Важные события сентября 2187
сентябрь
Шчэрбіч (Шчэрбіц) Павел (09.1552 — 30.03.1609), польскі прававед, удзельнік рэдагавання Статута ВКЛ 1588 г. — 635 лет со дня рождения Радзівіл Дамінік Мікалай, сын Аляксандра Людвіка (1648 ці 1653 — 27.07.1697), дзяржаўны дзеяч ВКЛ — 539 лет со дня рождения Слонімскі кардонна-папяровы завод "Альбярцін", ААТ (верасень 1809 Слонім, г., Гродзенская вобласць), адкрытае акцыянернае таварыства ў складзе канцэрна “Беллеспаперапрам” — 378 лет з часу пабудовы фабрыкі Турчыновіч Восіп (Іосіф Цэзар) Вікенцьевіч (09.1824 — ?), вучоны-гісторык, правазнавец, аўтар "Агляду гісторыі Беларусі са старажытнейшых часоў" (1857) – першай сістэматызаванай гісторыі Беларусі з даўнейшых часоў да канца ХVІІІ ст. — 363 года со дня рождения Віцебскі цэнтральны архіў старажытных актавых кніг (верасень 1862 Віцебск, г. — 1903), установа, створаная для захавання актавых кніг, складзеных да 1799 г. уключна — 325 лет з часу стварэння 
1 сентября
Шчучын, горад (1-я палова XV ст. Гродзенская вобласць), цэнтр Шчучынскага раёна Гродзенскай вобласці — 786 лет з часу першага ўпамінання ў пісьмовых крыніцах; 670 лет з часу першага ўпамінання ў Літоўскй метрыцы; 426 лет з часу атрымання магдэбургскага права Жэра Караль Антоні (01.09.1743 — пасля 1798), беларускі і польскі пісьменнік, аўтар зборніка беларускіх, польскіх і лацінскіх фацэцый (анекдотаў), педагог — 444 года со дня рождения Каліноўскі Юзаф Андрэевіч (у манастве Святы Рафал) (01.09.1835 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 15.11.1907), удзельнік паўстання 1863–1864 гг., мемуарыст, рэлігійны дзеяч, святы Рымска-каталіцкай Царквы — 352 года со дня рождения Язерскі Сямён Іванавіч (01.09.1852 Веткаўскі раён, Гомельская вобласць — 1921), расійскі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант (1910) — 335 лет со дня рождения Федароўскі Міхал (01.09.1853 — 10.06.1923), польскі і беларускі фалькларыст, этнограф, археолаг, калекцыянер, член шматлікіх навуковых таварыстваў, даследчык духоўнай і матэрыяльнай культуры Заходняй Беларусі — 334 года со дня рождения
Жэра Караль Антоні (01.09.1743 — пасля 1798), беларускі і польскі пісьменнік, аўтар зборніка беларускіх, польскіх і лацінскіх фацэцый (анекдотаў), педагог — 444 года со дня рождения Каліноўскі Юзаф Андрэевіч (у манастве Святы Рафал) (01.09.1835 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 15.11.1907), удзельнік паўстання 1863–1864 гг., мемуарыст, рэлігійны дзеяч, святы Рымска-каталіцкай Царквы — 352 года со дня рождения Язерскі Сямён Іванавіч (01.09.1852 Веткаўскі раён, Гомельская вобласць — 1921), расійскі ваенны дзеяч, генерал-лейтэнант (1910) — 335 лет со дня рождения Федароўскі Міхал (01.09.1853 — 10.06.1923), польскі і беларускі фалькларыст, этнограф, археолаг, калекцыянер, член шматлікіх навуковых таварыстваў, даследчык духоўнай і матэрыяльнай культуры Заходняй Беларусі — 334 года со дня рождения 2 сентября
Хацінская бітва 1621 (02.09.1621 — 09.10.1621) — 566 лет з часу першай атакі Весялоўскі Іван Сямёнавіч (02.09.1795 Магілёў, г. — 16.04.1867), вучоны-фізік, доктар медыцыны — 392 года со дня рождения Шапялевіч Канстанцін Іванавіч (02.09.1889 Брадок, в., Мінскі раён — 27.06.1976), мовазнавец, краязнавец, педагог, аўтар і суаўтар літаратурных чытанак і падручнікаў па беларускай мове для пачатковай школы — 298 лет со дня рождения Віцебскі царкоўна-археалагічны музей (02.09.1893 Віцебск, г. — 1919), старажытнасховішча, вялікая колькасць экспанатаў якога ўвайшла ў фонды Віцебскага абласнога краязнаўчага музея — 294 года з часу адкрыцця Рыжыкаў Іосіф Іванавіч (02.09.1893 Талачынскі раён, Віцебская вобласць — 10.12.1979), партыйны і дзяржаўны дзеч БССР, адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага руху ў Вялікую Айчынную вайну — 294 года со дня рождения
3 сентября
Богуш-Сестранцэвіч Станіслаў Іванавіч (03.09.1731 Свіслацкі раён, Гродзенская вобласць — 13.12.1826), вучоны, які працаваў у галіне гісторыі, філалогіі, медыцыны і інш., дзеяч Рымска-каталіцкай Царквы, заснавальнік Магілёўскай друкарні, член Расійскай АН і Пецярбургскай медыка-хірургічнай акадэміі, узнагароджаны ордэнамі Святога Андрэя Першазванага, Святога Аляксандра Неўскага, Белага Арла, Святога Уладзіміра IV ступені і інш. — 456 лет со дня рождения Сапега Аляксандр Антоні, сын Юзафа (03.09.1773 — 08.09.1812 Дзярэчын, в., Зэльвенскі раён, Гродзенская вобласць), падарожнік, удзельнік мінералагічных экспедыцый, аўтар прац па неарганічнай хіміі, крышталяграфіі — 414 лет со дня рождения Міцкевіч Францішак Браніслаў (ахрышчаны 03.09.1796 Навагрудак, г., Гродзенская вобласць — 13.11.1862), удзельнік паўстання 1830–1831 гг. у Польшчы, Беларусі і Літве — 391 год со дня рождения Хлябцэвіч Уладзімір Іванавіч (03.09.1894 Жыровічы, в., Слонімскі раён, Гродзенская вобласць — 13.03.1917), удзельнік беларускага літаратурна-грамадскага руху пачатку XX ст. — 293 года со дня рождения Анушкін Аляксандр Іванавіч (03.09.1903 — кастрычнік 1978), журналіст, гісторык кнігі, аўтар прац па гісторыі кнігадрукавання ў ВКЛ — 284 года со дня рождения
