прапагандыст музычнай культуры — 41 год со дня рождения Градэцкі (Градзецкі) Аляксандр (21.05.1802 — 02.05.1869), архітэктар — 36 лет со дня рождения Тышынскі Аляксандр (21.05.1811 — 05.11.1880), польскі літаратуразнавец, крытык, празаік, у працах якога ёсць матэрыялы пра літаратурнае жыццё на Беларусі, член АН у Кракаве — 27 лет со дня рождения
Стафановіч Дамінік Рыгоравіч (Восіпавіч) (21.05.1797 — каля 1870), музыкант, дырыжор, педагог, прапагандыст музычнай культуры — 41 год со дня рождения Градэцкі (Градзецкі) Аляксандр (21.05.1802 — 02.05.1869), архітэктар — 36 лет со дня рождения Тышынскі Аляксандр (21.05.1811 — 05.11.1880), польскі літаратуразнавец, крытык, празаік, у працах якога ёсць матэрыялы пра літаратурнае жыццё на Беларусі, член АН у Кракаве — 27 лет со дня рождения 23 мая
Рацёнжскі дагавор 1404 (23.05.1404 — 16.08.1409), пагадненне паміж Тэўтонскім ордэнам, Польшчай і Вялікім Княствам Літоўскім — 434 года з часу заключэння Хлапоўскі Дэзыдэры Адам (23.05.1788 — 26.05.1879), генерал, камандзір польскага корпуса, які дзейнічаў на тэрыторыі Беларусі і Літвы ў час паўстання 1830–1831 гг. — 50 лет со дня рождения Мяжа яўрэйскай аселасці, частка тэрыторыі расійскай імперыі на якой дазвалялася ім жыць (23.05.1794 — красавік 1917), частка тэрыторыі Расійскай Імперыі, на якой дазвалялася жыць яўрэям, створана паводле ўказа Кацярыны ІІ — 44 года з часу ўвядзення Бржэскі Карнель (23.05.1833 — ?), мастак-аматар, адзін з першых фатографаў Мінска — 5 лет со дня рождения
Мяжа яўрэйскай аселасці, частка тэрыторыі расійскай імперыі на якой дазвалялася ім жыць (23.05.1794 — красавік 1917), частка тэрыторыі Расійскай Імперыі, на якой дазвалялася жыць яўрэям, створана паводле ўказа Кацярыны ІІ — 44 года з часу ўвядзення Бржэскі Карнель (23.05.1833 — ?), мастак-аматар, адзін з першых фатографаў Мінска — 5 лет со дня рождения 25 мая
Нясвіжскі кадэцкі корпус (25.05.1747 Нясвіж, г., Мінская вобласць — 1780-я), ваенная навучальная ўстанова для падрыхтоўкі кадраў войска (міліцыі) Радзівілаў — 91 год з часу заснавання Жукоўскі Сымон Фелікс (у манастве Себасцьян) (25.05.1782 Лагойскі раён, Мінская вобласць — 09.02.1834), гісторык, філолаг — 56 лет со дня рождения
27 мая
Касмоўскі Ян (27.05.1629 — 22.09.1694), дзеяч каталіцкай царквы, драматург — 209 лет со дня рождения Палянаўскі мір 1634 (27.05.1634), мірны дагавор паміж Расіяй і Рэччу Паспалітай, якім скончылася вайна 1632–1634 гг. — 204 года з часу заключэння Трусаў Антон Данілавіч (27.05.1835 Барысаў, г., Мінская вобласць — каля 1886), рэвалюцыянер-дэмакрат, адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг. у Беларусі, дзеяч міжнароднага рэвалюцыйнага руху, выдавец — 3 года со дня рождения
28 мая
Міштальт Антоній Алойзій, сын Крыштофа (28.05.1685 Навагрудскае ваяводства — 25.11.1740), рэлігійны дзеяч, педагог, гісторык — 153 года со дня рождения Карловіч Ян (Іван Аляксандравіч) (28.05.1836 — 14.06.1903), польскі лінгвіст, этнограф, фалькларыст, музыказнавец, які пэўны час жыў і працаваў у Беларусі, збіральнік мелодый беларускiх народных песень, складальнік кнiг з беларускiмi казкамi, легендамi i паданнямi, акадэмік Акадэміі ведаў у Кракаве — 2 года со дня рождения
30 мая
Халецкі Уладзіслаў Юрый, сын Яна Іосіфавіча (30.05.1606 Ваганаў, мяст., Брэсцкае ваяводства — 04.02.1668), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага — 232 года со дня рождения Серакоўскі Зыгмунт (Сігізмунд) Ігнатавіч (30.05.1826 — 27.06.1863), дзеяч польскага і міжнароднага рэвалюцыйнага руху, адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг. — 12 лет со дня рождения
31 мая
Радзівіл Юрый (Ежы), сын Мікалая Радзівіла Чорнага (31.05.1556 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 23.01.1600), дзеяч Рымска-Каталіцкай Царквы ў Рэчы Паспалітай, дзяржаўны дзеяч — 282 года со дня рождения Элеанора Марыя Юзефа Габсбург, дачка Фердынанда ІІІ Габсбурга (31.05.1653 — 17.12.1697), каралева польская і вялікая княгіня літоўская, жонка Міхала Вішнявецкага — 185 лет со дня рождения Лойка Антон (31.05.1746 Слуцк, г., Мінская вобласць — ?), танцоўшчык і балетмайстар, саліст прыдворнага тэатра Радзівілаў у Нясвіжы, педагог, аўтар шэрага пастановак балетаў — 92 года со дня рождения