4 сентября
Свіла, в., в. (04.09.1493) — 694 года з часу першага ўпамінання Брэсцкая Біблія (Радзівілаўская Біблія) (04.09.1563 Брэст, г.), помнік польскамоўнага кнігадрукавання ў Беларусі — 624 года з часу выдання Дрысенскі павет (04.09.1776 Докшыцы, г., Віцебская вобласць — 17.07.1924), адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў XVІІІ—XX ст. у Расійскай Імперыі, Беларусі і СССР — 411 лет з часу ўтварэння Полацкая губерня (04.09.1776 — 23.12.1796), адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Расійскай Імперыі — 411 лет з часу стварэння Славацкі Юльюш (04.09.1809 — 03.04.1849), польскі паэт, драматург, некаторыя творы якога прысвечаны Беларусі — 378 лет со дня рождения
5 сентября
Пшаздзецкі Антоні Тадэвуш, сын Аляксандра (05.09.1718 — 28.03.1772), дзяржаўны дзеяч ВКЛ — 469 лет со дня рождения Пуліхаў Іван Пятровіч (05.09.1879 Мінск, г. — 11.03.1906), сацыяліст-рэвалюцыянер — 308 лет со дня рождения Каўцэвіч Мікалай Мікалаевіч (05.09.1887 Любча, г. п., Навагрудскі раён, Гродзенская вобласць — 01.07.1949), вучоны-фізік, аўтар прац па вывучэнні аналітычных суадносін паміж каэфіцыентамі пры рашэнні задач аб перыядах, па вымярэнні малых эрс патэнцыёметрамі, канцэнтраваных раствораў фотаэлементам, заслужаны дзеяч навукі Беларусі, кавалер ордэна "Знак Пашаны" — 300 лет со дня рождения Вольскі (сапраўднае Вольскі-Зэйдэль) Віталь Фрыдрыхавіч (05.09.1901 — 22.08.1988), пісьменнік, драматург, тэатральны крытык, заслужаны дзеяч культуры Беларусі — 286 лет со дня рождения Канчэўскі Арсен Уладзіміравіч (05.09.1901 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 31.08.1931), дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі — 286 лет со дня рождения
Вольскі (сапраўднае Вольскі-Зэйдэль) Віталь Фрыдрыхавіч (05.09.1901 — 22.08.1988), пісьменнік, драматург, тэатральны крытык, заслужаны дзеяч культуры Беларусі — 286 лет со дня рождения Канчэўскі Арсен Уладзіміравіч (05.09.1901 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 31.08.1931), дзеяч рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі — 286 лет со дня рождения 6 сентября
Скорабагаты (Войшка-Скорабагаты) Аляксандр Дыянісій (06.09.1639 — 20.08.1699), ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, мемуарыст, удзельнік Паўночнай вайны 1655–1660 гг. і вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654–1667 гг. — 548 лет со дня рождения Мадзялеўскі Захарыюш (06.09.1648 — 13.07.1710), дзеяч каталіцкай царквы, педагог, пісьменнік — 539 лет со дня рождения Кажэўнікаў Андрэй Львовіч (06.09.1802 — 02.05.1867), расійскі дзяржаўны дзеяч, які пэўны час працаваў на Беларусі — 385 лет со дня рождения Радкевіч Яўген Аляксандравіч (06.09.1851 Віцебск, г. — 1930), расійскі ваенны дзеяч, удзельнік руска-японскай вайны 1904–1905 гг., Першай сусветнай вайны на тэрыторыі Беларусі, генерал ад інфантэрыі, кавалер ордэна Святога Георгія 4-й ступені — 336 лет со дня рождения Маршак Хаім Лейбавіч (06.09.1886 Мінск, г. — 20.01.1961), вучоны-фтызіятр, удзельнік Першай сусветнай і грамадзянскай войнаў, адзін са стваральнікаў супрацьтуберкулёзнай службы Беларусі, заслужаны дзеяч навукі Беларусі — 301 год со дня рождения
7 сентября
Дэлямарс Адам Казімір, сын Яна (07.09.1664 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 22.04.1735), дзеяч каталіцкай царквы, выкладчык у езуіцкіх навучальных установах ВКЛ — 523 года со дня рождения Карыцкі Міхал (07.09.1714 Дзітрыкі, в., Гродзенская вобласць — 10.03.1781), паэт, педагог, грамадскі дзеяч — 473 года со дня рождения Шантыр Станіслаў (1764 ці каля 1763 Горспля, в., Расонскі раён, Віцебская вобласць — пасля 1846), мемуарыст, гісторык рэлігіі — 423 года со дня рождения Бараноўскі Ян (Іван) Юзаф (Іосіф), сын Марціна (07.09.1805 Смілавічы, г. п., Чэрвеньскі раён, Мінская вобласць — 30.03.1888), рэвалюцыянер, сацыяліст-утапіст, удзельнік паўстання 1830–1831 гг. — 382 года со дня рождения Нарбут Людвік, сын Тэадора (07.09.1832 Шаўры, в., Воранаўскі раён, Гродзенская вобласць — 04.05.1863), адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг. на Беларусі і ў Літве — 355 лет со дня рождения
8 сентября
Кулікоўская бітва 1380 г. (Мамаева пабоішча) (08.09.1380), бітва на Куліковым полі паміж войскам вялікага князя маскоўскага Дзмітрыя Іванавіча Данскога і войскам Залатой Арды на чале з Мамаем — 807 лет з часу бітвы Аршанская бітва 1514 (08.09.1514 Аршанскі павет, Віцебскае ваяводства), адна з буйнейшых бітваў у ходзе вайны Маскоўскай дзяржавы з Вялікім Княствам Літоўскім 1512–1522 гг. — 673 года з часу бітвы Сапега Аляксандр Павел, сын Казіміра Яна Паўла (08.09.1672 — 04.01.1734 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва)), дзяржаўны дзеяч ВКЛ — 515 лет со дня рождения Сабалеўскі Людвік (08.09.1791 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 10.07.1830), вучоны-філолаг, бібліёграф — 396 лет со дня рождения Трубяцкі Мікалай Мікалаевіч (08.09.1836 — 02.08.1902), дзяржаўны дзеяч, генерал-лейтэнант, губернатар Мінскай губерні (1886–1902), які шмат зрабіў для эканамічнага і культурнага развіцця Мінска — 351 год со дня рождения
9 сентября
Катлярэўскі Іван Пятровіч (09.09.1769 — 10.11.1838), украінскі пісьменік, пачынальнік новай украінскай літаратуры, аўтар паэмы "Энеіда", п'ес "Наталка-Палтаўка" і "Маскаль-чараўнік"; пад уплывам "энеіды" Катлярэўскага былі напісаны беларускія ананімныя паэмы "Энеіда навыварат" і "Тарас на Парнасе" — 418 лет со дня рождения Карнілаў Іван Пятровіч (09.09.1811 — 15.07.1901), расійскі дзяржаўны дзеяч, асветнік, папячыцель Віленскай навучальнай акругі, кіраваў дзейнасцю Віленскай археаграфічнай камісіі, якая па яго ініцыятыве выдала 4 тамы Археаграфічнага зборніка дакументаў і Тураўскае евангелле, у якіх шмат звестак па гісторыі Беларусі і Літвы — 376 лет со дня рождения Пятосін Іосіф Сцяпанавіч (09.09.1882 Бабруйскі павет, Мінская губерня — 21.10.1938 Мінск, г.), вучоны-матэматык, адзін са стваральнікаў беларускай матэматычнай школы — 305 лет со дня рождения Вазіла Аляксандр Цімафеевіч (09.09.1888 Слаўгарад, г., Магілёўская вобласць — 1943(?)), грамадскі дзеяч, паэт, публіцыст — 299 лет со дня рождения Новікаў Аляксандр Лявонавіч (09.09.1892 Сярэднія Малынічы, в., Чачэрскі раён, Гомельская вобласць — 26.03.1966), вучоны ў галіне лесаводства і дэндралогіі, педагог, кавалер ордэна Леніна — 295 лет со дня рождения
10 сентября
Высоцкі Пётр Яцак (10.09.1797 — 06.01.1874), адзін з кіраўнікоў паўстання 1830–1831 гг. у Польшчы, Беларусі і Літве — 390 лет со дня рождения Файніцкі Іван Якаўлевіч (10.09.1847 Гомель, г. — 02.10.1913), расійскі юрыст-крыміналіст, педагог — 340 лет со дня рождения Карынфскі Апалон Апалонавіч (10.09.1868 — 12.01.1937), рускі паэт, перакладчык, аўтар перакладаў на рускую мову шэрага твораў Я. Купалы, А. Міцкевіча, Ю. Славацкага, П. Беранжэ і інш. — 319 лет со дня рождения Віснеўскі Уладзіслаў Марцінавіч (10.09.1874 Брэст, г. (?) — 27.04.1933), фатограф, дзяржаўны дзеяч — 313 лет со дня рождения Паладзін Аляксандр Уладзіміравіч (10.09.1885 — 06.12.1972), украінскі і расійскі вучоны ў галіне біяхіміі, заснавальнік украінскай навуковай школы біяхімікаў, акадэмік АН СССР, АН Украіны, АМН СССР, НАН Беларусі, замежны член Польскай АН, ганаровы акадэмік Венгерскай АН, Балгарскай АН, Румынскай АН, заслужаны дзеяч навукі Украіны, лаўрэат Ленінскай прэміі (1929), Герой Сацыялістычнай Працы (1955), кавалер ордэна Леніна (1944, 1945, 1948, 1954, 1965) — 302 года со дня рождения
Файніцкі Іван Якаўлевіч (10.09.1847 Гомель, г. — 02.10.1913), расійскі юрыст-крыміналіст, педагог — 340 лет со дня рождения Карынфскі Апалон Апалонавіч (10.09.1868 — 12.01.1937), рускі паэт, перакладчык, аўтар перакладаў на рускую мову шэрага твораў Я. Купалы, А. Міцкевіча, Ю. Славацкага, П. Беранжэ і інш. — 319 лет со дня рождения Віснеўскі Уладзіслаў Марцінавіч (10.09.1874 Брэст, г. (?) — 27.04.1933), фатограф, дзяржаўны дзеяч — 313 лет со дня рождения Паладзін Аляксандр Уладзіміравіч (10.09.1885 — 06.12.1972), украінскі і расійскі вучоны ў галіне біяхіміі, заснавальнік украінскай навуковай школы біяхімікаў, акадэмік АН СССР, АН Украіны, АМН СССР, НАН Беларусі, замежны член Польскай АН, ганаровы акадэмік Венгерскай АН, Балгарскай АН, Румынскай АН, заслужаны дзеяч навукі Украіны, лаўрэат Ленінскай прэміі (1929), Герой Сацыялістычнай Працы (1955), кавалер ордэна Леніна (1944, 1945, 1948, 1954, 1965) — 302 года со дня рождения 11 сентября
Пелікан Вацлаў Вацлававіч (Венцаслаў Венцаслававіч) (11.09.1790 Слонім, г., Гродзенская вобласць — 21.06. ці 09.07.1873), расійскі і беларускі вучоны ў галіне хірургіі, дзяржаўны, палітычны і грамадскі дзеяч — 397 лет со дня рождения Піён Марыс (Маўрыцы) (11.09.1801 — 14.02.1869), танцоўшчык, балетмайстар, тэатральны дзеяч, стваральнік і кіраўнік Віцебскага балета Піёна — 386 лет со дня рождения Ястржэмбскі Іван (Ян Фердынанд) Львовіч (11.09.1814 Рэчыцкі павет, Мінская губерня — пасля 1883), рэвалюцыянер-петрашэвец, эканаміст — 373 года со дня рождения Раманаў Еўдакім Раманавіч (11.09.1855 Нова-Беліца, мяст., Гомельскі павет, Магілёўская губерня (цяпер цяпер у межах г. Гомель) — 20.01.1922), этнограф, фалькларыст, археолаг, літаратар, мовазнавец, краязнавец, педагог, правадзейны член Рускага геаграфічнага таварыства, Маскоўскага таварыства аматараў прыродазнаўства, антрапалогіі і этнаграфіі, Маскоўскага археалагічнага таварыства, Віцебскага статыстычнага камітэта — 332 года со дня рождения Фалькенгайн Эрых фон (11.09.1861 — 08.04.1922), германскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, які ў сакавіку 1918 г. прызнаў Беларускую Народную Рэспубліку і падтрымаў яе Раду, генерал ад інфантэрыі — 326 лет со дня рождения
12 сентября
Аскерка Сцяпан Міхаіл (12.09.1712 Навагрудчына — 1780), эканаміст, юрыст, які ўпершыню ўвёў у навуковы ўжытак слова "план" — 475 лет со дня рождения Сапега Аляксандр Міхал, сын Казіміра Лявона (12.09.1730 — 28.05.1793), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, генерал-маёр — 457 лет со дня рождения Дохтураў (Дахтуроў) Дзмітрый Сяргеевіч (12.09.1759 — 24.11.1816), расійскі ваенны дзеяч, удзельнік Айчыннай вайны 1812 г. на Беларусі, генерал ад інфантэрыі — 428 лет со дня рождения Грыгаровіч Іван (Іаан) (12.09.1790 ці 06.09.1792 Слаўгарад, г., Магілёўская вобласць — 1852 ці 1862), археограф, складальнік першага беларускага археаграфічнага зборніка "Беларускі архіў старажытных грамат" (1824), гісторык, краязнавец, пісьменнік, праваслаўны царкоўны дзеяч — 397 лет со дня рождения Авенарыус Мікалай Пятровіч (12.09.1834 — 17.07.1903), дзеяч народнай асветы, археолаг, краязнавец, педагог, адзін з заснавальнікаў Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі (1864–1920) — 353 года со дня рождения
Сапега Аляксандр Міхал, сын Казіміра Лявона (12.09.1730 — 28.05.1793), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ, генерал-маёр — 457 лет со дня рождения Дохтураў (Дахтуроў) Дзмітрый Сяргеевіч (12.09.1759 — 24.11.1816), расійскі ваенны дзеяч, удзельнік Айчыннай вайны 1812 г. на Беларусі, генерал ад інфантэрыі — 428 лет со дня рождения Грыгаровіч Іван (Іаан) (12.09.1790 ці 06.09.1792 Слаўгарад, г., Магілёўская вобласць — 1852 ці 1862), археограф, складальнік першага беларускага археаграфічнага зборніка "Беларускі архіў старажытных грамат" (1824), гісторык, краязнавец, пісьменнік, праваслаўны царкоўны дзеяч — 397 лет со дня рождения Авенарыус Мікалай Пятровіч (12.09.1834 — 17.07.1903), дзеяч народнай асветы, археолаг, краязнавец, педагог, адзін з заснавальнікаў Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі (1864–1920) — 353 года со дня рождения 13 сентября
Незабытоўскі Кіпрыян-Юзаф, сын Станіслава (ахрышчаны 13.09.1779 — 10.01.1837), рэлігійны дзеяч, удзельнік паўстання 1830–1831 гг. — 408 лет со дня рождения Круповіч Маўрыцы (13.09.1823 Гродна, г. — 24.01.1891), вучоны-гісторык, архівіст, журналіст, навуковы сакратар Віленскай археалагічнай камісіі — 364 года со дня рождения Чаховіч Кароль (13.09.1832 — 04.06.1902), расійскі вучоны-фізік, прыродазнавец і педагог беларускага паходжання — 355 лет со дня рождения Цыбульскі Напалеон (Нікадзім) Восіпавіч (13.09.1854 Крываносы, в., Астравецкі раён, Гродзенская вобласць — 26.04.1919), беларускі і польскі вучоны-фізіёлаг, філосаф, грамадскі дзеяч, член АН Польшчы — 333 года со дня рождения Таганаў Андрэй Іванавіч (13.09.1871 — 25.10.1948), удзельнік барацьбы за савецкую ўладу на Беларусі — 316 лет со дня рождения
14 сентября
Нясвіжскі касцёл Божага Цела (Фарны касцёл) (14.09.1589 Нясвіж, г., Мінская вобласць), першы помнік архітэктуры барока на тэрыторыях Беларусі і Польшчы, які разам з Нясвіжскім палацава-паркавым ансамблем уключаны ў спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА, занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь — 598 лет з пачатку будаўніцтва Клакоцкі Геранім (14.09.1664 — 08.10.1721), дзяржаўны дзеяч, дзеяч каталіцкай царквы — 523 года со дня рождения Ромер Міхал (14.09.1778 — 14.01.1853), грамадска-палітычны дзеяч Літвы і Беларусі — 409 лет со дня рождения Анчыц Зігмунт (14.09.1783 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 05.06.1855), акцёр, антрэпрэнёр — 404 года со дня рождения Гузікаў Міхаіл Іосіфавіч (14.09.1806 Шклоў, г., Магілёўская вобласць — 21 ці 27.10.1837), музыкант, віртуоз-ксілафаніст, распрацоўшчык сучаснай канструкцыі ксілафона — 381 год со дня рождения
15 сентября
Кацярына Габсбург, дачка Фердынанда І Габсбурга (15 ці 25.09.1533 — 28 ці 29.02.1572), вялікая княгіня Вялікага Княства Літоўскага, каралева Польшчы, трэцяя жонка Жыгімонта ІІ Аўгуста — 654 года со дня рождения Панятоўскі Станіслаў, сын Францішка (15.09.1676 — 29.08.1762), дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, генерал артылерыі Вялікага Княства Літоўскага, генерал кавалерыі шведскай арміі, генерал-лейтэнант польскага войска, удзельнік Паўночнай вайны 1700–1721 гг. — 511 лет со дня рождения Панятоўскі Казімір, сын Станіслава (15.09.1721 — 13.04.1800), дзяржаўны і ваенны дзеяч Рэчы Паспалітай, генерал — 466 лет со дня рождения Кісялеўскі Матэвуш (15.09.1738 — да 15.05.1802), архітэктар — 449 лет со дня рождения Мінская духоўная семінарыя імя Трох Свяціцеляў Беларускай Праваслаўнай Царквы (Беларускага Экзархата Маскоўскага Патрыярхата) (15.09.1785 Жыровічы, в., Слонімскі раён, Гродзенская вобласць), вышэйшая багаслоўская навучальная ўстанова Беларускай Праваслаўнай Царквы — 402 года з часу адкрыцця
16 сентября
Кутузаў (Галянішчаў-Кутузаў) Міхаіл Іларыёнавіч (16.09.1745 — 28.04.1813), расійскі ваенны і дзяржаўны дзеяч, генерал-фельдмаршал, жыццё якога звязана з Беларуссю — 442 года со дня рождения Васілевіч Язэп (Іосіф) Ігнатавіч (16.09.1870 Крывічы, г. п., Мядзельскі раён, Мінская вобласць — 1934(?)), дзеяч беларускага нацыянальна-вызваленчага руху, археолаг, педагог — 317 лет со дня рождения Какурын Мікалай Яўгенавіч (16.09.1883 — 29.07.1936), ваенны дзеяч, удзельнік барацьбы за савецкую ўладу на Беларусі, гісторык, аўтар прац па гісторыі грамадзянскай вайны ў СССР, кавалер ордэна Чырвонага Сцяга — 304 года со дня рождения Кулакоў (сапраўднае Рутштэйн) Кузьма Львовіч (16.09.1901 Шчадрын, в., Жлобінскі раён, Гомельская вобласць — 06.03.1979), акцёр тэатра і кіно, рэжысёр — 286 лет со дня рождения Кашэльнікава Раіса Мікалаеўна (16.09.1904 Баршчоўка, в., Хойніцкі раён, Гомельская вобласць — 29.11.1980 Мінск, г.), актрыса тэатра і кіно, народная артыстка Беларусі, узнагароджаная ордэнам "Знак Пашаны" — 283 года со дня рождения
17 сентября
Ліда, горад (1323 Лідскі раён, Гродзенская вобласць), цэнтр Лідскага раёна Гродзенскай вобласці — 864 года з часу заснавання вялікім князем Гедзімінам; 597 лет з часу атрымання граматы на магдэбургскае права Тышкевіч Тадэвуш (Фадзей), сын Станіслава Антонія (17.09.1774 — 15.04.1852), дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ і Расійскай Імперыі, генерал, удзельнік паўстанняў 1794 г. і 1830–1831 гг., вайны 1812 г. — 413 лет со дня рождения "Агатка, ці Прыезд пана", опера (17.09.1784 Нясвіж, г., Мінская вобласць), камічная опера Я. Д. Голанда, першы вядомы арыгінальны музычна-сцэнічны твор, створаны і пастаўлены на Беларусі — 403 года з дня прэм'еры Крупчыцкі бой 1794 г. (17.09.1794 Крупчыцы, в., Кобрынскі павет, Гродзенская губерня), бітва паміж паўстанцамі і рускім войскам у час паўстання 1794 г. — 393 года з часу бітвы Гродзенская абласная навуковая бібліятэка імя Я.Ф. Карскага (17.09.1830 Гродна, г.), дзяржаўная ўстанова культуры, лаўрэат спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва (2008) — 357 лет з часу стварэння
18 сентября
Шадурскі Станіслаў (18.09.1726 Дынабург, каля г. (цяпер г. Даўгаўпілс, Латвія) — 1789), беларускі і польскі філосаф, які зрабіў значны ўклад у развіццё навукі і грамадскай думкі Беларусі, Літвы і Польшчы — 461 год со дня рождения Карташэўскі Рыгор Іванавіч (18.09.1777 — 12.08.1840), расійскі дзеяч асветы ў Беларусі, па ініцыятыве якога ў 1834 г. у Віцебску была створана першая настаўніцкая семінарыя — 410 лет со дня рождения Лапацінскі Ігнат Дамінік Францішак, сын Юзафа Мікалая (18.09.1822 Дрысенскі павет — 11.05.1882), дзяржаўны дзеяч, удзельнік паўстання 1863–1864 гг. — 365 лет со дня рождения Захараў Іван Антонавіч (18.09.1898 — 19.03.1944), дзяржаўны дзеяч БССР — 289 лет со дня рождения Захараў Сяргей Сцяпанавіч (18.09.1901 — 19.11.1990), вучоны ў галіне земляробства, заслужаны дзеяч навукі Беларусі — 286 лет со дня рождения
Лапацінскі Ігнат Дамінік Францішак, сын Юзафа Мікалая (18.09.1822 Дрысенскі павет — 11.05.1882), дзяржаўны дзеяч, удзельнік паўстання 1863–1864 гг. — 365 лет со дня рождения Захараў Іван Антонавіч (18.09.1898 — 19.03.1944), дзяржаўны дзеяч БССР — 289 лет со дня рождения Захараў Сяргей Сцяпанавіч (18.09.1901 — 19.11.1990), вучоны ў галіне земляробства, заслужаны дзеяч навукі Беларусі — 286 лет со дня рождения 19 сентября
Генрых Валезы (Генрых ІІІ Валуа), сын Генрыха ІІ Валуа (19.09.1551 — 02.08.1589), герцаг Анжуйскі, кароль польскі і вялікі князь літоўскі, кароль Францыі — 636 лет со дня рождения Севяргін Васіль Міхайлавіч (19.09.1765 — 29.11.1826), расійскі мінералог, хімік, асветнік, які даў прыродазнаўчае і этнаграфічнае апісанне беларускіх губерняў, акадэмік Пецярбургскай АН — 422 года со дня рождения Сухадольскі Януар Іванавіч (Янавіч) (19.09.1797 Гродна, г. — 20.03.1875), жывапісец-баталіст, творчасць якога звязана з мастацкім жыццём Польшчы, Беларусі і Расіі, удзельнік руска-турэцкай вайны 1828–1829 гг., паўстання 1830–1831 гг. — 390 лет со дня рождения Ігнацьеў Руф Гаўрылавіч (19.09.1819 ці 1829 — 14.01.1886), расійскі вучоны-гісторык, археолаг, этнограф, музыказнавец, харавы дырыжор, які даследаваў гісторыю і культуру Беларусі — 358 лет со дня рождения Паеўскі Леў Сямёнавіч (19.09.1850 Віленская губерня — 1919), гісторык, краязнавец, даследчык царкоўнай гісторыі XVIII–XIX стст., гісторыі гарадоў і мястэчак Беларусі, пытанняў археалогіі, праваслаўны святар — 337 лет со дня рождения
Ігнацьеў Руф Гаўрылавіч (19.09.1819 ці 1829 — 14.01.1886), расійскі вучоны-гісторык, археолаг, этнограф, музыказнавец, харавы дырыжор, які даследаваў гісторыю і культуру Беларусі — 358 лет со дня рождения Паеўскі Леў Сямёнавіч (19.09.1850 Віленская губерня — 1919), гісторык, краязнавец, даследчык царкоўнай гісторыі XVIII–XIX стст., гісторыі гарадоў і мястэчак Беларусі, пытанняў археалогіі, праваслаўны святар — 337 лет со дня рождения 20 сентября
Касакоўскі Браніслаў (20.09.1687 Мінскае ваяводства — 03.11.1722), дзеяч каталіцкай царквы, драматург — 500 лет со дня рождения Кварэнгі (Гварэнгі) Джакома (20 ці 21.09.1744 — 02.03.1817), расійскі архітэктар, паводле праекта якога пабудаваны Полацкі Богаяўленскі манастыр — 443 года со дня рождения Страйноўскі Іеранім (Геранім) (20.09.1752 ці 1754 — 05.08.1815), асветнік, мысліцель, правазнавец, рэлігійны дзеяч — 435 лет со дня рождения Коцел Юзаф, сын Тадэвуша Коцела (20.09.1764 — 18.07.1810), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, адзін з кіраўнікоў паўстання 1794 г. — 423 года со дня рождения Кукальнік Нестар Васілевіч (20.09.1809 — 20.12.1868), драматург і паэт — 378 лет со дня рождения
Кварэнгі (Гварэнгі) Джакома (20 ці 21.09.1744 — 02.03.1817), расійскі архітэктар, паводле праекта якога пабудаваны Полацкі Богаяўленскі манастыр — 443 года со дня рождения Страйноўскі Іеранім (Геранім) (20.09.1752 ці 1754 — 05.08.1815), асветнік, мысліцель, правазнавец, рэлігійны дзеяч — 435 лет со дня рождения Коцел Юзаф, сын Тадэвуша Коцела (20.09.1764 — 18.07.1810), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, адзін з кіраўнікоў паўстання 1794 г. — 423 года со дня рождения Кукальнік Нестар Васілевіч (20.09.1809 — 20.12.1868), драматург і паэт — 378 лет со дня рождения 21 сентября
Ядвіга Ягелонка, дачка Казіміра IV Ягелончыка (21.09.1457 — 18.02.1502), герцагіня баварская, жонка герцага Георга Вітэльсбаха Багатага — 730 лет со дня рождения Браніцкі Ян Клеменс, сын Стафана Мікалая (21.09.1689 — 09.10.1771), дзяржаўны дзеяч, адзін з самых уплывовых магнатаў Рэчы Паспалітай — 498 лет со дня рождения Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч (21.09 ці 02.10.1794 Магілёў, г. — 02 ці 26.09.1874), урач, грамадскі дзеяч, выдавец і рэдактар медыцынскай газеты "Друг здравия" (1833–1869), кавалер ордэна святой Ганны ІІ ст., святога Станіслава ІІІ ст., святога роўнаапостальнага князя Уладзіміра ІІІ і ІV ст. — 393 года со дня рождения Гродзенская губерня (21.09.1801 — 1921), былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка — 386 лет з часу стварэння Новікаў Якім Іванавіч (21.09.1874 Дарынполле, в., Веткаўскі раён, Гомельская вобласць — ?), удзельнік руска-японскай вайны 1904–1905 гг., Першай сусветнай вайны, Георгіеўскі кавалер — 313 лет со дня рождения
Браніцкі Ян Клеменс, сын Стафана Мікалая (21.09.1689 — 09.10.1771), дзяржаўны дзеяч, адзін з самых уплывовых магнатаў Рэчы Паспалітай — 498 лет со дня рождения Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч (21.09 ці 02.10.1794 Магілёў, г. — 02 ці 26.09.1874), урач, грамадскі дзеяч, выдавец і рэдактар медыцынскай газеты "Друг здравия" (1833–1869), кавалер ордэна святой Ганны ІІ ст., святога Станіслава ІІІ ст., святога роўнаапостальнага князя Уладзіміра ІІІ і ІV ст. — 393 года со дня рождения Гродзенская губерня (21.09.1801 — 1921), былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка — 386 лет з часу стварэння Новікаў Якім Іванавіч (21.09.1874 Дарынполле, в., Веткаўскі раён, Гомельская вобласць — ?), удзельнік руска-японскай вайны 1904–1905 гг., Першай сусветнай вайны, Георгіеўскі кавалер — 313 лет со дня рождения 22 сентября
Келпш Міхал (22.09.1718 Беларусь — 05.06.1765), дзеяч каталіцкай царквы, прапаведнік, паэт, перакладчык — 469 лет со дня рождения Пуслоўскі Францішак Ксаверы, сын Войцеха (ахрышчаны 22.09.1806 Старыя Пескі, в., Бярозаўскі раён, Брэсцкая вобласць — 09.01.1874), дзяржаўны дзеяч, падарожнік, калекцыянер — 381 год со дня рождения Дубноў Сямён Маркавіч (22.09.1860 Мсціслаў, г., Магілёўская вобласць — 12.1941), яўрэйскі гісторык і публіцыст, аўтар даследаванняў па сусветнай гісторыі яўрэяў (пераважна беларускіх), грамадскі дзеяч — 327 лет со дня рождения Прэс Міхаіл Ісакавіч (22.09.1871 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 22.12.1938), скрыпач-віртуоз — 316 лет со дня рождения Мранговіус Вільям Юльевіч (22.09.1874 — 1938), вучоны ў галіне венералогіі і дэрматалогіі, заснавальнік кафедры скурна-венерычных хвароб БДУ — 313 лет со дня рождения
23 сентября
Радзівіл (дзявочае Сангушка) Ганна Катажына (Ганна Кацярына) (23.09.1676 Ракаў, аг., Валожынскі раён, Мінская вобласць — 23.10.1746), стваральніца шэрага прадпрыемстваў на тэрыторыі Беларусі — 511 лет со дня рождения Масальскі Эдвард Тамаш Ануфрыевіч (23.09.1799 Рудаўка, в., Слуцкі павет, Мінская губерня (цяпер Нясвіжскі раён, Мінская вобласць) — 28.06.1879), польскі пісьменнік, публіцыст — 388 лет со дня рождения Віславух Фелікс (Фелікс-Антон) Аўгусцінавіч (23.09.1833 Рэчыцкі павет, Мінская губерня — пасля 1869), адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг. у Літве і на Беларусі, у эміграцыі (Францыя) — 354 года со дня рождения Курака Міхаіл Канстанцінавіч (23.09.1872 Краснапольскі раён, Магілёўская вобласць — 08.02.1920), вучоны-самавук, металург, заснавальнік школы расійскіх доменшчыкаў, удзельнік рэвалюцыі 1905–1907 гг. — 315 лет со дня рождения Брохес Рахіль Вульфаўна (23.09.1880 Мінск, г. — 1941), пісьменнца, драматург — 307 лет со дня рождения
24 сентября
Незабітоўскі (Незабытоўскі) Станіслаў Прэцлаў, сын Мікалая (24.09.1641 Ятра, в., Навагрудскі раён, Гродзенская вобласць — 11.11.1717), мемуарыст, успаміны якога з'яўляюцца каштоўнай крыніцай па гісторыі грамадска-палітычнага жыцця Беларусі і Літвы канца ХVІІ ст., дзяржаўны і гаспадарчы дзеяч — 546 лет со дня рождения Альтранштацкае перамір'е 1706 (24.09.1706), дагавор паміж шведскім каралём Карлам ХІІ і саксонскім курфюрстам, каралём польскім і вялікім князем літоўскім Аўгустам ІІ — 481 год заключана Валовіч Антоні Эразм (24.09.1711 — 06.07.1770), дзяржаўны і рэлігійны дзеяч ВКЛ — 476 лет со дня рождения Бярновіч Міхал (24.09.1734 Слуцкі павет, Мінская губерня — пасля 1802), дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага — 453 года со дня рождения Пацёмкін Рыгор Аляксандравіч (24.09.1739 Смаленская губерня — 16.10.1791), расійскі дзяржаўны і ваенны дзеяч, генерал-фельдмаршал, фаварыт Кацярыны ІІ, валодаў землямі на Беларусі — 448 лет со дня рождения
25 сентября
Белакаменская бітва 1604 (25.09.1604), бітва, якая адбылася паміж войскамі ВКЛ і Швецыі ў час вайны Рэчы Паспалітай са Швецыяй 1600–1629 гг. пад Белым Каменем (цяпер Пайдэ, Эстонія) — 583 года адбылася Максімаў Сяргей Васільевіч (25.09.1831 — 03.06.1901), расійскі і беларускі этнограф, фалькларыст, пісьменнік — 356 лет со дня рождения Федаровіч Вацлаў Пятровіч (25.09.1848 Магілёў, г. — 25.01.1911), краязнавец, калекцыянер, юрыст, член-карэспандэнт Кракаўскай АН, ганаровы член Віцебскай вучонай архіўнай камісіі — 339 лет со дня рождения Жарабцова-Андрэева Ганна Рыгораўна (25.09.1868 Гродна, г. — ?), расійская спявачка, педагог — 319 лет со дня рождения Паўловіч Сяргей Канстанцінавіч (25.09.1875 Асаўцы, в., Кобрынскі павет, Гродзенская губерня (цяпер Драгічынскі раён, Брэсцкая вобласць) — 16.09.1940), грамадска-культурны і рэлігійны дзеяч, багаслоў, перакладчык, педагог, які адыграў значную ролю ў пашырэнні пісьменнасці, асветы на роднай мове ў Заходняй Беларусі, фалькларыст — 312 лет со дня рождения
26 сентября
Іяўлевіч (Яўлевіч) Ігнацій (26.09.1619 Магілёў, г. — каля 1686 ці паміж 1667 і 1681), педагог-асветнік, пісьменнік, грамадскі і царкоўны дзеяч — 568 лет со дня рождения Гурка Іосіф Аляксандравіч (26.09.1782 — 21.12.1857), дзяржаўны і ваенны дзеяч, удзельнік Айчыннай вайны 1812 г. і замежных паходаў Рускай арміі 1813–1814 гг., генерал-лейтэнант — 405 лет со дня рождения Стажэнскі (Старжынскі) Віктар Вацлаў (Віктар Мацвеевіч) (26.09.1826 — 31.05 ці 06.1882), грамадскі дзеяч ліберальнага кірунку 1860-х гг. — 361 год со дня рождения Бардзілоўскі Іван Каятанавіч (26.09.1852 Лучыцы, в., Петрыкаўскі раён, Гомельская вобласць — 30.11.1903), прыродазнавец, педагог, які падрыхтаваў да выдання рукапіс працы І. Ф. Шмальгаўзена "Флора Паўднёва-Заходняй Расіі" — 335 лет со дня рождения Альдэнбург Сяргей Фёдаравіч (26.09.1863 — 28.02.1934), вучоны-ўсходазнавец, аўтар прац па гісторыі культуры і рэлігіі старажытнай і сярэдневяковай Індыі, акадэмiк НАН Беларусi, Пецярбургскай АН, АН СССР — 324 года со дня рождения
27 сентября
Стафан (Стэфан) Баторый (27.09.1533 — 12.12.1586), дзяржаўны дзеяч, палкаводзец, князь трансільванскі, вялікі князь Вялікага Княства Літоўскага і кароль польскi — 654 года со дня рождения Кірхгольмская бітва 1605 г. (27.09.1605 Кірхгольм, в. (цяпер г. Саласпілс, Латвія)), бітва, якая адбылася ў час вайны Рэчы Паспалітай са Швецыяй 1600–1629 гг. — 582 года з часу бітвы Гарпе Васіль Іванавіч (1762 ці 1765 — 03.03.1814), расійскі ваенны дзеяч, генерал-маёр, удзельнік абароны Полацка, Віцебска і Барысава ў Айчынную вайну 1812 г. — 425 лет со дня рождения Вішнеўскі Міхал (27.09.1794 — 22.12.1865), польскі гісторык літаратуры, філосаф, у працах якога ёсць беларускія матэрыялы — 393 года со дня рождения Патапаў Аляксандр Львовіч (27.09.1818 — 05.11.1886), расійскі дзяржаўны дзеяч, Віленскі, Ковенскі, Гродзенскі і Мінскі генерал-губернатар, галоўны начальнік Віцебскай і Магілёўскай губерняў, камандуючы войскамі Віленскай ваеннай акругі, генерал ад кавалерыі — 369 лет со дня рождения
Вішнеўскі Міхал (27.09.1794 — 22.12.1865), польскі гісторык літаратуры, філосаф, у працах якога ёсць беларускія матэрыялы — 393 года со дня рождения Патапаў Аляксандр Львовіч (27.09.1818 — 05.11.1886), расійскі дзяржаўны дзеяч, Віленскі, Ковенскі, Гродзенскі і Мінскі генерал-губернатар, галоўны начальнік Віцебскай і Магілёўскай губерняў, камандуючы войскамі Віленскай ваеннай акругі, генерал ад кавалерыі — 369 лет со дня рождения 28 сентября
Аляхновіч Міхал (28.09.1746 — 05.04.1782), правазнавец, педагог-піяр, прафесар права ў Галоўнай школе Вялікага Княства Літоўскага — 441 год со дня рождения Пшыбыльскі Вацлаў (28.09.1828 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 25.12.1872), адзін з кіраўнікоў паўстання 1863–1864 гг., літаратар — 359 лет со дня рождения Кусцінскі Міхаіл Францавіч (28.09.1829 Завідзічы, в., Лепельскі раён, Віцебская вобласць — 1905), вучоны-археолаг, які ўпершыню на Беларусі пачаў фатаграфаваць працэс раскопак і складаць фотатэку помнікаў старажытнасцей Віцебскай і суседніх губерняў, член Маскоўскага археалагічнага таварыства — 358 лет со дня рождения Камітэт па справах заходніх губерняў (28.09.1831 — 31.01.1848), вышэйшы дарадчы орган пры цару Мікалаю І для выпрацоўкі законапалажэнняў і мерапрыемстваў па аслабленні польскага і ўмацаванні рускага ўплыву ў адносінах да Беларусі, Літвы і Правабярэжнай Украіны — 356 лет з часу стварэння ў сувязі з паўстаннем 1830—1831 гг. Касовіч Пётр Самсонавіч (Сямёнавіч) (28.09.1862 Горкі, г., Магілёўская вобласць — 26.08.1915), расійскі арграхімік, глебазнавец, фізіёлаг раслін, педагог — 325 лет со дня рождения
29 сентября
Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 г. (29.09.1529 — 01.03.1566), звод законаў феадальнага права — 658 лет з часу ўвядзення ў дзеянне Мазавіцкі Міхал (29.09.1618 — 23.02.1684), дзеяч каталіцкай царквы, педагог, пісьменнік — 569 лет со дня рождения Дуброўскі Міхал (29.09.1633 Вільня, г. (цяпер г. Вільнюс, Літва) — 07.01.1694), дзеяч каталіцкай царквы ў ВКЛ — 554 года со дня рождения Жаба Станіслаў, сын Яна Казіміра (29.09.1710 Вялікае Княства Літоўскае — 27.06.1774), дзеяч каталіцкай царквы, выкладчык у езуіцкіх навучальных установах ВКЛ — 477 лет со дня рождения Радзівіл Міхал Геранім, сын Марціна Мікалая (29.09.1744 — 28.03.1831), дзяржаўны дзеяч ВКЛ, мецэнат — 443 года со дня рождения
30 сентября
Канарскі Станіслаў (сапраўднае Еранім Францішак) (30.09.1700 — 03.08.1773), асветнік, педагог і публіцыст, рэфарматар піярскіх школ на тэрыторыі Польшчы, Беларусі, Літвы — 487 лет со дня рождения Пац (Пацавіч) Міхал, сын Антонія Міхала (30.09.1754 — 29.01.1800), дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, генерал-маёр войска ВКЛ — 433 года со дня рождения Драгаманаў Міхаіл Пятровіч (30.09.1841 — 02.07.1895), украінскі публіцыст, гісторык, філосаф, літаратуразнавец, фалькларыст, дзеяч украінскага нацыянальна-вызваленчага руху, які на аснове параўнальна-гістарычнага метаду разглядаў гістарычнае мінулае, культуру, традыцыі беларускага народа — 346 лет со дня рождения Гумоўскі Марыян (30.09.1881 — 01.11.1974), польскі нумізмат, гісторык, музеязнавец, які пэўны час быў дырэктарам музея Чапскіх — 306 лет со дня рождения Блох Ісідар Рыгоравіч (30.09.1888 — 10.03.1958), вучоны ў галіне тарфяной прамысловасці, аўтар прац па тэорыі, канструяванні і разліку тарфяных машын, член-карэспандэнт НАН Беларусі, кавалер ордэнаў Леніна, "Знак Пашаны" — 299 лет со дня рождения
